واکاوی «ملزومات پس از احیای برجام در حوزه انرژی» در گفتوگوی جهان اقتصاد با محمود خاقانی
تصور کنیم اگر از فسادها و اختلاسها که نمونه آن در فولاد مبارکه آشکار شد جلوگیری میشد و 35میلیارد دلاری که برای اتمام فازهای پارس جنوبی درمدت 35ماه اختصاص داده و تامین اعتبار شد بهدرستی سرمایه گذاری میشد و فازهای پارس جنوبی به تولید مورد نظر میرسیدند و یا بحث قرارداد کرسنت که یکی ازنمایندگان مجلس در آن روزگار که رئیس کمیته پیگیری قراردادهای نفتی در مجلس بود درباره اشکالاتی که به قرارداد کرسنت وارد کرد و گفته بود: «مطابق این قرارداد، ایران برای ۲۵ سال باید به امارات گاز تحویل دهد، در حالی که میدان گازی سلمان به اندازه ۲۵ سال، گاز برای تحویل به امارات نداشته است. البته ۱۴ اشکال فنی به قرارداد کرسنت وارد است که یکی از آنها پیش فروش گازی است که اساساً در این میدان وجود ندارد و دیگری اشکالات سرزمینیاست که الان به آن نمیپردازم.» موجب نمیشد که قرارداد کرسنت به سرنوشتی دچار شود که شد و ایران در داوری و دادگاه مرتبط با قرارداد کرسنت به پرداخت میلیاردها دلار خسارت محکوم شود اتفاق نیافتاده بود، امروز ایران نه تنها کسری گاز طبیعی برای مصرف داخلی نداشت بلکه از شرایط امروز در بازارهای بینالمللی انرژی سود کلانی به مردم ایران نصیب میشد. اما، متاسفانه کاسبان تحریم موفق شدند که تحریمها علیه صنعت نفت و گاز ایران تداوم داشته باشد تا آنها با دورزدن تحریمها و از طریق فسادها و اختلاسها که اگر روزی فاش شود مردم ایران خواهند فهمید که چه کسانی بیشترین سود و استفاده را از تداوم تحریمها بردهاند، امروز جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک محور درتامین امنیت انرژی جهان برای صلح میتوانست نقشی مهمی ایفا کند.
محمود خاقانی، کارشناس بینالمللی انرژی، در گفتوگو با خبرنگار جهان اقتصاد ضمن بیان مطلب فوق اظهار داشت: مشکلات زیست محیطی و تغییرات جوی حتی اروپا، آمریکا، روسیه و چین را که باید از جمله مهمترین و مقصرترین آلوده کنندگان محیط زیست به شمار آورد درزمان حاضر نظیر شیوع بیماری کرونا گرفتار کرده است و مسائل محیط زیستی به یک مصیبت جهانی تبدیل شده است.
وی تصریح کرد: مردم اروپا این روزها که بین رقابتهای «شرق روسیه و چین و هند و کره و...» غرب «آمریکا» گیر کردهاند، در شرایط بسیار بدی قراردارند و ناگزیر باید بهای گرانی برای گاز طبیعی مورد نیازشان بپردازند. گاز طبیعی به عنوان انرژی عبوری از سوختهای فسیلی به انرژیهای تجدیدپذیر قرار بود وهست که ایفای نقش کند تا اقتصاد انرژی تولیدی از روشهای تجدید پذیر به تدریج با انرژی های فسیلی رقابت کنند.
وی ادامه داد: اما، درزمان حاضر وضع آنطور تغییر کرده است که اروپائیها باید معادل یک بشکه نفت خام آنطور که اویل پرایس دات کام گزارش کرده است برای گاز طبیعی410 دلار پول بدهند. این هزینه بالا، کمر اقتصاد خرد وکلان اروپا را خم کرده است.
درحالیکه آمریکا از دلار به عنوان یک سلاح علیه اقتصاد روسیه و ایران استفاده می کند، روسیه هم از انرژی و گاز طبیعی به عنوان یک سلاح علیه اروپا استفاده می کند. این درحالی است که روسیه همواره از تحریم صنعت نفت وگاز ایران به طور آشکارحمایت کرده است و بهطور پنهان تاکنون از تحریمهای صنعت نفت و گاز ایران بهره برده و می برد تا شرایطی فراهم نیاید که ایران در بازار انرژی اروپا حضور فعالی داشته باشد.
**افزایش بهای گاز طبیعی دراروپا
وی عنوان کرد: بهای شاخص گاز طبیعی در بازار اروپا در چند روز اخیر حدود 14 درصد افزایش داشت وبه نظر میرسد که افزایش بهای گاز طبیعی دراروپا همچنان ادامه خواهد یافت و میزان تقاضا برای گاز طبیعی وتبدیل آن به برق همچنان رو به افزایش دارد. گرمای هوا در اروپا و خشکسالی موجب شده است که مصرف گاز طبیعی برای تولید برق بالا برود و این درحالی است که دولتهای اروپایی مشغول ذخیره کردن گاز طبیعی برای مصرف در زمستان هستند و روسیه حجم صادرات گاز طبیعی به اروپا را کاهش داده است.
وی ادامه داد: از روی ناچاری دولتها در اروپا درحال جیره بندی گاز طبیعی برای مصرف کنندگان هستند و صنایع درحال تعطیلی هستند و یا تولید را کاهش داده اند و مردم عادی برای مصرف انرژی درخانه به منظور گرمائی و روشنائی باید بهای بسیار بالائی پرداخت کنند.
خاقانی با اشاره به اینکه، اروپا درشرایط ویژه بحرانی قرار گرفته است گفت: مهمترین دلیل نگرانی دولتها دراروپا از این بابت است که درآمریکا و آسیا هم بهای گاز طبیعی رو به افزایش دارد. نکته قابل توجه اینکه درآمریکا تقاضا برای گاز طبیعی به منظور تولید برق افزایش یافته درحالیکه میزان حجم تولید گاز طبیعی درآمریکا ثابت مانده است.
**صنایع دراروپا نزدیک به تعطیلی هستند
وی با بیان اینکه گران شدن بهای گاز طبیعی و درنتیجه برق صنایع در انگلیس ، آلمان و سایرکشورهای اروپائی را درشرایط تعطیلی و کاهش تولید کالا و غیره قرارداده است عنوان کرد: شرکتهای اروپایی اعلام کردهاند که تا اطلاع بعدی به دلیل افزایش بهای انرژی تولید را متوقف یا محدود می کنند و شرکتهای اروپایی به دولتها هشدار دادهاند که تعطیلی تولید و یا کاهش تولید ممکن است رابطه میان عرضه و زنجیره تولید را دچار اختلال کند که بسیار خسارت آور خواهد بود.
**بهای گاز طبیعی درآمریکا و تاثیرآن دراروپا
به گفته وی، بعد ازاینکه درماه ژوئن سال 2022 صادرکنندگان گاز طبیعی مایع برای تامین امنیت گاز طبیعی مورد تقاضا درآمریکا به مشتریان شان اعلام فورس ماژور کردند، یعنی درچارچوب قرارداد های منعقده اعلام کردند که مسئله ای خارج از کنترل آنها پیش آمده و نمی توانند به تعهدات قراردادی شان عمل کنند و صادرات گاز طبیعی مایع آمریکا کاهش پیدا کرد، بهای شاخص گاز طبیعی درآمریکا به گزارش اویل پرایس دات کام حدود هفتاد درصد بالا رفت که درهفته گذشته درمقام مقایسه با ماه اوت 2008 میلادی به یک رقم بی سابقه و جدید برای هر میلیون بریتیش ترمال یونیت MMBtu که واحد اندازه گیری انرژی گاز طبیعی است، به بالاتر از رقم 9 دلار و 30 سنت رسید.
وی ادامه داد: درمقام مقایسه با قیمت گاز طبیعی درآمریکا معادل بهای شاخص گاز طبیعی دراروپا به 70دلار برای هر میلیون بی تی یو یعنی حدود 7برابر بهای شاخص گاز طبیعی درآمریکا رسید. کارشناسان انتظار دارند که این اختلاف بهای گاز طبیعی دراروپا با آمریکا موجب شود که صادرکنندگان گاز طبیعی مایع تشویق شوند که گاز طبیعی مایع بیشتری را از آمریکا به اروپا صادر کنند.
**حضور فعال خریداران گاز طبیعی آسیا دربازار
وی بیان داشت: تبدیلکنندگان گاز طبیعی به برق در آسیا برای ذخیره سازی گاز طبیعی مورد نیازشان دربازار گاز طبیعی مایع حضور فعال دارند، به گزارش اویل پرایس دات کام به نقل از شبکه بلومبرگ هجوم خریداران آسیانی به بازار گاز طبیعی مایع موجب شده است که بهای گاز طبیعی مایع به 60دلار برای هرمیلیون بی تی یو برسد که بالاترین رقم از ماه مارس سال جاری مسیحی و شروع عملیات ویژه نظامی روسیه دراکراین است.
وی با بیان اینکه دربازار آسیا بهای گاز طبیعی مایع تا 80 دلار برای هر میلیون بی تی یو هم تجربه شده است گفت: کارشناسان انتظار دارند که با فرا رسیدن زمستان درصورتیکه روسیه عرضه گاز طبیعی را افزایش ندهد بهای گاز طبیعی بالاتر هم خواهد رفت.
وی در ادامه افزود: زیرا، تقاضا برای گاز طبیعی مایع افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین انتظار میرود که افزایش بهای گاز طبیعی تولیدکنندگان گاز طبیعی غیرمتعارف ( شیل گاز) درآمریکا را متقاعد کند که گاز بیشتری تولید کنند اما، درهمین حال گران بودن بهای گاز و برق ممکن است موجب شود که تقاضا کاهش پیدا کند و دولتها در اروپا این نگرانی را دارند که اقتصاد اروپا دچار بحران جدی تورم و رکود شود.
**آیا توافق برجام به اروپا کمک خواهد کرد؟
خاقانی مطرح کرد: جوزپ بورل مسئول امور سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه 31مردادماه 1401 گفت: «یک طرح پیشنهادی از سوی من به عنوان هماهنگکننده مذاکرات ارائه شد و این پاسخ به ایالات متحده آمریکا منتقل شد که هنوز به طور رسمی به آن جوابی نداده است.»
وی بیان داشت: درهمین حال ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه ۳۱ مرداد 1401 گفت که دستیابی به توافق برای احیای برجام نزدیکتر از دو هفته پیش است اما، به نظر کارشناسان اقتصاد انرژی بعید است که توافق نهائی بین بازیگران اصلی شرقی و غربی به نتیجه مورد نظر رسیده باشد.
وی در پایان اظهار داشت: درهرصورت چنانچه برجام به سرانجامی برسد، برای اقتصاد اروپا می تواند یک کمک روانی در کاهش بهای انرژی در کوتاه مدت باشد، اما، برای میان مدت و بلند مدت مذاکرات زیادی باید انجام شود و امنیت سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز و انرژی ایران با مبارزه جدی با فساد واختلاس باید تامین شود و درواقع سرمایه گذاران خارجی خواهان شفاف سازی اقتصاد خرد و کلان ایران خواهند بود که بعید است بازیگران در اقتصاد غیرشفاف ایران به این سادگیها بپذیرند.
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه