علی شفائی
Ali.shafaee@jahaneghtesad.con
دبیرهمایش بزرگداشت روز ملی آب، با اشاره به توجه اتاق بازرگانی به مسئله آب گفت: قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار مصوب ۱۳۹۰ اتاق ایران را مکلف کرده است تا مسئله آب و کشاورزی را در اولویتهای خود قرارداده و براین اساس در سال ۹۱ مرکز ملی مطالعات راهبردی آب و کشاورزی اتاق ایران را تشکیل داد.
به گزارش جهان اقتصاد محمدحسین شریعتمدار با اشاره به تاریخچه شروع بحران آب در کشور گفت: از سال ۱۳۴۱ و با انجام اصلاحات ارضی زیر بنای بحران آب گذاشته شد و با تغییر اقلام بهرهوری و عدم جایگزینی اقلام مناسب، مدیریت بعد از اصلاحات ارضی، مسئله آب آغاز و به تدریج در طی سالها به بحران تبدیلشد.
وی با اشاره به تصویب قانون تعیین تکلیف چاههای غیرمجاز در سال ۸۴ و همچنین طرح فدک در سال ۹۰ مصوب دولت، گفت: هر دوی این قوانین در جهت مصالح آبی کشور نبودند و اتاق توانست با تلاش های خود، اجرای این قوانین را متوقف کند.
دبیر همایش بزرگداشت روز ملی آب، با اشاره به رویکردهای دولت دهم در مورد بحران آب گفت: در سال ۹۲ با تغییر مدیریت کشور، صدای بحران آب شنیده شد.
در ادامه سعدالله نصیری قیداری دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو بر لزوم ارایه راهکار عملی برای بحران آب و آگاهی همه افراد از این بحران تاکید کرد.
نصیری افزود: در برنامه های توسعه و بسیاری قوانین کشور، بندهای مختلفی راجع به آب وجود دارد، اما بودن این قوانین و بندها به تنهایی کافی نبوده و در بهبود شرایط موثر نیستند.
دبیر کل ملی یونسکو، با تاکید بر لزوم افزایش آگاهی همه افراد جامعه از بحران آب گفت: در ابتدا باید تلنگری در ذهن همه ما ایجاد شود و کسب آگاهی کافی از اهمیت موضوع به دنبال راهکارهای این بحران باشیم.
نصیری با بیان اینکه کمیسیون ملی یونسکو از ابتدای تاسیس همواره به موضوع بحران آب توجه داشته گفت: از نقد ساختاری ما در دانشگاه ها کرسی های مختلف داریم که دو کرسی بازیافت آب دردانشگاه تهران و کرسی در دانشگاه شریف توسط کمیسیون ملی یونسکو متوجه به بحران آب را در تمرکز قرار دادهاند.
دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو، با اشاره به اقدامات انجام شده، حمایت، آموزش و آگاهی بخش های مختلف این کمیسیون، گفت: ما هیچگاه ادعا نمی کنیم که این تلاش ها کافی هستند بلکه به دلیل شرایط خاص کشور، باید بسیار بیشتر روی بحران آب متمرکز شد.
وی گفت: ما مکلف هستیم نهادهای مختلف کمیسیون ملی یونسکو را با به پژوهش در این زمینه ترغیب کرده و در نهایت به سازمان ملی یونسکو گزارش دهیم.
همچنین مک گیور، دبیربرنامه بین الملل علوم زمین و ژئوپارک های یونسکو، بحران آب را موضوعی اساسی با مقیاس گسترده توصیف کرد و گفت: بخش زیادی از مناطق مانند جزایر موجود در سطح دنیا منابع آب شیرین خود را ار دست داده و برخی از مناطق هم روبه خشکی هستند. همه این ها درحالی اتفاق افتاده ما می توانیم با بهره گیری از علوم جدید از تدوام روند شور شدن و خشک شدن ذخایر آبی جلوگیری کنیم.
وی تاکید کرد: اهداف توسعه پایدار برای دسترسی برابر به آب دراولویت کاری قرار گرفته و در پی آن هستیم که از متساعد شدن مواد شیمیایی خطرناک در دنیا ممانعت کنیم و این گونه سلامت جهان را ارتقا دهیم. این مواد شیمایی، آب، خاک، جانوران و گیاهان را در معرض خطر قرار داده اند.
گیور هدف دیگر برنامه بین الملل علوم زمین و ژئوپارک های یونسکو را همکاری همه کشورها برای رسیدگی به بحران آن عنوان کرد و خواستار توجه همه دولت ها به این مسئله شد. بر اساس اظهارات دبیر برنامه بین الملل علوم زمین و ژئوپارک های یونسکو، قنات ها سطوح آب های زیرزمینی و رودخانه ها رو به نابودی هستند و بنابراین ژئوپارک ها به وجود آمدند تا بتوانیم اقدامات لازم را برای مقابله با آلوده شدن و تخریب منابع آبی سراسر دنیا انجام دهیم.
در این مراسم احمد آل یاسین، یکی از چهره های فعال بخش آب و کشاورزی، بحران مدیریت آب کشور را چالش جدی برشمرد و مدیریت این بخش را انصاری و خالی از نگاه های کارشناسی دانست. وی تصریح کرد: در این وادی نوک پیکان اتهامات تنها رو به وزارت نیرو نیست چراکه این وزارتخانه هم جزئی از یک حاکمیت بوده و فقط یکی از عوامل مقصر در وضعیت امروز آب شناخته می شود.
این فعال اقتصادی یادآور شد: نمی توان مدیریت حوزه آب را تنها به یک بخش محدود کرد. در ایران برنامه توسعه جامع منابع آب مغفول مانده و شاهد بی توجهی ها به نکات کارشناسی هستیم. این روزها بحث انتقال آب های شور دریا به فلات داخلی مطرح است درحالی که نسل آینده کشور را تهدید می کند. بارها تکرار کرده ایم که اجرای این پروژه به اصلاح ساختار آبی کشور کمکی نمی کند و تنها شرایط را بحرانی تر می سازد.
وی عدم اجرای قوانین را مورد انتقاد قرار داد و تاکید کرد: لازم است درنظام اداری خود نظم را حاکم کرده و اجازه ندهیم که هیچ کس از اجرای قانون پارا فراتر بگذارد. ایران نیازمند مدیریت منظم و پاسخگو است. قاعده مند کردن برنامه ها، بازتاب آنی اقدامات مسئولان، استفاده از ظرفیت های کارشاسی و دانشگاهی، ارزیابی عملکردها، شفاف عمل کردن و میدان دادن به بخش خصوصی از لازمه های این روزهای کشور محسوب می شود.
آل یاسین ارتقای جایگاه بخش خصوصی واقعی را از انتظارات مردم نسبت به دولت یازدهم برشمرد و گفت: دولت فربه امروز قادر نیست مشکلات و چالش های این حوزه را برطرف کند. اجازه دهید بخش خصوصی وارد شده و حضور جدی و موثر داشته باشد.
همچنین لاروش، رئیس دفتر منطقهای یونسکو در ایران پیام ایرینا بوکوآرا، مدیر کل یونسکو را قرائت کرد و گفت: در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۰ تعداد ۳/۲ میلیارد نفر به آب آشامیدنی سالم دسترسی پیدا کردهاند که وضعیت مطلوبی است اما کافی نیست و هنوز ۷۰۰ میلیون نفر در جهان به آب طبیعی و سالم دسترسی ندارند.
وی با بیان اینکه ۲ میلیارد نفر در جهان به بهداشت نیاز دارند و تعداد زنان و دختران در این میان بسیار زیاد است گفت: در عین نیاز به آب آشامیدنی سالم، تقاضا برای آب در مراکز صنعتی نیز در حال افزایش است.
لاروش با بیان اینکه موضوع آب در دستور کار توسعه جهانی پایدار سال ۲۰۳۰ قرار دارد، گفت: تضمین دسترسی به آب و مدیریت بهداشت آب، برای تحقق سایر موارد در دستور کار توسعه پایدار مانند اشتغال پایدار، بسیار برجسته است.
لاروش با اشاره به اینکه تحقق اهداف توسعه تنها با دسترسی به آب محقق نیست و بهداشت و سلامت کافی نیز مهم هستند و تأمین آب آشامیدنی سالم و بهداشت محیط اشتغال نیز باید به یک اولویت تبدیل شود، گفت: تحقق این موضوع به سرمایهگذاری احتیاج دارد.
رئیس دفتر منطقهای یونسکو افزود: یونسکو در مقام نهاد حمایتگر سازمان ملل با تمام قوا برای تحقق اهداف مرتبط با موضوع آب تلاش میکند. وی اقدامات آموزشی و در اختیار
قرار دادن اطلاعات به روز در برنامههای جهانی آب یونسکو را از جمله اقدامات این سازمان برشمرد.
وی با بیان اینکه حرکت رو به جلو در موضوع مدیریت آب نیازمند حرکت همهی ذینفعان است، گفت: ترویج مشاغل با کیفیت در عین رعایت بهداشت آب، به اشتغال پایدار کمک میکند.
لاروش با تأکید بر لزوم افزایش آگاهی مردم در موضوع آب گفت: علاوه بر آب آشامیدنی و غذا و موارد مصرفی دیگر، محیط زیست نیز باید محیط خوبی برای اقتصاد و بهداشت باشد و رابطهای دو جانبه بین آب و انرژی وجود دارد.
وی با بیان اینکه یونسکو در روز جهانی آب تأکید بسیاری روی بهداشت آب آشامیدنی دارد، گفت: یونسکو در همه دنیا با برنامههای مختلف به دولتها کمک میکند تا بحران آب را مدیریت کنند.
همچنین در این همایش، پیام بنیدیتو براگا، رئیس شورای جهانی آب برای حاضران قرائت شد.
براگا در پیام خود بر لزوم سرمایهگذاری در بخش آب و بهداشت تأکید کرد و لازمه تحقق این امر را پذیرفتن بحرانی بودن وضعیت آب، پذیرش مسئولیت در برابر آن و درگیر کردن همه ذینفعان عنوان کرد.
وی افزود: مطالعات نشان میدهد که به ازای هر یک دلار سرمایهگذاری در بخش آب و بهداشت، ۴ تا ۱۰ دلار کاهش هزینه در بخش سلامت محقق میشود و این امر نشاندهنده ظرفیتهای بسیار در بخش اشتغال آب است.
وی در نهایت با تأکید بر اثرات و ابعاد اجتماعی و اقتصادی بسیار آب گفت: زمان آن رسیده است که بدون توجه به علایق و سلایق شخصی وبرای حفاظت اجتماعی و اقتصادی از جوامع با همکاری یکدیگر در این زمینه تغییر واقعی ایجاد کنیم.
در ادامه همایش پیام لستر براون از متفکران و نویسندگان حوزه محیط زیست جهان قرائت شد. وی در این پیام، با نگاهی به وضعت آبخوانها در کشورهای مختلف، پایین رفتن آب سفرههای آب زیرزمینی را نگران کننده خواند .
براون با با بیان اینکه در منطقه خاورمیانه مشکل آب گسترده تر است، گفت: در خاورمیانه شاهد جمعیتی سریعاً رشد یابنده هستیم در حالی که منابع آب در حال کاهش هستند. وی بابیان اینکه کشورهای نخست تولیدکننده غله در جهان که هند و چین و آمریکا هستند به دلیل کاهش آب سفرههای زیرزمین خود با مشکل مواجه شدهاند، گفت: از این پس، کاهش سفرههای زیرزمینی، علاوه بر کاهش تولید غله، عوارض بیشتری نیز خواهد داشت.
این پژوهشگر جهانی آب با بیان اینکه بحران همه جانبه آب پدیدهای جهانی است که هنوز راههای مبارزه با آن پیدا نشده است، گفت: هر کشوری باید بحران آب را متناسب با وضعیت خود حل کند.