فریده خدادادی
با آغاز فصل گرما رویشگاههای زاگرس و منزلگاه درخت بلوط در معرض آتشسوزی قرار دارد اما مشکل اینجاست که همچنان آمادگی و امکانات کافی جهت اطفای حریق در این رویشگاه مهم و با ارزش کشور به اندازه کافی نیست.
به گزارش جهان اقتصاد؛ شعله های آتش زبانه میکشد، ازدست کسی هیچ کاری ساخته نیست، مردم محلی کوچک و بزرگ برای خاموش کردن حتی یک بخش کوچک از جنگل تلاش میکنند اما خشکی و گرمای هوا تاب و تحمل را از درختان می ستاند، آتش بلا میرود و میسوزاند و اینجاست که قلب هر نظارهگری از شدت این حجم سوختن به درد میآید. بله آتش سوزی جنگلهای زاگرس قصه پر غصه ای است که همه ساله تکرار میشود و با قرار گرفتن در اولین روزهای فصل تابستان احتمال تکرار این حادثه دور از دهن نیست.
جنگلهای زاگرس یک منطقه استراتژیک برای کشور است به طوری که از منتهیالیه شمال غربی ایران ازاستان آذربایجانغربی آغاز و سپس غرب استانهای کردستان، کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان و جنوبغرب ایران استانهای کهگیلویهوبویراحمد و فارس را در برگرفته است و معیشت حدود ۱.۵ میلیون نفر از مردم ساکن در این مناطق وابسته به جنگلهای زاگرس است.
متاسفانه در سالهای اخیر شدت و حدت و وسعت آتشسوزیها در جنگلها و مراتع زاگرس نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده و ترمیم آتشسوزیهایی با این شدت در جنگلهایی مانند زاگرس که خود به دلایل مختلف مانند کشاورزی، دامداری بیش از حدظرفیت، عوامل انسانی دیگر و بیماریها و آفاتی که در سطوح بسیار وسیع طغیان میکند، توانایی زادآوری خود را از دست داده است، بسیار دشواراست.
خبرنگارجهان اقتصاد در این باره با هژیر کیانی، دبیر انجمن دوستداران طبیعت ومحیط زیست خوزستان به گفتگو پرداخته است که در ادامه میخوانید:
کیانی بیان کرد: در شهرستان دزپارت واقع در زاگرس میانی، نسبت به سالهای گذشته کمترین گستره آتش سوزی را شاهد بودیم زیرا به دلیل خشکسالی امسال و سال گذشته حجم پوشش گیاهی کمتربوده است بنابراین زمینه ایجاد آتش سوزی کاسته شده است.
وی افزود: اقدامات الگویی به منظورجلوگیری از وقوع آتشسوزی در منطفه زاگرس به ویژه شهرستان دزپارت و پنج استان زاگرس نشین از طرف سازمان جنگلها و تحت نظر معاونت آبخیزداری و دفتر آبوخاک کشور در حال اجرا است به طوری که در این شش استان، شش منطقه و حوزه به عنوان نمونه تیمهای داوطلب اطفا حریق محلی آموزش داده شدند.
دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست خوزستان عنوان کرد: در حال حاضرآموزشهای امداد و نجات در کوهستان و اطفا حریق به تیمهای داوطلب داده شده است و تجهیزات انفرادی و گروهی همانند لباس، پوتین مناسب، دستکش، وسایل ایمنی شخصی و وسایل گروهی مانند بیل و آتش کوب تهیه شده است که به شکل آزمایشی در حال اجرا است.
به گفته وی، اگربخواهیم جنگلهای زاگرس را در مقابل آتش سوزیها بیمه کنیم باید در روستاها و با کمک اعتبارات دهیاریها و ستاد بحران استانها بتوان دهیاریها و حتی در هر روستایی چند نفررا آموزش دهیم و تجهیز کنیم چرا که با توجه به شناخت مردم از مسیرها، محیط، گذرگاهها در نقاط صعب عبور به محض آتش سوزی رخ دهد، میتوانند هنگام بروز آتش سوزی در این منطقه در زمان طلایی خود را به جبهه آتش برسانند و از توسعه آتش بکاهند. بنابراین تجهیز روستاها، دهیاریها و تیمهای اطفا حریق میتواند کمک موثری با کمترین هزینه به دولت باشد و از وقوع بسیاری از مخاطرات پیشگیری نماید.
به عقیده وی، به رغم ارایه طرح و ایدههای مختلف در حوزه جلوگیری از آتش سوزی در منطقه زاگرس، اداره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان، هیچ گونه همکاری برای طرحها انجام ندادند درحالی که میتوانند از محل عوارض آلایندگی شرکتها روستاهای حفاظت شده خودشان و داوطلبان محلی را تجهیز کنند که متاسفانه به رغم پیشنهادات و مذاکرات تاکنون اقدامی نکردند.
**آتشسوزی یکی از عوامل اصلی تخریب در حوزه زاگرس است
حسن اکبری، معاون محیطزیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیطزیست در نخستین جلسه منطقه ای هم اندیشی روسا و دبیران مناطق مناطق پنج گانه کشور در خرم آباد بیان کرد: با تهیه و تدوین قوانین بازدارنده و به روز، فرهنگسازی و تهیه تجهیزات پیشرفته و مشارکت دادن مردم در حوزه اطفای حریق میتواند خسارات ناشی از آتش سوزی در جنگلها و مراتع زاگرس را بهطور چشمگیر کاهش داد.
وی با اشاره به اهمیت بحث سرشماری در مدیریت زیستگاهها و حیاتوحش اظهار داشت: به دلایل شرایط توپوگرافی کشور گاها امکان پیاده نمودن دقیق برخی روشهای علمی سرشماری حیات وحش مقدور نمیباشد ولی میتوان با بهرهگیری از نیروهای متخصص، امکانات پیشرفته و نظارت مستمر دقت سرشماری را تا حد زیادی بالا برد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، با اشاره به اهمیت گونههای گیاهی و جانوری بر استفاده از ظرفیت علمی دانشگاهها جهت انجام تحقیقات کاربردی و مفید در خصوص حفاظت از تنوع زیستی تأکید نمود.
وی شکار بی رویه را از عوامل کاهش جمعیت حیات وحش در حوزه زاگرس عنوان نمود و این مناطق را یکی از بهترین زیستگاهها برای حضور گونههای شاخصی مانند کل و بز کوهی و پلنگ ایرانی دانست.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیطزیست کشور افزود: شاید تنها کشوری هستیم که می توانیم گونه پلنگ را نجات دهیم و برای تحقق این امر حفاظت از پلنگ در زیستگاههای اصلی آن حایز اهمیت خواهد بود.
وی با اشاره به اهمیت موضوع قاچاق حیاتوحش در کاهش گونه های شاخص و در خطر انقراض مانند پرندگان شکاری، هوبره و بر برخورد جدی و قاطع با قاچاقچیان حیاتوحش تأکید نمود.
اکبری گفت: در خصوص تعارض دام با حیات وحش اقدامات خوبی در خصوص رایزنی با بیمه ها و تخصیص اعتبارات صورت گرفته است که امیدواریم این اقدامات منجر به کاهش تعارضات و آسیب های احتمالی به حیاتوحش شود.
وی در مورد افزایش سطح مناطق گفت: باید یک تعادل منطقی در خصوص افزایش مناطق انجام گیرد که باعث حفظ اکوسیستم شود.
اکبری با اشاره به مشکلاتی که پسماند در بحث آلودگی های زیستی محیطی مخصوصأ منابع خاک ایجاد میکند خواستار برخورد جدیتر با مسببین این امر شد.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان با اشاره به اهمیت رودخانههای زاگرس در تامین آب شیرین کشور گفت: باید مدیریت فاضلاب در حوزه زاگرس طوری باشد که کمترین آسیب به این منابع آبی با ارزش وارد شود.
فرمانده یگان حفاظت محیطزیست کشور نیز در این همایش در خصوص جذب نیروهای وظیفه برای خدمت در سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با تعامل با ستاد مشترک نیروهای مسلح در صدد هستیم که مجوزهای لازم از این ستاد اخذ و بخشی از این کمبود نیرو در سازمان را با جذب سرباز رفع نمائیم اما مشکلاتی هم در این زمینه وجود دارد که میبایست برطرف شود.
سرهنگ "جمشید محبت خانی" در خصوص به روز رسانی امکانات یگان حفاظت گفت: طرح تجهیز یگان در دستور کار سازمان قرار دارد که تجهیزاتی مانند خودرو امکانات هوشمندسازی، بیسیم سراسری و سایر موارد به تدریج در اختیار یگان حفاظت قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به کشف پنج هزار و ۳۰۰ قبضه اسلحه در سال توسط یگانهای حفاظت محیط زیست در سراسر کشور گفت: محیطبانان با کشف و ضبط این تعداد اسلحه کمک شایانی به بحث آرامش و امنیت جامعه انجام دادهاند.
محبت خانی در خصوص ساخت پاسگاه در مناطق حفاظت شده گفت: ساخت پاسگاه ها باید بر اساس طرح تیپ سازمان و متناسب با نیروی انسانی موجود باشد و اگر نیروی انسانی جهت حفاظت کافی نباشد، اقدام به ساخت پاسگاه در مناطق به صلاح نمیباشد.
وی با اشاره به اینکه کار محیطبانی مشابه نیروهای نظامی و انتظامی است خواستار تدوین و تصویب آئیننامه اجرایی و انضباطی یگان حفاظت محیط زیست براساس آئیننامههای اجرایی نیروهای نظامی شد.
سرهنگ محبت خانی با اشاره به این موضوع که حمایت بیمهای از همیاران محیطزیست منوط به صدور کارت همیار است عنوان داشت: ماموریت همیاران باید براساس درخواست یگان حفاظت اداره کل محیط زیست هر استان باشد.
فرمانده یگان حفاظت کشور با بیان برخی سختیهای شغل محیطبانی بر ایجاد جذابیتهای جدید در شغل محیطبانی جهت تحمل سختیها و مشکلات و دشواریهای این شغل شریف تأکید نمود.
و اما
براساس اعلام سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری بیش از ۹۰ درصد آتشسوزیها در جنگلها و مراتع کشور ناشی از عوامل انسانی است. پیش از هر اقدامی باید این عوامل آتش سوزی ریشهیابی شوند تا بتوان از وقوع آتشسوزیها پیشگیری کرد.