دکتر هاشم اورعی-استاد دانشگاه صنعتی شریف-سال رونق تولید به پایان رسید و اینک در نیمه سال جهش تولید قرار گرفته ایم. اما در شرایطی که اخیراً بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی را در بهار سال جاری  منفی 5/3 درصد اعلام کرد، صحبت از رونق و جهش تولید چه معنا و جایگاهی دارد؟ حال که کشور هم در صحنه بین المللی و هم در داخل با چالش های اقتصادی جدی مواجه است، ای کاش به اهمیت حمایت واقعی از فعالیت های اقتصادی به ویژه در عرصه تولید پی برده و اقتصاد کشور را از ادامه حرکت در سراشیبی سقوط نجات می دادیم.

در همه کشورها بار سنگین سیاست گذاری اقتصادی بر دوش بانک مرکزی نهاده شده و رشد اقتصادی از  اولویت های اصلی به شمار می رود. در سایه رشد اقتصادی، اشتغال ایجاد شده، درآمد دولت افزایش یافته و در نهایت سفره ملت بزرگ می شود. اما چند سالیست که خبری از رشد نیست و اقتصاد کشور در حال کوچک شدن است. بدین ترتیب ملت هر روز فقیر و فقیرتر شده و صد البته فقط آمریکای جنایتکار و ویروس کرونا مسئول این نابسامانی اقتصادی اند و ما خودمان هیچ گناهی نداریم.

بله دوستان، اقتصاد کشور به این دلیل در سراشیبی سقوط قرار گرفته که بانک مرکزی به بزرگترین مانع برای جهش تولید تبدیل شده است. کارشناسان اقتصادی بر این نکته اتفاق نظر دارند که اقتصاد کشور تنها در صورت برخورداری از شبکه بانکی فعال، پویا و توسعه محور می تواند در مسیر رشد قرار گیرد ولی شاهد آن هستیم که بانک مرکزی یعنی همان ارگانی که قرار است سکان دار توسعه اقتصادی کشور باشد، خود به مانع اصلی تبدیل شده است. بانک مرکزی دانسته یا ندانسته، شبکه بانکی را به حال خود رها کرده و نظاره گر نواختن تازیانه بر پیکر نحیف تولید و صنعت کشور است. دکتر محمد علی آذری از مدیران حقوقی باسابقه در شبکه بانکی در مقاله ای می نویسد، "در  این آشفته بازار، بانک ها گوی سبقت را از دیگر سازمان ها ربوده و بی محابا در قانون شکنی پیشتازند و هیچ مقام و مسئولی هم پاسخگو نیست. بانکها در عملکرد خود نه قانون را قبول دارند و نه مصوبات هیات وزیران، شورای پول و اعتبار و بخشنامه های بانک مرکزی را رعایت می کنند. به جرات می توان اذعان داشت که امروز یکی از عوامل اصلی و مهم کاهش تولید و بیکاری صدها هزار کارگر، سوء عملکرد سیستم بانکی است". البته تخلفات بانکها فراتر از آن است که در این نوشتار بگنجد و چندی پیش پایگاه خبری ندای بی صدا در گزارشی تحت عنوان " نگاهی به 45 تخلف بانکی و سیاست های ربوی و فشار مضاعف بر تولید و اقتصاد ایران " به این موارد پرداخت.

جناب رئیس کل، میزی که شما امروز پشت آن نشسته اید، پست سیاسی نیست که  با سیاسیون هم ساز شده و با دادن وعده های سرخرمن، به اعتبار بانک مرکزی چوب حراج بزنید. شما و شماهای قبل از شما به عنوان متهمین ردیف  اول باید به ملت ایران پاسخ دهید که چرا اجازه دادید و می دهید که در محاسبه میزان بدهی، بانکها نرخ  بهره مصوب را رعایت نکنند، به سپرده گیری اجباری مبادرت ورزند، تسهیم به نسبت وجوه واریزی را رعایت نکنند، اقدام به عقد قراردادهای امهالی برای دوره های سه ماهه نموده و بهره را به صورت مرکب محاسبه کنند.

جناب رئیس کل، آینده کشور را توان اقتصادی آن رقم می زند و شما و آنانی که قبل از شما بر این مسند قرار گرفتند باید به ملت ایران پاسخ دهند که چرا بانک مرکزی در بخشنامه ابلاغی در مورد نرخ بهره به جای اعلام حداکثر نرخ مجاز، حداقل نرخ بهره را اعلام کرده و سقف را به عهده بانکها گذاشت تا با کنار نهادن منافع ملی، اقتصاد کشور را به نابودی بکشانند! وقتی هم که در سال 95 اصلاحیه ای در این مورد ابلاغ کردید، تکلیف سالهای قبل از آن را معلوم نکرده و اجازه دادید شبکه بانکی به سلاخی تولید ادامه دهد. بانک مرکزی باید به ملت ایران پاسخ دهد که چرا به بانکها اجازه می دهد چنانچه تسهیم به نسبت در قرارداد قید نشده باشد، الزامی به اجرای آن نداشته و چشم خود را بر روی نرخ بهره بالای 50 درصد می بندد. در کجای دنیا با داشتن چنین بانک مرکزی و نرخ بهره برای فعالیت های تولیدی اقتصادی قوی و مقاومتی شکل گرفته که ما دومی باشیم؟

جناب رئیس کل، آشی که شما و آشپزان قبل از شما پختند آن قدر شور شده که اخیراً قوه قضائیه پا به میدان نهاده و در گام اول به صورت بخشنامه رئیس قوه و سپس با ابلاغ رای وحدت رویه به قضات سراسر کشور ابلاغ کرده که در صدور احکام قضایی قراردادها را کنار نهاده و قوانین پولی و بانکی را ملاک قرار دهند. چرا باید کار را به جایی برسانید که پای قوه قضائیه به ماجرا کشیده شود؟ امروز هم که شما در برج عاج نشسته اید بانکها از ارائه هر گونه خدمات بانکی وحتی یک نسخه از قرارداد و یا گردش حساب به تولید کنندگانی که برای احقاق حقوق خود به محاکم قضایی مراجعه کرده اند، امتناع می ورزند و شما به معاونت نظارت بر عملکرد بانکهایتان دل خوش کرده اید! عملکرد معاونت نظارت بانک مرکزی دقیقاً مثل دفتر هماهنگی وزارت آموزش و پرورش است که جمعه شبی مسئول آن در صدا و سیما اعلام کرد فردا صبح والدین 15 میلیون دانش آموز به مدرسه زنگ بزنند و بپرسند که فرزندانشان به مدرسه بروند یا نروند!

جناب رئیس کل،  ارزیابی جامعه در مورد بانک مرکزی از دو حالت خارج نیست که یکی بد است و دیگری بدتر. عده ای ترک تازی شبکه بانکی را ناشی از ناتوانی مدیریتی بانک مرکزی دانسته که متاسفانه در بخش دولتی امری رایج بوده و هست. اما بخش بزرگی از جامعه مساله را فراتر از این دیده و بر این باورند که شبکه بانکی به ویژه بانکهای خصوصی با در آمیختن قدرت سیاسی و ثروت، بانک مرکزی را به زیر سلطه خود کشانده و دستشان در یک کاسه است!

و بالاخره جناب رئیس کل، جایگاه بانک مرکزی فراتر از آن است که اجازه دهید دولت از آن استفاده ابزاری کند و با چاپ پول امکان تداوم بی بند و باری مالی دولت را برای چند صباحی دیگر فراهم آورده و در این مسیر منافع ملی را زیر پا نهید. در ماه های اخیر که شاهد افزایش نرخ ارز و قیمت سکه، طلا و همه چیز دیگر هستیم، جنابعالی مرتباً به مردم وعده دادید که این شرایط موقتی است و به زودی همه چیز گل و بلبل می شود. البته این وعده های تو خالی دیگر نزد ملت ارزشی نداشته و تنها نتیجه آن به باد دادن ذره ای اعتبار باقی مانده از میز رئیس کل بانک مرکزی کشور است. ملت ایران در بالای رای صادره برای شما و شماهای قبل از شما، این بیت از شیخ شیراز را خواهد نوشت که فرمود،

من ندانستم از اول که تو بی مهر و وفایی                    عهد نابستن از آن به که ببندی و نپایی