پنج شنبه 09 فروردین، 1403

کدخبر: 79732 08:00 1396/12/28
جلوی آفت خطرناک «فرسوده سازی» را بگیریم

جلوی آفت خطرناک «فرسوده سازی» را بگیریم

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
جلوی آفت خطرناک «فرسوده سازی» را بگیریم

جلوی آفت خطرناک «فرسوده سازی» را بگیریم

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

محمد عدالتخواه: نوسازی بافت فرسوده دردی را دوا نمی کند

ویژه نامه نوروز ۹۷ مهناز اسماعیلی-مسکن به عنوان یکی از نیازهای ضروری بشر شناخته می شود که در سال های اخیر گرفتار چالش‌هایی شده است. از یکسو این بخش وارد یک دوره بلندمدت رکودی شده است و پیش بینی‌های سال گذشته مبنی بر ورود به دوره رونق و پیش رونق به واقعیت نپیوست و از سوی دیگر زلزله های متعددی که در سال ۹۶ شهرهای کشور را به لرزه انداخت، از واقعیت فرسودگی ساختمان های قدیمی و حتی نوساز پرده برداشت. همین امر موجب شد تا مسئولان امر به فکر چاره ای بیفتند و به دنبال آن مجموعه اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهند و در این میان ویژه ترین طرح رونمایی شده از این تصمیم ها،«برنامه ملی بازآفرینی شهری» است که رییس جمهور از آن با عنوان هدیه دولت دوازدهم برای مردم و نسل جوان یاد می کند که «سرمایه مردم را افزایش می‌دهد، محله‌ها ‌را نو و نشاط ایجاد می‌کند و وقتی بخش مسکن فعال شود، سایر بخش‌های اقتصادی را هم فعال می‌کند ودر نتیجه اشتغال ایجاد می‌شود» و می گوید: اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری به این معنا است که دولت صدای زلزله‌، صدای مشکلات مردمی که در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند، صدای مشکلات مردم کم توان و صدای نسل جوان خانه اولی را شنیده است. در همین زمینه و درباره چند و چون این طرح با محمد عدالتخواه، یکی از کارشناسان بخش مسکن به گفتگو پرداختیم. محمد عدالتخواه در پاسخ به این سوال که چرا طرح نوسازی بافت فرسوده که یک بار دیگر به نحوی مشابه طرح جدید در سال ۴۰ شمسی داده شد، اجرایی نشد؟ گفت: در آن طرح یکسری از مسائل توسعه را درنظر گرفته بودند و قرار بر این بود که تمام خانه ها خریداری شود و این افراد را به مناطق جدیدی که برج سازی و نوسازی شده، ببرند اما به دو دلیل این طرح عملی نشد، یکی اینکه قوانین آن وجود نداشت و دوم اینکه مردم علاقه مند هستند در همان مکانی سکونت کنند، که در آن ساکن بودند، مکان هایی که هویت دارد و با هم آشنا هستند تا اینکه به منطقه جدیدی مثل جاده کرج بروند که هویتی ندارد چراکه این دو همسنگ نیستند. بنابراین، این تئوری خارجی و غیرعملی بود. **افزایش ۲۰ متری متراژ خانه این کارشناس بخش مسکن با اشاره به ابهامات طرح جدید تصریح کرد: الان در طرح جدید به صراحت خبری از کوچ ساکنان بافت فرسوده نیست، اما متاسفانه مثال هایی زده شد که مبهم است، از جمله اینکه گفته شد از مردم ۸۰ متر ساختمان می گیریم، ۱۰۰ متر تحویل می دهیم. یعنی ساختمانی جدید و در مکانی جدید به آنها می دهیم، اما معلوم نیست کجا و چطوری تحویل داده می شود، پس مردم احتمالا قانع نخواهند شد. وی ادامه داد: این درست است که ظاهرا ۲۰ متر بر متراژ خانه ها افزوده می شود اما این دو، هم‌ارزش نیستند چراکه در قیمت و ساخت مسکن فقط متراژ مطرح نیست. مثلا خانه ای که فرض کنید قدرالسهم زمین آن بیشتر باشد، ارزش بیشتری دارد چون زمین است که ارزش دارد نه آن بنایی که روی زمین ساخته می شود. در این طرح هم ممکن است قدر و سهم زمینِ خانه ای که در نهایت تحویل داده می شود، ۲۰ یا ۳۰ متر باشد. به دلیل اینکه احتمالا برج سازی می شود مگر اینکه طرح را دقیق تر توضیح دهند و به نظرخواهی گذاشته شود. **طرح های نوسازی بافت فرسوده در آرشیو مانده است عدالتخواه با انتقاد بر ارائه طرحی از بالا در بحث بافت فرسوده اظهار کرد: علی رغم اینکه مدتی است که یکی از معاونت های وزارت راه و شهرسازی در زمینه بافت های فرسوده صحبت و طرح تهیه می کند، همه این طرح ها در عمل در آرشیو مانده‌اند. مثلا در همدان من دیدم خود تعاونی ها، ساختمان ها را خریداری کردند و ساختند، با این حال، این کار چندان موفق نبود. وی با تاکید بر اینکه جزییات این طرح باید بیشتر مشخص شود، گفت: اگر جزییات این طرح مشخص نشده باشد، امکان دارد بساز و بفروش‌ها بخواهند از این راه سودجویی کنند. در حال حاضر، معلوم نیست که با این رکود مسکن و خانه های خالی که خود آقای وزیر مسکن بارها گفته که دو میلیون و نیم خانه خالی داریم، چگونه این طرح قابلیت اجرا دارد. این کارشناس بخش مسکن افزود: البته یک نکته خیلی دقیق است که آقای رییس جمهور روی آن تکیه می کند و آن هم این است که می گوید ما به خاطر ایمنی و شرایطی که در زلزله ها با آن مواجه هستیم، می خواهیم نوسازی کنیم. وی در این باره ادامه داد: البته این نکته خوبی است اما آیا فقط به صرف اینکه می خواهیم ما خانه ها را مقاوم سازی کنیم، مردم هم باید قانع شوند؟ اگر طرح شروع شود اما مردم در آن مشارکت نکنند، چه؟ عدالتخواه در پاسخ به این سوال که توضیحات شما بدین معنی است که در این طرح زمانی که زمین اولیه را تحویل گرفتند، زمین دیگری را و در جای دیگر تحویل می دهند؟ گفت: بله، بر اساس گفته های آقای رییس جمهور در رونمایی از طرح، ۸۰ متر زمین گرفته می شود، ۲۰ متر هم اضافه می شود و در نهایت، ساختمان ۱۰۰ متری تحویل داده می شود. البته ظاهر این طرح خوب است، ۲۰ متر هم به متراژ اولیه اضافه شده اما ساختمان را کجا و چند طبقه تحویل می دهیم؟ و این وسط بافت فرسوده ای که دولت می گیرد، چه می شود؟ همان را می خواهند بسازند، چگونه می سازند؟ چه کسی می سازد؟ چه زمانی تحویل می دهند؟ خیلی ابهامات دارد.

**پرده برداری از مفهوم «فرسوده سازی»

وی با اذعان به اینکه این واقعیتی است که اگر زلزله ای بیاید، خانه هایی که در بافت‌های فرسوده واقع شده است، خراب می شود و اگر زلزله هم نیاید، سکونت در این خانه ها مشکل است، خاطرنشان کرد: البته اینکه ما برای بافت‌های فرسوده فکری کنیم، قدم مثبتی است که شرط لازم است اما کافی نیست. ما باید ارزیابی کنیم چه تعداد داوطلب برای مشارکت در این طرح وجود دارد. در حال حاضر خود مردم این ساختمان های قدیمی را خریداری می کنند و با طرح های تشویقی، یک یا چند طبقه به آن اضافه می کنند و از همین طریق بخش زیادی نوسازی شده است. عدالتخواه با اشاره به مفهوم جدیدی با عنوان «فرسوده سازی» در بخش مسکن ادامه داد: گاهی حتی ساختمان های فرسوده ما شکل قدیمی ندارند و در واقع در گذشته ساخته نشده اند بلکه متاسفانه ما امروزه به دلیل اینکه نظارت وجود ندارد و بخش زیادی از ساختمان های نو هم فرسوده هستند و باید برای آنها هم تدبیری اندیشید. بنابراین اشتباه است که فکر کنیم اگر ساختمان فقط نو شود، مقاوم است، نه، ما باید جلوی «فرسوده سازی» را بگیریم. **مقابله با برخورد سلیقه ای با طرح ها وی در پاسخ به این سوال که در بحث طرح نوسازی بافت فرسوده، جدای از بحث هایی که مطرح شد، این طرح قرار است در دو دوره ۵ ساله اجرا شود که دوره اول از سال ۹۶ تا ۱۴۰۰ خواهد بود و عملا سال۹۶ روبه پایان است و فقط چهارسال باقی می ماند، چه تضمینی وجود دارد که بعد از تغییر دولت این طرح اجرا شود و به سرانجام برسد؟ گفت: باید در کشور سیستم هایی وجود داشته باشد که اگر طرحی مصوب می شود، دولت های بعد هم آن را ادامه بدهند نه اینکه سلیقه ای طرح ها را به سرانجام برسانند، فرض کنید ما یک طرحی را برای چهارسال تصویب می کنیم، خب آن طرح در یک دوره تمام می شود اما اگر طرحی ده ساله باشد، بعدی ها هم باید آن را ادامه بدهند و این فکر که اگر طرح ها بلندمدت باشد، دولت بعدی از هرجناحی انتخاب شوند، آن را ادامه ندهند، اشتباه است. این کارشناس بخش مسکن دراین باره افزود: الان یکی از مشکلات جامعه ما این است که هر کسی انتخاب شد، فکر می کند باید طرح جدیدی ارائه دهد، در صورتی که می تواند همان طرح های قبلی را به سرانجام برساند. به هر صورت هیئت دولت، دولت مجری است که می تواند مصوبات قبلی را ادامه بدهد، همانطور که در مورد مسکن مهر اتفاق افتاد. البته من متاسفم با اینکه مرتب گفتند ما مسکن مهر را ادامه می دهیم، اینجا و آنجا ایرادها را به جای اینکه اصلاح و اجرا کنند، بزرگ کردند. به هرحال نباید اینطور باشد که افرادی که انتخاب می شوند، بتوانند طرح های مصوب قبلی را کنار بگذارند. **لزوم استمرار تکمیل طرح ها با وجود اتمام زمان دولت عدالتخواه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه دقیقا بحث من هم همین مسکن مهر است که به سرانجام نرسید و وارد دولت بعدی شد، در این دولت هم مخالفت هایی با آن شد، از سوی دیگر نیز خود همین طرح مسائلی را برای این دولت به وجود آورد، آیا این طرح ها هم می تواند به چنین سرنوشتی دچار شوند؟ گفت: البته هم می تواند و هم نمی تواند. بالاخره اگر طرح پخته باشد، اشکالات نداشته باشد و قابل اجرا باشد، حتی با وجود پایان یافتن دوره یک دولت باید در دوره بعد هم کارهای نیمه کاره ادامه پیدا کند. ما نمی توانیم که طرح ها را بر اساس زمان دولت ها که مشخص نیست دو دوره ای باشند یا یک دوره ای تدوین کنیم اما طرح هایی که مصوب می شود، باید طوری باشد که در دوره مسئولان بعدی هم ادامه پیدا کند و به پایان برسد، نه اینکه با اتمام زمان یک دولت، دولتی دیگری بیاید و برای خودش طرح های جدید انتخاب کند و به سیستم پیشین یک اشکال بنیادی وارد کند. متاسفانه هر کسی می رسد فکر می کند باید سریع ایده خودش را ارائه بدهد.
البته در کشور ما رسم شده که هر کسی فکر می کند که باید از ابتدا طرح خودش را بیاورد و آن را اجرا کند و یک اسمی هم روی آن بگذارد. نمونه اش هم طرح مسکن مهر است که دولت فکر کرد که بیاید بگوید طرح مسکن اجتماعی. اسم ها را عوض می کنند در حالی که با عوض کردن اسم مشکلی حل نمی شود. بی خانه ها هستند که مشکل دارند و برای آنها باید فکری کرد وگرنه پولدارها که حتی شاید بیش از یک خانه هم داشته باشند
وی با تاکید دوباره بر اینکه اگر طرحی مصوب شده و قانون است، باید اجرا شود، تصریح کرد: البته در کشور ما رسم شده که هر کسی فکر می کند که باید از ابتدا طرح خودش را بیاورد و آن را اجرا کند و یک اسمی هم روی آن بگذارد. نمونه اش هم طرح مسکن مهر است که دولت فکر کرد که بیاید بگوید طرح مسکن اجتماعی. اسم ها را عوض می کنند در حالی که با عوض کردن اسم مشکلی حل نمی شود. بی خانه ها هستند که مشکل دارند و برای آنها باید فکری کرد وگرنه پولدارها که حتی شاید بیش از یک خانه هم داشته باشند. عدالتخواه ادامه داد: برای همین هم هست که در قانون اساسی ما پیش بینی شده که دولت باید کمک کند و با ایجاد تسهیلات افراد بی خانه، کارگران و دهک های پایین را صاحب خانه کنند. البته نه به این معنا که خانه مجانی بدهد. این هم تفسیرغلطی است که فکر کنیم دولت می تواند به تعداد بی خانه ها خانه بدهد. نه؛ دولت فقط می تواند مسیر خانه دار شدن را تسهیل کند. **تعطیلی امضافروشی مهندسان این کارشناس بخش مسکن در بخش دیگری از این گفتگو، درباره بخشنامه وزیر راه و شهرسازی در رابطه با منع دوشغله ها تاکید کرد: من در همان روز ۶ بهمن با این بخشنامه موافقت کردم اما چرا فقط ۸ رسته شغلی، نهاد و تشکیلات؟ این بخشنامه باید شامل همه دو شغله ها، چه دولتی و چه غیردولتی شود. اگر کسی کارمند دولت است و پول می گیرد، نباید صرفا به دلیل اینکه بتواند از کوپنش استفاده و امضا فروشی کند، همزمان بر کار ساخت و ساز هم نظارت کند، که البته به هر صورت با وجود مخالفت‌ها، آقای آخوندی آن را تعطیل کرد. وی با اشاره به بخشنامه دیگری مبنی بر حذف دریافت ۵ درصد از حق الزحمه مهندسان نظام مهندسی  افزود: وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که مجموع این حق الزحمه ها تاکنون به ۱۵۰۰ میلیارد رسیده است که یک رقم نجومی است و معلوم نیست با آن چه می کند. مگر نظام مهندسی می تواند یک نوع مالیات از مهندسان بگیرد، حالا با هر اسمی که روی آن می گذارند و بگوید به اجبار ۵ درصد از این افراد پول بگیرد؟ عدالتخواه ادامه داد: خوشبختانه وزیر راه و شهرسازی روی این موارد دست گذاشت و مقاومت شدیدی هم صورت گرفت چراکه این خود پول ها که جمع می شود، فساد ایجاد می کند، به همین خاطر هم مخالفت می کنند و هنوز معلوم نیست که سرنوشتش چه می شود. امیدواریم که به هر صورت این فضاهای فسادآلود جمع شود یا سازمان نظام مهندسی بیاید توضیح دهد که این پول هایی که از حق الزحمه مهندسان کسر شده، کجا هزینه شده و کجا رفته است؟ **فکری به حال خانه های خالی شود وی دراین باره افزود: الان یکی از مشکلات دیگر جامعه ما این است که بیش از دو و نیم میلیون خانه خالی داریم که اگر کشور دیگری بود، شاید قانونی تصویب می کردند، تسهیلاتی به وجود می آوردند که این خانه ها را قابل استفاده کنند. درحال حاضر همین خانه های خالی مشکلات و فسادهایی را برای جامعه ما به وجود آورده است، چراکه به نوعی «احتکار خانه» است، البته درست است که این احتکار عمدی نیست اما به هر صورت اینها ساخته شده، فضا را اشغال کرده و ممکن است در اثر سکونت نکردن اینها از بین بروند. این کارشناس بخش مسکن با اشاره به دو نظریه در نوسازی بافت های فرسوده اظهار کرد: در مورد مطالعات طرح های بافت های فرسوده دو نظریه وجود دارد که در تقابل با یکدیگر است، یکی از این نظریه ها معتقد است که باید این بافت ها را تخریب و تبدیل به زمین کنیم، دوباره روی آن تجمیع کنیم و ساختمان های جدید بسازیم. نظریه دیگر می گوید بافت های فرسوده را با همان شکل و شمایل همانجا ترمیم و درجاسازی کنیم که البته این دو، نکات مثبت و منفی خود را دارد. متاسفانه ما در برخی موارد برای درجاسازی به قدری روی مسائلی همچون تاریخی و باارزش بودن این ساختمان ها تاکید می کنیم که سیستم تخریب و نوسازی فراموش می شود، در برخی موارد هم به تخریب و نوسازی فکر می کنیم. **افزایش امکانات خدماتی به جای تخریب و نوسازی عدالتخواه با ارائه پیشنهادی اظهار کرد: پیشنهاد من این است که دولت در این بافت‌ها فضاهایی را خریداری و خدماتی را اضافه کند، مثلا مدرسه یا بیمارستانی که کم است، ساخته شود. نیازی هم به تعریض کوچه ندارد که حتما ماشین برود. البته جایی که امکان دارد، خیابان احداث یا تعریض شود اما در حال حاضر مشکل عرض کم کوچه ها نیست. وی ادامه داد: الان تعریفی که از این بافت ها کردند این است که ریزدانه هستند. در بافت های ریزدانه هم باید کمتر ساخت و ساز انجام داد و نمی توان برج سازی کرد. همانطور که در زمین ۸۰ متری نمی توان برج ساخت. البته با تراکم هم مشکل حل نمی شود و دولت باید روی کمبود امکانات این مناطق متمرکز شود و برای ایجاد فضاهای عمومی هزینه کند، چراکه در این فضاها زیرساخت هایی چون آب، برق، گاز وجود دارد و بیشتر نیازمند فضاهای خدماتی است.
 این کارشناس بخش مسکن با بیان اینکه طرح نوسازی بافت های فرسوده، یک طرح کارشناسی نیست، تصریح کرد: من اعتقاد دارم این طرح باید به نظرسنجی و بحث کارشناسی گذاشته شود، آنچه که من احساس می کنم این است که این طرح پخته نیست و چنین طرح هایی با اینکه نیت های خوبی در آن هست، با شکست مواجه می شود و طرحی شکست خورده، زیان های خیلی بیشتری می زند یعنی به این سادگی نیست که بگوییم ۸۰ متر زمین می گیریم و ۱۰۰ متر خانه تحویل می می دهیم
این کارشناس بخش مسکن افزود: به نظر من اگر دولت کمک کند و این فضاها را توسعه دهد، بسیاری از مشکلات ساده تر قابل حل می شود تا اینکه دولت بخواهد در کل آن منطقه تخریب لودری انجام دهد و فکر کند که باید کوچه ها را عریض و تجمیع کند و دومرتبه بسازد، عملی نیست. البته بعضی از بساز و بفروش ها این تجربه را داشتند که البته تجربه خیلی ناجوانمردانه ای است. وی با ذکر شاهد مثالی ادامه داد: یک نمونه آن این است که در یک بلوک شهری چند دستگاه خانه را خریداری و تخریب کردند و منطقه را به صورت مخروبه درآوردند، بقیه خانه ها هم تبدیل مکانی در بیابان و مخروبه شد و ساکنان آنها مجبور شدند خانه هایشان را با قیمت ارزانی بفروشند. بنابراین دولت باید مانع این کارها شود نه اینکه خودش هم به یک نوعی این سیاست را در پیش بگیرد. **ساده کردن مسئله در همه جا پاسخگو نیست این کارشناس بخش مسکن با بیان اینکه طرح نوسازی بافت های فرسوده، یک طرح کارشناسی نیست، تصریح کرد: من اعتقاد دارم این طرح باید به نظرسنجی و بحث کارشناسی گذاشته شود، آنچه که من احساس می کنم این است که این طرح پخته نیست و چنین طرح هایی با اینکه نیت های خوبی در آن هست، با شکست مواجه می شود و طرحی شکست خورده، زیان های خیلی بیشتری می زند یعنی به این سادگی نیست که بگوییم ۸۰ متر زمین می گیریم و ۱۰۰ متر خانه تحویل می می دهیم. عدالتخواه با تاکید بر اینکه ساده کردن مساله خوب است اما در همه جا جوابگو نیست، ادامه داد: به هر صورت مثالی هم که زدند که ما می خواهیم جلوی خطرات زلزله را بگیریم، هم درست نیست. در کشور ما اگر بخواهند با زلزله مواجه شوند با اینکه روی گسل قرار دارد، اولا باید ساختمان های ما دقیق و درست ساخته شود، ثانیا باید در مواقع زلزله امکانات بیشتری داشته باشیم. وی با ارائه طرح آمادگی برای زلزله گفت: در کشورهای دیگر هم زلزله می آید و ممکن است ساختمان های نو تخریب شود، اما مسئله این است که ما باید بتوانیم با آنها مواجهه کنیم، مثلا چرا در کشور ما که ۸۰ میلیون جمعیت دارد، یک میلیون کانکس آماده نداریم که در مواقع خطر به افراد بدهیم. ما باید آمادگی بیشتری در مواقع اضطراری داشته باشیم و خود این یک طرح است، هر چند نیاز به هزینه دارد اما لازم است. الان یکی از مشکلات جامعه ما این است که هر کسی انتخاب شد، فکر می کند باید طرح جدیدی ارائه دهد، در صورتی که می تواند همان طرح های قبلی را به سرانجام برساند    


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |