گروه اخبار ايران: رئيس‌ جمهور سابق کشورمان با تاکيد بر اين‌که معلمان مي‌توانند بزرگترين نقش را در تدوين و ترويج حقوق شهروندي براي کودکان و نوجوانان ايفا کنند، گفت: ما بايد دانش‌آموزان را شهروند خوب تربيت کنيم به آن‌ها بگوييم تو صاحب حق هستي و حکومتي که بر تو هست صاحب ‌حد است.‏
اولين مساله اين است که او را به کرامت ذاتي خودش توجه دهيم و بگوييم اين کرامت ذاتي از جمله بصورت حق حاکميت بر سرنوشت متجلي مي‌شود و تو بايد اين حق را پاس بداري، بداني و بايد بداني که حکومت متمرکز نماينده توست و در مقابل تو مسئول است و اگر مسئوليتش را انجام نداد تو مي‌تواني به او انتقاد و اعتراض کني.‏

به گزارش جهان امتياز به نقل از روابط عمومي دفتر حجت الاسلام و المسلمين سيد محمدخاتمي، حجت الاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي که به مناسبت روز و هفته معلم، ميزبان جمعي از معلمان و مربيان بود، بعد از شنيدن نظرات و اظهارات معلمان و مربيان گفت:از نظرات خانم‌ها و آقايان خيلي استفاده کرديم البته آن قسمت‌هايي که راجع به خودم بود را نمي‌گويم؛ من کوچک همه ملت ايران هستم، اين انقلاب ما به يک معنا انقلاب معلم‌هاست. خود امام معلم بزرگي بودند قبل از اينکه در عرصه سياست وارد بشوند و تا آخر هنگامي که در نجف بودند معلمي کردند. ‏
وي افزود:بزرگاني مثل شهيد مطهري، شهيد بهشتي، شهيد رجايي، شهيد باهنر خود رهبري اين‌ها همه معلم بودند انتظار ما اين بود که روحيه حاکم بر نظام بر آمده از آن نيز روحيه معلمي باشد و حتي امنيت و توسعه را با روحيه و بينش معلمي تعريف کند. از جمله آن‌ها توسعه و نقشي که آگاهي و مهارت و خودباوري در آن دارد و اين همه را از جمله آموزش و پرورش بايد تامين کند فضاي معلمي فضاي امنيتي نيست؛ فضاي اخلاق و تربيت است. فضاي تعامل استاد با شاگرد و شاگرد با استاد است؛ تعامل براي ارتقاي سطح زندگي معنوي و مادي است. ‏
رئيس بنياد باران تصريح کرد:چه خوب بود که ما شاهد اين روحيه مي‌بوديم که پيشينيان ما داشتند و انبوهي از معلمان ما چه در جنگ چه بعد از جنگ در عرصه حضور داشتند و کار کردند، مي‌خواستيم و مي‌خواهيم اين روحيه حاکم و غالب باشد و چه خوب بود که به عنوان روز معلم و احترام به آن‌ها اعلام مي‌شد که ما از فضاي تنگ امنيتي عبور کنيم؛ فضايي که فقط يک عده آدم‌هاي درشت‌گو، اتهام‌زن، پرادعا در آن ميدان دارند و علاوه بر برخوردهايي که درست نيست، نسبت به گروه‌ها و افراد مي‌شود يک عده افرادي که زبانشان زبان ضد معلمي و اخلاق است فضا را آکنده مي‌کنند و طرفي که مورد حمله قرار مي‌گيرد حتي نمي‌تواند از خودش دفاع بکند.‏
وي با بيان اين‌که کاش اعلام مي‌شد ما از اين فضا عبور کرديم؛ بخصوص بعد از انتخاباتي که شد و مايه قوت و تثبيت نظام بود و نشان داد که خواست عمومي مردم چه بوده است، اظهار داشت.:"هنوز هم مي‌گوييم بايد از اين فضاي امنيتي به فضاي اخلاقي و سياسي گذر کنيم که همه بتوانند در خدمت انقلاب و جامعه باشند و‌ اي کاش طوري بود که ما اصلا زنداني نداشتيم البته نمي‌توان گفت که اصلا زنداني نباشد، چون بهرحال مجرم وجود دارد، لااقل زنداني سياسي و عقيدتي و آن‌هايي که متهم به اتهامات خاص شدند نداشتيم؛ اگر فضا باز شود دل‌ها به هم نزديک‌تر مي‌شود و همه در خدمت انقلابي خواهند بود که برايش هزينه زيادي داده‌ايم البته اين آرزوي ما بوده که تا به حال عملي نشده است. انتظار بود چنين چيزي انجام شود. ‏
خاتمي ادامه داد:باز هم اميدوارم با تدبر و آينده‌نگري به سمتي برويم که دل‌هايي که به هم نزديک شده نزديک به هم بماند، کينه‌ها از بين برود و انسان‌ها در موقعيت خوبي قرار بگيرند، هر کسي حرمت خاص خودش را داشته باشد و بتواند در خدمت جامعه باشد.‏
رئيس‌جمهور اسبق کشورمان با اشاره به سالروز شهيد مطهري گفت:"اگر من بخواهم شهيد مطهري که فقيه و حکيم و داراي اطلاعات عميق و گسترده بود را خيلي کوتاه تعريف بکنم مي‌توان عنوان نوانديش ديني را براي ايشان مناسب دانست.‏
وي ادامه داد:در اينجا حرف و حديث فراوان است که اصلا روشنفکري ديني داريم و آيا روشنفکري با دين داري جمع مي‌شود يا نه؟ بستگي به اين دارد که روشنفکري و دين را چه معنا بکنيم. ممکن است بين آن‌ها تضاد باشد يا نباشد اين بستگي به تعريف ما دارد. در بعضي تعريف‌ها ميان روشنفکري و دينداري تضاد است ولي مي‌توان روشنفکري را بر خلاف آنچه در غرب رخ داد، بگونه‌اي تعريف کرد که با دينداري تضاد نداشته باشد. ‏
رئيس بنياد بين المللي گفت‌و‌گوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، با بيان اين‌که تعبير نوانديشي ديني شايد کمي رسا‌تر باشد البته در اينجا بايد ابهام زدايي کرد، گفت:ممکن است کسي بگويد دين امر ثابت و پايدار است ولي انديشه امري سيال و نو شونده، چگونه مي‌توان اين دو را با هم جمع کرد؟ولي حق اينست که گوهر و جوهر دين امري ثابت و متعالي است اما نسبتي که انسان با دين برقرار مي‌کند امري انساني است و صاحب انديشه در زمان و مکان زندگي مي‌کند و طبعا انتظارات از دين به اقتضاي زمان و مکان ممکن است متفاوت باشد و نيز پرسش‌ها و نيازهاي انسان نو مي‌شود و انسان متدين که به جوهر و گوهر ثابت دين پايبند است با اين پرسش‌ها و نياز‌ها به دين رجوع مي‌کند و پاسخ خود را از آن مي‌گيرد. ‏
خاتمي افزود:نوانديشي ديني يعني دين را آنگونه ديدن که به اين پرسش‌ها پاسخ بدهد و اين نياز‌ها را برآورده بکند. ما اگر خيال بکنيم پاسخ‌هايي که ديگران در عصرهاي خاصي به پرسش‌ها داده‌اند ابدي و ثابت است، دچار‌ همان مشکل و مساله‌اي مي‌شويم که غرب و قرون وسطي شد.‏
وي يادآور شد:آن‌ها انديشه ديني خودشان را نو نکردند؛ انديشه‌ رها شد انديشه در مقابل دين قرار گرفت و چون زمان و تقدير تاريخ و مشيت الهي ايجاب مي‌کرد که بشر فکر بکند و جلو برود اين تصادم سبب شد که دين زيان بکند و از صحنه خارج شود يا بکلي انسان دنيازده بشود و آن گوهر متعالي را از دست بدهد يا حداقل بگويد که دين امري فردي است و انسان در حوزه حيات اجتماعي جز عقل خودبنياد و انديشه خاص بشري زميني هيچ متکايي ندارد و سکولاريته و لائيسيته از اينجا سر بر آورد. ‏
رئيس دولت اصلاحات تاکيد کرد:نوانديشي ديني يعني اينکه دين جاودانه و متعالي مي‌تواند و بايد در زمان‌هاي مختلف و مکان‌ها و عرصه‌هاي مختلف و اقتضائات مختلف جوابگو باشد. نوانديشي ديني يعني انديشه را نو کردن و از دين براي حل مشکلات مدد گرفتن. وي در ادامه به نقش پررنگ شهيد مطهري در اين زمينه اشاره کرد و گفت:ايشان پاسخ بسياري از پرسش‌هايي که بود را دادند البته بعد از شهيد مطهري و استقرار جمهوري اسلامي هم پرسش‌ها و شرايط و نيازهاي تازه‌اي پيدا شده که شهيد مطهري اگر امروز بودند حرف‌هاي تازه‌تر و حرف‌هاي مناسب تري هم داشتند که حلال مشکلات باشد.‏
خاتمي با بيان اينکه متاسفم که گاهي انسان خيال مي‌کند که اصلا انديشيدن ممنوع است، افزود:اين مساله بسيار سختي است. اگر دين را در ظواهر ببينيم آن هم بعضي از ظواهر و باطن دين که راستي و صداقت و اخلاق است، اين‌ها را ناديده انگاشتن، انديشه و انسان دچار مشکل مي‌شود.شان انقلاب ما که انقلاب فکر، انقلاب معلمي، انقلاب تحليل و انقلاب تربيت است مورد لطمه قرار مي‌گيرد. ‏
وي ابراز اميدوراري کرد که در روز و هفته معلم و به ياد استاد شهيد مطهري علاوه بر اهتمام بيشتر به امر تعليم و تربيت جامعه و معلم و نهاد آموزش و پرورش؛ ما به انديشه نو ديني و به بسط حقايق زيبايي که در دين هست و مجال دادن به برخورد آراء و افکار که از ان حقيقت روشن‌تر مي‌شود شاهد وضعيت بهتري باشيم.‏
رئيس جمهور اسبق کشورمان در بخش ديگري از سخنان خود به طرح نکاتي پرداخت و از معلمان خواست که روي آن‌ها فکر کنند و بهترين راه‌ها را براي اجرايي شدن آن‌ها به کار گيرند.‏
وي گفت:هر معلمي و مربي نه اينکه فقط منتقل کننده اطلاعات به دانش‌آموز و دانشجو باشد، نسبت به شخصيت، سلوک و رفتار انسان مورد تعليم و تربيت هم نقش دارد. يک کار‌شناس فيزيک وقتي بخواهد کارش را در متن جامعه به عنوان فيزيک‌دان انجام بدهد با کار‌شناس فيزيکي که بخواهد فيزيک را در دبيرستان تدريس بکند خيلي با هم تفاوت دارد در عين حاليکه اشتراکاتي در آموزش آن‌ها هست. معلمي را از مربي‌گري نمي‌شود تفکيک کرد؛ پيامبر هم وجه معلمي دارد و هم مربي‌گري و فقط معلم نيست.‏
خاتمي ادامه داد:انسان مودب مي‌تواند تربيت کننده و پرورنده انسان مودب باشد و معلم علاوه بر اينکه بايد به عنوان مربي خود آموزش‌ديده و تربيت‌شده باشد بايد بداند که بخواهد و نخواهد کودک و نوجوان تحت تاثير او قرار مي‌گيرد و غير مستقيم حالت تربيتي و جهت دهي دارد، آموزش انتقال بعضي اطلاعات خاص به دانش آموزان است، ولي علاوه بر آن آموزش رفتار و سلوک هم مهم است که بخشي از تربيت همين است. ‏
رئيس بنياد باران افزود: نکته‌اي را از ارسطو نقل مي‌کنم که البته در سخنان پيشوايان ديني و بزرگان ما نيز هست وقتي ارسطو از فضيلت صحبت مي‌کند و چهار فضيلت اصلي را مي‌گويد که شجاعت؛ عفت، حکمت و عدالت است که فضايل فردي است. ولي علاوه بر آن در کتاب سياستش از فضيلت شهروندي صحبت مي‌کند فضيلت فردي جاي خودش را دارد مي‌گويد شهروند بايد فضيلت شهروندي را بياموزد هم آئين فرمان بري را و نيز فرمان روايي را. البته او چون به جامعه‌اي که در آن طبقه متوسط حاکم است و متاسفانه برده داري را نيز قبول دارد و شهروند را فقط مردان يوناني مي‌داند و حکمروايي و مسئوليت را براي آنان قبول دارد، نسبت به بردگان، زنان و غيريونانيان حقي قائل نيست، حداقل حق شهروندي را ولي امروزه مي‌گوييم همه افراد شهروند هستند و بايد صاحب فضيلت شهروندي شوند. ‏
وي تاکيد کرد:معلم بايد هم فضايل فردي و هم فضايل اجتماعي را به دانش آموزان منتقل کند و انسان‌هايي را تربيت کند با اخلاق، وفادار به عهد، راستگو و صبور؛ انساني که ظلم نکند و ظلم نپذيرد. اين‌ها جنبه‌هاي تربيتي است که بايد مورد توجه باشد و ما بايد واقعا بچه‌ها را شهروند خوب تربيت بکنيم به آن‌ها بگويند تو صاحب حق هستي و حکومتي که بر تو هست صاحب حد است اولين مساله اين است که او را به کرامت ذاتي خودش توجه دهيم و بگوييم اين کرامت ذاتي از جمله بصورت حق حاکميت بر سرنوشت متجلي مي‌شود و تو بايد اين حق را پاس بداري بداني و بايد بداني که حکومت متمرکز نماينده توست و در مقابل تو مسئول است و اگر مسئوليتش را انجام نداد تو مي‌تواني به او انتقاد و اعتراض کني و حتي عزل او حق تو است.و نيز در مقابل حقي که داري، مسئوليت هم داري، مسئوليت رعايت ضوابط اجتماعي رعايت چارچوبي که مورد توافق است.‏
خاتمي در ادامه به اين سخن اميرالمومنين(ع) اشاره کرد که مقدس نيست امتي که در آن مظلوم حق خود را از ظالم بدون لکنت زبان نتواند بگيرد و اظهار داشت:اين بدان معناست که حتي در مقابل حکومت نبايد زبان شهروند بگيرد و انتقادت نبايد هيچ گونه هزينه‌اي براي او داشته باشد. حضرت امير مي‌گويد با من اين طور رفتار کن. اين حق شهروندي است و مسائلي است براي تربيت شهروند در جامعه.بخصوص براي جوامعي که آفت استبدادزدگي در طول تاريخ تا عمق وجودشان نفوذ کرده است.‏
وي تصريح کرد:"طبعا وقتي ما شهروندان صاحب حق شهروندان مسئول داشته باشيم به دنبالش تشکل‌ها و نهادهاي لازم بوجود مي‌آيد و حکومت‌ها نمي‌توانند سوء استفاده بکنند و مجبورند در حد خود بايستند. ‏
رئيس دولت اصلاحات با تاکيد بر اين‌که "تربيت دانش آموزان يعني تربيت ديني، تربيت اخلاقي، تربيت فضائل‌هايي انساني و مقابله با رذايل اخلاقي و تربيت نيروي اجتماعي خوب، ادامه داد:امروز از حقوق شهروندي صحبت مي‌شود؛ معلمان و مربيان ما مي‌توانند بزرگترين نقش را در تدوين و ترويج حقوق شهروندي براي کودکان و نوجوانان ايفا کنند. آن کساني که روي کار مي‌آيند اگر اين تربيت درست را داشته باشند خود به خود رفتارشان با مردم و جامعه صحيح است. ‏
وي در ادامه خطاب به معلمان اظهار داشت:امروز هنوز در ايران بخش قابل توجهي از فرزندان ما محروم از تحصيل هستند يعني کساني که به سن آموزش رسيده‌اند بخاطر مسائل اقتصادي کمبود‌ها و مشکلاتي که هست کمبود امکاناتي که دولت دارد از تحصيل يا ادامه تحصيل محروم مي‌شوند اگر نهضت سوادآموزي ما که جاي تقدير هم دارد توجه بيشتري به اين امر بکند شايسته است. با امکاناتي که دولت دارد، نمي‌تواند جوابگوي همه کمبود‌ها و مشکلات باشد ولي از اولويت‌هاي دولت مي‌تواند اين باشد که در تمام استان‌ها بخصوص محروم آموزشگاه‌هاي شبانه روزي داشته باشد تا آن‌هايي که مستحق تعليم و تربيتند محروم نمانند.‏
رئيس دولت اصلاحات همچنين گفت:خيرين مدرسه ساز و عزيزاني که دلشان براي ايران مي‌سوزد، بيايند جنبشي در مملکت راه بيندازند که در سراسر ايران در مناطق محروم با کمک اين خيرين تا آنجايي که دستشان مي‌رسد ايجاد آموزشگاه‌هايي بکنند که خدمات بدهد به اين بچه‌ها تا بي‌سوادهاي ما افزايش پيدا نکند و مي‌توان براي آن برنامه ريزي کرد. هر کسي در هر استان آن جاهايي که اينگونه است را شناسيي کند و براي جذب امکانات از طريق خيرين و ايجاد آموزشگاه‌ها براي کودکان و نوجوانان محروم تلاش کند.‏
وي ارائه برنامه صحيح براي مدارس غيرانتقاعي را ضروري دانست و خاطر نشان کرد:نبايد انتظار داشت همه کار‌ها را دولت انجام دهد. دولت امکانات کمي دارد نمي‌تواند بار سنگين را بردارد اميدوارم اين جمع بنشينيد و امکانات مختلف را جمع کنيد و جمعي را زير پوشش خود قرار دهيد. چه کار خيري بالا‌تر از اينکه انسان‌هاي مظلوم و محروم داراي سواد بشوند رشد فکري پيدا کنند و خيرين بيايند برنامه ريزي کنند و کار کنند. ‏