رونق پر مخاطره بازار بورس در روزهايي که چراغ سبز اين بازار به گستره تحقق آمال و آروزهاي افراد بلند پرواز تبديل شده‌است و البته موجب شده گروهي از کارشناسان نگران تبعات قرمز شدن ناگهاني اين تابلو باشند، حسن قاليباف اصل، رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار به اتاق تهران آمد تا موضوع اصلي پانزدهمين نشست هيأت نمايندگان بررسي نقاط ضعف و قوت بازار سهام باشد.‏
به گزارش جهان اقتصاد، روز گذشته رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار در جمع نمايندگان فعالان اقتصادي پايتخت حضار شد تا در گفتگويي دو سويه نقاط ضعف و قوت بازار سهام در دوره اقبال عمومي تحليل، پيشنهادات و انتقادات مطرح و در نهايت به سؤالات پاسخ داده‌شود.‏
در ابتداي اين نشست رئيس اتاق بازرگاني تهران با تبريک به جعفر سرقيني که به ‌عنوان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت منصوب شده، گفت: اميدوارم رئيس‌جمهور هرچه سريع‌تر تکليف اين وزارتخانه را که چند ماهي است بدون وزير اداره مي‌شود، روشن کنند و تصميم بگيرند تا اين وزارتخانه از بلاتکليفي خارج شود.‏
رئيس اتاق تهران در ادامه با اشاره به رد قطعنامه آمريکا عليه ايران در شوراي امنيت سازمان ملل متحد، گفت: وظيفه خودم مي‌دانم رأي ندادن جامعه جهاني به‌پيش‌نويس قطعنامه آمريکا در شوراي امنيت را به همه کارآفرينان و دستگاه ديپلماسي کشور تبريک بگويم. فراموش نکنيم همين قطعنامه‌اي که هفته گذشته رأي منفي جامعه جهاني را گرفت توسط کشورهايي رد شد که قبل از برجام هم به اين قطعنامه و هم به قطعنامه‌هاي تحريمي رأي داده بودند. امروز شاهديم همان کشورها به اين قطعنامه راي ندادند و اين از ثمرات مهم برجام است که با تلاش و از سوي دستگاه ديپلماسي کشور صورت گرفت و ما بايد قدردان اين عزيزان باشيم.‏
او در ادامه به سخنانش در جلسه گذشته هيات نمايندگان اتاق تهران و مساله 27 ميليارد دلار ارز بازنگردانده حاصل از صادرات که از سوي رئيس‌کل بانک مرکزي اعلام ‌شده بود، اشاره کرد و گفت: جدا از اينکه اين عدد چقدر واقعيت دارد و ميزان دقيق آن چه عددي است، ما مکاتباتي با بانک مرکزي انجام داديم تا فهرست صادرکنندگاني که ارزشان را برنگردانده‌اند و ميزان ارزي که بازنگشته را براي اتاق تهران ارسال کنند. خوشبختانه اين اتفاق رخ داد و بانک مرکزي فهرستي از اشخاص را همراه ميزان ارز برگشت نشده ارسال کرد؛ اگرچه اين فهرست رقم اندکي از 27 ميليارد دلاري است که عنوان شده. در دو هفته گذشته ما جلسات متعددي را براي بررسي اين مساله تشکيل داديم و تاکنون مذاکراتي با بيش از 90 شرکت، بنگاه و افرادي که در اين فهرست قرار دارند در حضور نمايندگان بانک مرکزي انجام داديم.‏
مسعود خوانساري دلايل اصلي بازنگشتن ارز حاصل از صادرات اين اشخاص را "عدم هماهنگي بين دستگاه‌هاي مختلف مانند گمرک، سازمان توسعه تجارت، بانک مرکزي"، "نبود سامانه متحد که همه بتوانند از اطلاعات آن استفاده کنند" و "صدور بخشنامه‌هاي متعدد و عدم آگاهي بعضي از صادرکنندگان از دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هاي صادره" عنوان کرد. او گفت: تاکنون جلسات بسيار خوبي تشکيل‌شده است و توانسته‌ايم مقدار زيادي از مشکلاتي که موجب کُندي بازگشت ارز شده را بررسي کنيم؛ خوشبختانه بانک مرکزي هم همکاري بسيار خوبي دارد اما اي ‌کاش اين هماهنگي پيش از اعلام مساله و بيان آمار و ارقام صورت مي‌گرفت. اي‌کاش اين هماهنگي‌ها بين دستگاه‌هاي مختلف دولتي و بخش خصوصي وجود داشت تا هم کارها سريع‌تر انجام مي‌شد و هم اينکه خوب و بد و تر و خشک را به يک چوب نمي‌رانديم. به طور طبيعي اشخاص خاطي در هر رشته فعاليتي وجود دارند اما همه را مشمول سختي و تنبيه قرار دادن درست نيست.‏
مسعود خوانساري در ادامه صحبت‌هايش به موضوع کسري بودجه پرداخت و گفت: اين موضوع در جلسات متعدد در اتاق تهران مطرح‌شده و پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد 180 تا 200 هزار ميليارد تومان کسري بودجه در سال جاري وجود دارد. تاکنون دولت از طريق فروش اوراق قرضه دولتي و عرضه سهام شرکت‌هاي دولتي در بورس (که اميدواريم سرعت بيشتري بگيرد) توانسته است تا اندازه‌اي اين کسري را جبران کنند. بحثي که هفته گذشته از سوي رئيس‌جمهور اعلام شد، ارائه اوراق سلف نفتي بود که به‌صورت ريالي عرضه مي‌شود. دکتر همتي اعلام کردد اين اوراق به‌صورت فروش قطعي، تحويل دو سال آينده است و براي آن دو ويژگي اصلي طرح کردند. اول اينکه انتظارات تورمي را مديريت مي‌کند و دوم اينکه نسبت به اوراق قرضه قابل مديريت‌تر است و هم‌زمان سود بيشتري را ارائه مي‌دهد. اما انتظار بود قبل از اينکه اين موضوع به‌عنوان يک خبر ناگهاني اعلام شود؛ به‌صورت کارشناسي مطرح و جوانب مختلف آن بررسي مي‌شد. انتظار ما اين است که در شرايطي که تورم شديد در کشور وجود دارد و هرروز تعداد زيادي از خانواده‌ها را درگير مي‌کند، مسئولان به‌جاي اينکه مطالب خود را در مخالفت يا موافقت با هم از همان ابتدا در رسانه‌ها بيان کنند، با هماهنگي بين دستگاه‌ها موضوعات را طرح کنند. ‏
در ادامه اين جلسه و با حضور يافتن حسن قاليباف اصل، رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار، بررسي وضعيت بازار سهام در دستورکار اين نشست قرار گرفت. ابتدا رئيس کميسيون بازار پول و سرمايه اتاق بازرگاني تهران با اشاره به جلساتي که اين کميسيون براي بررسي وضعيت بازار سرمايه برگزار کرده است، پرسش‌هايي را خطاب به رئيس سازمان بورس اوراق بهادار مطرح کرد.‏
فريال مستوفي گفت: پرسش اول اين است که چه چشم‌اندازي از رشد و آينده بازار وجود دارد؟ هم‌چنين چگونه قرار است رشد مستمر بازار به سمت ثبات پايدار حرکت کند؟ سوال سوم اين است که آيا تامين کسري بودجه دولت، نخستين هدف متوليان بازار است؟ تدابير سازمان بورس در مورد مديريت ريزش‌هاي احتمالي چيست.‏
اين عضو هيات نمايندگان اتاق تهران با اشاره به اينکه بخشي از نقدينگي موجود در بازار مربوط به سرمايه‌هاي خانوادگي است، اين پرسش را مطرح کرد که ميانگين سرمايه مردم به چه ميزان است و در صورت اصلاح شدن روند بازار کدام دهک‌ها بيشتر متحمل آسيب ‌مي‌شوند. فريال مستوفي هم‌چنين در مورد وضعيت مجوزدهي به کارگزاري‌ها نيز سوال مطرح کرد و پرسيد: با توجه به رشد ‌سرمايه‌گذاري‌ها در اين بازار چه تعداد صندوق به تازگي شروع به کار کرده است؟
پس از اين صحبت‌هاي ابتدايي، رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار سخنان خود را با اين جمله آغاز کرد که در حال حاضر، بازار سرمايه به جايگاه واقعي خود در اقتصاد ملي نزديک شده و نقش خاص خود را در اقتصاد کشور ايفا مي‌کند.‏
قاليباف‌اصل سپس به رشد و جهش اتفاق افتاده در بازار سرمايه طي مدت سال جاري اشاره کرد و با بيان اينکه سال گذشته در مجموع 820 هزار کد معاملاتي در بورس صادر شده بود، يادآوري کرد که اين ميزان طي مدت گذشته از سال جاري، به 4.5 ميليون کد رسيده است. به گفته وي، در حال حاضر 50 تا 60 درصد تازه‌واردان به بازار سرمايه، به طور ميانگين 10 تا 15 ميليون تومان وارد بازار سرمايه کرده‌اند. وي در عين حال تصريح کرد که هر روز 100 تا 120 هزار کد بورسي جديد صادر مي‌شود.‏
قاليباف‌اصل در ادامه به رقم پول جديد وارد شده به بازار سرمايه اشاره کرد و افزود: از ابتداي امسال تاکنون در حدود 110 هزار ميليارد تومان پول جديد وارد اين بازار شد‌ه ‌است در حالي که سال گذشته در مجموع اين ميزان 35 هزار ميليارد تومان بود.‏
رئيس سازمان بورس با بيان اينکه اين ميزان از نقدينگي در صورتي که به هر بازار ديگري سرازير شود، رشد تورم را به همراه خواهد داشت، تاکيد کرد که اين نقدينگي حجيم را بايد در بازار سرمايه حفظ کرد. وي افزود: در بازار سرمايه در تلاش هستيم تا به همان ميزان که نقدينگي جديد وارد بورس مي‌شود، عرضه جديد نيز صورت گيرد.‏
حسن قاليباف‌اصل سپس، تقويت سمت عرضه را يکي از اقدامات جدي بازار سرمايه عنوان کرد که در پيش گرفته شده و يادآور شد که از ديگر برنامه‌هاي سازمان بورس، افزايش سهام شناوري است و افزود: در حال حاضر سهام شرکت‌ها در بازار سرمايه بالاتر از 27 درصد است که جاي رشد دارد.‏
وي همچنين افزود: از ديگر اقدامات سازمان بورس اين است که براي اولين بار شرکت‌ها را مجاز کرديم که در بورس سهام ممتاز داشته باشند و شرکت‌ها بتوانند با حفظ کرسي‌هاي مديريتي خود، مابقي سهام شرکت را در بورس عرضه کنند که به اين ترتيب، نگراني از کنترل شرکت‌ نيز برطرف مي‌شود. البته براي شرکت‌هايي که از قبل در بورس بوده‌اند، نمي‌توانيم اجازه داشتن سهام ممتاز بدهيم اما براي اين بخش از شرکت‌ها نيز صندوق تامين مالي را در نظر گرفته‌ايم.‏
رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار سپس به يکي از مصوبات دولت طي سال جاري اشاره کرد و افزود: بر اساس اين مصوبه، به شرکت‌هايي که در اختيار نهادهاي عمومي غيردولتي و دستگاه‌هاي دولتي هستند اين مجوز داده شد که حداقل سهام شناور اين شرکت‌ها در بازار سرمايه 25 درصد باشد که اتفاق خوبي بود.‏
حسن قاليباف‌اصل سپس به برخي گلايه‌ها مبني بر روند کُند پذيرش شرکت‌ها در بورس، اشاره کرد و با بيان اينکه وي اين ادعا را قبول ندارد، افزود: در حال حاضر، شرکت‌هايي که صورت‌هاي مالي آنها شفاف و آماده باشد، ظرف کمتر از يک ماه پذيرش مي‌شوند، با اين حال طي سال جاري دستورالعمل پذيرش شرکت‌ها در بورس تسهيل شده و با واگذاري کل فرآيند پذيرش به سازمان بورس تهران و فرابورس، به روند پذيرش‌ها را سرعت داده‌ايم.‏
‏ در ادامه، قاليباف‌ اصل با بيان اينکه پذيرش‌ها در بازار سرعت گرفته است، عنوان کرد که در يک ماه گذشته، در فرابورس 10 شرکت پذيرش شده‌اند. اکنون نيز 100 شرکت در خواست پذيرش در فرابورس را دارند و 50 شرکت نيز خواهان پذيرش در بورس هستند. او با اشاره به اينکه آزادسازي سهام عدالت يک فرصت است، گفت: 30 درصد از سهامداران دولت روش مديريت مستقيم را انتخاب کرده و سايرين سهامدار شرکت‌هاي استاني خواهد شد.‏
رئيس سازمان بورس ادامه داد: در سال‌هاي گذشته به کرات شنيده‌ايم که طبقه متوسط کوچک شده است. اکنون بازار سرمايه اين امکان را فراهم کرده است که طبقه متوسط بتواند سهامدار بنگاه‌هاي اقتصادي باشند و کارآفرينان نيز به امور خود مشغول باشند.‏
او هم‌چنين به بزرگ نبودن بنگاه‌هاي اقتصادي در ايران اشاره کرد و گفت: اقتصاد ايران براي رشد و توسعه به بنگاه‌هاي بزرگ نياز دارد و بنگاهي در مسير بزرگ شدن قرار ‌مي‌گيرد که سهامي عام شود. اين ساختار مدرن بوده و در دنيا نيز پذيرفته شده است. بازار سرمايه ساختار مناسبي براي بزرگ شدن بنگاه‌ها فراهم کرده است. ‏
وي در مورد فعاليت صندوق‌ها در بازار سرمايه گفت: از سال 1387 که نخستين مجوز صندوق‌هاي ‌سرمايه‌گذاري صادر شد، تا پايان سال گذشته ارزش دارايي اين صندوق‌ها 200 هزار ميليارد تومان بود که اکنون به عدد 350 هزار ميليارد تومان رسيده است.‏
قاليباف اصل سپس به ارقام تامين مالي از طريق بازار سرمايه اشاره کرد و گفت: سال گذشته حدود 260 هزار ميليارد تومان از طريق اين بازار تامين مالي صورت گرفته است و امسال اين رقم در پنج ماه نخست سال معادل260 هزار ميليارد تومان بوده است. همچنين ارزش عرضه‌هاي اوليه در سال گذشته 5 هزار و 300 ميليارد تومان برآورد شد که امسال در اين رقم 5 ماه نخست سال به 20 هزار ميليارد تومان رسيده است.‏