محمد مهدی مومن زاده-کارشناس اقتصادی-بررسی شاخص مدیران خرید (شامخ) برای مهرماه نشان میدهد که عدد شاخص با کمی بهبود نسبت به ماه قبل از۵۰٫۴۳ واحد به ۵۰٫۹۷ رسیده است. قرار گرفتن عدد شامخ در محدوده بالای ۵۰ در کنار کاهش نوسانات و ثبات نسبی شاخص در ماههای اخیر، بیانگر ثبات و رونق نسبی در فعالیتهای تولیدی طی مهرماه است. لازم به ذکر است که مقایسه شرایط شامخ در مهرماه سال جاری و سال گذشته با یکدیگر به خوبی گویای میزان بهبود فضای تولید و کاهش نااطمینانی در فضای اقتصاد است. هر چند که هنوز شاخص مدیران خرید در محدودههای مرزی قرار دارد و بهبود بیشتر این شاخص، پیشنیاز خروج از رکود است.
بررسی زیراجزاء شامخ نشان میدهد که هرچند تولید، فروش و صادرات بنگاهها در مهرماه نسبت به ماه قبل آن روند نزولی داشته است اما میزان استفاده از نهادههای تولید شامل نیروی کار و انرژی افزایش یافته است. به نظر میرسد تناسب زیادی میان این دو مساله (کاهش تولید و افزایش استفاده از نهادهها) وجود ندارد.
در زمینه تولید آتی بنگاهها نیز آمارها جهت واحدی ندارد به شکلی که میزان سفارشات ثابت بوده، سرعت انجام سفارشات بهبود یافته و انتظارات بنگاهها از تولید ماه آتی بدتر شده است. البته باید توجه داشت که انتظارات نسبت به تولید ماه آتی هنوز به شکل قابل ملاحظهای بالاست و بالاترین مقدار را در مجموع زیراجزاء شامخ در اختیار دارد.
در زمینه موجودی انبار نیز موجودی مواد اولیه باز هم بهبود یافته و در آستانه رسیدن به محدوده ۵۰ واحد قرار گرفته است و در مقابل موجودی محصولات نهایی در انبارها برای نخستین بار طی سال جاری کاهش یافته است. به نظر میرسد تفسیر این موضوع از یکسو بهبود دسترسی به مواد اولیه برای بنگاهها و از سوی دیگر بهبود شرایط فروش (و تخلیه محصولات موجود در انبارها) است.
و در نهایت مولفههای قیمتی نیز طی مهرماه روند نزولی داشتهاند که این تغییر تا حد زیادی با روند نرخ تورم همراه است. نکته مهم در این زمینه، کاهش مولفه مربوط به قیمت نهادهها به محدوده پایینتر از ۵۰ درصد در مهرماه است.
در مجموع از شرایط و تحولات شاخص مدیران خرید چنین بر میآید که ثبات نسبی ایجاد شده در اقتصاد و رونق نسبی تولید میتواند در ماههای آینده نیز ادامه یابد و انتظار میرود که شاخص مربوط به آبانماه نیز در محدوده بالاتر از ۵۰ واحد قرار گیرد. با این وجود باید توجه داشت که اتفاقات مربوط به افزایش قیمت بنزین و ناآرامیهای اجتماعی پس از آن میتواند بر میزان تولید و گزارشات آن اثر منفی داشته باشد.