فریده خدادادی-درياچه اروميه يکي از مهمترين حوضههای آبريز کشور است که بهدليل عوامل متعدد، در سالهای اخير در معرض نابودی قرار گرفتهاست.
به گزارش جهان اقتصاد؛ ایران سرزمینی خشک است و در سالهای اخیر خشکسالیهای بسیاری را تجربه کرده است. کاهش سطح سفرههای آب زیرزمینی و تبخیر آب پشت سدها خود نمونهای از زنگ خطر خشکسالی است. خشک شدن رودخانهها و دریاچهها نیز از وضعیت کمبود آب در سطح زمین حکایت دارد. دریاچه ارومیه نیز از جمله دریاچههای کشور است که در سالهای اخیر با خطر خشک شدن روبروست به طوری که سطح آب دریاچه کاهش داشته است. بسیاری از کارشناسان با هشدار نسبت به تداوم این موضوع اعلام میکنند در صورت ادامه روند فعلی، تا چندسال آینده این دریاچه بهطور کامل خشک خواهد شد.
اخیرا نیز اخباری از قرارداد همکاری توسط پژوهشگران ایرانی و آمریکایی بهمنظور احیای دریاچه مطرح شده است که با سوالات بسیاری از سوی کارشناسان این حوزه مواجه بودهاست.
در ارتباط با وضعیت کنونی این دریاچه و کم و کیف این قرارداد همکاری، خبرنگار جهان اقتصاد با محمدرضا محبوبفر، کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار به گفتگو پرداخته است که در ادامه میخوانید.
این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار اظهار کرد: اگر سطح تراز آب دریاچه ارومیه نسبت به سطح آبهای آزاد دنیا (نقشه جغرافیایی جهان) مورد مقایسه قرار گیرد، به افت 10متری سطح آب دریاچه ارومیه در طی 20سال اخیر پی خواهیم برد.
محبوبفر افزود: بارشهای سالهای گذشته ازجمله سال آبی گذشته توانست یک رشد 164 درصدی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بر جای گذارد. یعنی بیشترین رشد بارشها در پنج سال گذشته درحوضههای اصلی آبریز کشور از جمله حوضه آبریز دریاچه ارومیه شاهد بودهایم.
وی عنوان کرد: از زمان کاهش سطح آب دریاچه ارومیه دولت به دلیل بحث ریزگردها و آلودگی هوا که میتواند به نابودی کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و بسیاری مشاغلی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با این حوزه در ارتباط هستند، منجر شود بسیار تلاش کرده است یعنی با وجود کمبود اعتبارات مالی برای احیای دریاچه اقدامات مناسبی را انجام داده است.
**احیای دریاچه ارومیه یک پروژه ملی است
وی عنوان کرد: همزمان با تعریف احیای دریاچه ارومیه به عنوان یک پروژه ملی از سوی دولت، وزارت نیرو در سال گذشته نسبت به این مساله انتقاد کرد که باید حقابه دریاچه ارومیه پرداخت شود، از سوی دیگر مقصر عدم رها شدن آب به روی دریاچه ارومیه خود وزارت نیرو است.
**بینتیجه ماندن مکاتبات سازمان محیطزیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه
محبوبفر گفت: پیرو این مسأله تاکنون مکاتبات سازمان حفاظت محیطزیست کشور و ستاد احیای دریاچه ارومیه با مجموعه دولت و وزارت نیرو بیفایده بوده است و این موضوع نشان از دست رفتن حقابه دریاچه ارومیه طی سالیان گذشته و بهویژه در سال آبی جاری است.
به گفته وی، متاسفانه دریاچه ارومیه در اثر بیتوجهی مسئولان در وزارت نیرو، عدم اختیارات کافی و توان لازم در سازمان محیطزیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه به آخرین روزهای حیات خود نزدیک شده است.
**خشک شدن دریاچه ارومیه در پی عدم پرداخت حقابه
این کارشناس محیطزیست و توسعه پایدار گفت:عدم پرداخت حقابه دریاچه ارومیه توسط وزارت نیرو خشک شدن کامل این دریاچه پس از ۵ سال تلاش و کوشش بی وقفه دولتی، ستاد احیای دریاچه ارومیه را به دنبال دارد.
به گفته وی، علاوه بر افت 10متری سطح آب دریاچه ارومیه ،همه ساله 80 سانتی متر از آب این دریاچه به صورت تبخیر کاهش مییابد که در صورت عدم پرداخت حقابه این دریاچه، یک سوم آب وارد دریاچه میشود و به طور کلی 20 سانتیمتر دیگر از تراز دریاچه کاهش پیدا میکند.
عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران تاکید کرد: در حال حاضر پس از گذشت بیش از ۵ سال از تلاش دولتی و ستاد احیای دریاچه ارومیه به نقطه آغاز بحران خشکی این دریاچه بازگشتیم.
**ابهامات قرارداد مشترک پژوهشگران ایرانی و آمریکایی درباره احیای دریاچه ارومیه
عضو انجمن آمایش سرزمین ایران گفت: خوشبختانه کشور ایران از نظر توانایی اساتید، کارشناسان و متخصصین محیط زیست، منابع آب و توسعه پایدار بسیار غنی است. حال بسیاری از این تخصصها و تجربیات توسط ارگانهای دولتی مورد بیتوجهی قرار میگیرد یا حتی این افراد، افرادی بودند که منزوی شدند یا در بخش آموزشی و علمی وزارت علوم قرار گرفتند و از تجربیات علمی و تخصص آنها هیچ گونه استفادهای نمی شود. دولت باید توضیح دهد منظور از همکاری محققین ایرانی با پژوهشگران آمریکایی در پروژه احیای دریاچه ارومیه چه افرادی است؟
محبوبفر عنوان کرد: بنده اطلاع دارم تمام نظرات کارشناسی به ستاد احیای دریاچه ارومیه طی ۵ الی ۶ سال اخیر ارایه شد و کارنامه دریاچه ارومیه و کارگروه بحران آب این دریاچه موفقیتآمیز بوده است و احیای دریاچه ارومیه را بهطور نسبی شاهد بودهایم.
**بی پاسخ ماندن تلاشهای ستاد احیا در دو سال اخیر
به گفته وی، مشکل ازجایی آغاز شد که طی دوسال اخیر و بهویژه در سال آبی جاری بسیاری از تلاشهای ستاد احیا، کارشناسان و متخصصینی که با این ستاد همکاری داشتند، بی پاسخ ماند .
وی گفت:بنده نمیدانم چه اتفاقی در وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیطزیست و مجموعه دولت و اتفاق افتاده است که متاسفانه تلاشهای ستاد احیا ناکام گذاشته شد و اکنون همکاری پژوهشگران ایرانی و آمریکایی در خصوص احیای این دریاچه با هزینه یک میلیارد دلاری اعلام شده است!
عضو انجمن آمایش سرزمین ایران افزود: ابتدا باید مشخص شود این پژوهشگران ایرانی و آمریکایی چهکسانی هستند؟ از چه کارنامه علمی برخوردارند ؟ آیا از اساتید دانشگاههای اردبیل، ارومیه، اصفهان، تبریز و... که در ستاد احیای دریاچه ارومیه مشورت میدادند و با کمترین امکانات در جلسات اتاق فکر این حوزه حضور پیدا میکردند، استفاده شده است؟
محبوبفر عنوان کرد: در سالهای اخیر متخصصین و کارشناسان حوزه منابع آبی وتوسعه پایدار نسبت به افزایش سطح آب دریاچه ارومیه تاکید داشتند اما نکته جالب اینجاست که در کار تحقیقی مشترک پژوهشگران ایرانی و آمریکایی اعلام شده است تعیین سطح آب دریاچه ارومیه مشکلاتی را درخصوص احیای این دریاچه حل نمیکند در حالیکه این نظریه به عقیده بنده یک مغلطه و فرافکنی است.
**خطر حذف شدن دریاچه ارومیه از نقشه جغرافیایی کشور و جهان
کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار اظهار کرد: آیا تمامی نهادها، ادارات و شرکتهای وابسته به وزارت نیرو، مطلع هستند که سوء مدیریت در برنامهها، انتقال آب، سدسازیها، شیوههای نامناسب کشاورزی و همچنین تداوم خشکسالیها در کنار بیتوجهی به تغییر اقلیم ناشی از گرمایش زمین در سطح جهان و ایران متاسفانه بخش عمده دریاچه ارومیه را خشکانده است؟ در حال حاضر این دریاچه در حال حذف شدن از نقشه جغرافیای کشور و حتی دنیا است.
محبوبفر عنوان کرد: براساس قرارداد همکاری پژوهشگران ایرانی و آمریکایی درباره احیای دریاچه ارومیه عنوان شده است که تراز دریاچه در سال 1404 به حالت پایدار خود بازگردد البته این موضوع در شرایطی است که اطلاعات چندانی درباره احیای دریاچه ارومیه در سال 1404 منتشر نشده است.
**استفاده ازنظرات کارشناسان داخلی راهحل رفع خشکی دریاچه ارومیه
وی گفت: همکاری دو کشور ایران و آمریکا در شرایطی مطرح شده است که راهحل رفع خشکی دریاچه ارومیه در داخل کشور وجود دارد.
محبوبفر، وزارت نیرو را مسئول احیای دریاچه ارومیه دانست و عنوان کرد: با وجود این که راهکارهای حل معضل خشکی این دریاچه توسط کارشناسان و محققین محیط زیستی و توسعه پایدار به وزارت نیرو اعلام شده اما این وزارتخانه به نظرات کارشناسان توجهی نشان نمیدهد و اصلاً حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه را پرداخت نمیکند و درحال حاضر به دلیل کمبود آب ورودی به دریاچه ارومیه، سطح آب دریاچه در 3 الی 4 ماه اخیر 38 سانتیمتر مجدد افت کرده است.
عضو انجمن آمایش سرزمین ایران مدعی شد: وزارت نیرو که مدعی همکاری پژوهشگران ایرانی و آمریکایی است و اعلام میکند که تا سال 1404 تراز اکولوژیک این دریاچه به وضعیت پایدار خواهد رسید، آیا اطلاع دارد که عدم پرداخت حقابه دریاچه ارومیه این دریاچه را بهطور کامل با خشکی مواجه میسازد؟
محبوبفر گفت: اصلا تا سال 1404 «دریاچهی ارومیهای» باقی نمیماند که پژوهشگران ایرانی و آمریکایی درصدد احیا و حتی پایداری آن برآیند.
**وزارت نیرو 640 میلیون مترمکعب حقابه دریاچه ارومیه را پرداخت کند
وی گفت: بنا به اعلام ستاد احیای دریاچه ارومیه وکارگروه بحران آب استان آذربایجان غربی، وزارت نیرو 640 میلیون مترمکعب حقابه دریاچه ارومیه را باید پرداخت کند این درحالی است که وزارت نیرو از این رقم فقط 165میلیون مترمکعب را با باز کردن سدهای حوضچه حوزه آبریز دریاچه ارومیه را پرداخت کرده است و 475متر مکعب را به بهانههای صنعت و کشاورزی و آب شرب پرداخت نمیکند و آب را پشت سدها نگه داشته است. در صورتی که همین نگهداشت آب پشت سدها 30درصد تبخیر آب را افزایش میدهد و این 30 درصد باید به محیط زیست دریاچه ارومیه بازگردانده شود.
**تنها تا اتمام فصل بهار فرصت باقی است
کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: تا پایان فصل بهار سال جاری فرصت رساندن آب به دریاچه ارومیه است حال اگر با اتمام فصل بهار این آبرسانی صورت نگیرد به مثابه فرصتسوزی برای دریاچه ارومیه تلقی میشود و حتی دراینصورت پژوهشگران ایرانی و آمریکایی راه به جایی نمیبرند.
**خطر آلودگی هوا ناشی از بروز ریزگردها
محبوبفر عنوان کرد: اگر دریاچه ارومیه فرصت حقابه خود را تا پایان فصل بهار از دست بدهد، دریاچه نابود خواهد شد و موج سهمگین گرد و غبار هم از سطح این دریاچه برمیخیزد که نه تنها استان آذربایجان غربی بلکه مرکز استان و استانهای همجوار از جمله تهران را فرا میگیرد.
وی با بیان اینکه ریزگردها نتیجه سومدیریت در منابع آبی کشور بوده است، گفت: متاسفانه این ریزگردها آلودگی هوا و آلایندگی ذرات را در تمامی استانها و کلانشهرهای کشور افزایش داده است و عمق فاجعه از جایی آغاز میشود که در تمام فصول آلاینده اصلی آلودگی هوا همین ریزگردها هستند که اندازه آنها بین 2.5تا 10میکرون است .
محبوبفر بیان کرد:با توجه به اعلام مرکز تحقیقات اقلیم و هواشناسی، آلودگی هوا و آلایندگی ناشی از ریزگردها به مرگ زودرس سالیانه 40هزار نفر ایرانی منجر میشود.
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه