فریده خدادادی-تالاب‏ها ذخایر ارزشمندی در کشورما هستند چرا که به لحاظ پوشش گیاهی و آب می‏توانند مکان مناسبی برای زندگی پرندگان به شمار روند اما در سال‏های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی‏ها، خشکسالی بر تالاب‏های کشورسایه افکنده وآن‏ها را بی آب کرده است متاسفانه تالاب گمیشان نیز از جمله این تالاب‏ها است که با مشکل کمبود آب دست و پنچه نرم می‏کند و دیگرمیزبان پرندگان مهاجر نیست.

به گزارش جهان اقتصاد، گمیشان در شمال غرب بخش گمیشان، از توابع شهرستان بندرترکمن واقع‌ شده است. ضلع جنوبی تالاب به رودخانه گرگان رود، ضلع شمالی آن به مرز ایران و ترکمنستان، ضلع غربی آن به دریای خزر و شرق آن به دشت گمیشان متصل می‌شود و حدود هفت کیلومتر از آن نیز در خاک کشور ترکمنستان امتداد دارد. بخش شمالی تالاب گمیشان به علت دارا بودن شرایط مطلوب به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده معرفی و در فهرست تالاب‌های بین‌المللی در کنوانسیون رامسر قرار گرفته است. تالاب گمیشان، هرساله میزبان هزاران پرنده مهاجری بود که زمستان خود را در این تالاب بین‌المللی و دیگر تالاب‌های استان گلستان سپری می‌کردند. احیای این تالاب جزو خواسته ی مردم این منطقه بوده است و در جریان سفر رییس جمهوربه استان گلستان رسیدگی به این مهم جزو خواسته‏های مهم مردم قلمداد شده است.

خبرنگارجهان اقتصاد نیز پیرو اهمیت این موضوع با محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار به گفت‏وگو پرداخته است که درادامه می‏خوانید:

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: آب و مساله آب باید مبنای توسعه کشور قرار گیرد و مادامی که چنین تفکری مبنای توسعه قرار نگیرد، باید هر روز خبرهای مربوط به خشکسالی وبحران آب و نگرانی‏ها نسبت به تداوم روند کاهشی منابع آب کشور(آب زیرزمینی و سطحی) شنیده شود.

محبوب فر گفت: تغییرات مربوط به اقلیم و گرمایش جهانی و برداشت بی‌رویه از سفره‏های آب اطراف این تالاب به همراه کاهش بارندگی و افزایش تبخیر متاسفانه تالاب گمیشان را با مشکل مواجه کرده است.

عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران افزود: هنگامی از خشکی تالاب‏هایی همانند خلیج گرگان یا تالاب گمیشان صحبت می‏شود یعنی دریای خزر و استان‏های شمالی را با یک روند بیابان زایی از دست می‏دهیم یعنی علاوه بر غرب، مرکز و شرق و جنوب کشور تالاب‏ها و خلیج ها در استان‏های شمالی  یکی پس از دیگری از دست می‏رود.

** تشدید بیابان در استان‏های شمالی

محبوب فرعنوان کرد: اگر تا پیش از این گفته می‏شد که استان‏های شمالی در ارتباط با مقوله خشکسالی به مراتب از وضعیت بهتری نسبت به سایر مناطق برخوردارهستند، وضعیت تالاب گرگان و خلیج گرگان نشان دهنده این است که روند بیابان‌زایی و تشدید بیابان به استان‏های شمالی هم کشیده شده است زیرا فعالیت‏های انسانی، برداشت‏های بی رویه و دخل و تصرف در محیط زیست موجب چنین وضعیتی بوده است.

عضوانجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدارایران اظهار کرد: تالاب گمیشان یک تالاب بین المللی است و نوار باریکی در امتداد سواحل جنوب شرقی دریای خزر قرار دارد. در یک برهه مورد استقبال پرندگان مهاجر بود و از آن به عنوان ذخیره گاه ژنتیکی باارزش یاد می‏شود زیرا از اکوسیستم بی نظیری برخوردار است و انواع ماهیان، سخت پوستان و... به صورت تجمیعی وجود دارد .

به گفته وی، با توجه به ثبت این تالاب درسازمان یونسکو شاهد هستیم که بخشی از این تالاب که وسعت آن 14 هزارهکتار بوده است، از سال 1376 به عنوان منطقه شکارممنوع مدیریت ‏شده و همین تالاب در سال 1380 به عنوان تالابی که از اهمیت بین‌المللی شناخته شده است، در کنوانسیون حمایت از تالاب‏ها در رامسر به ثبت رسید.

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار افزود: اکنون تالاب 10 هزار هکتاری گمیشان در آرزوی آب به‌سر می‏برد و در چند سال اخیر خشک شده است و در جدال نابرابر با فعالیت‏های انسانی دست و پنجه نرم می‏کند و از مساحت آن کاسته شده است و پوشش گیاهی و جانوری آن در حال نابودی است به طوری که در این تالاب تپه ماهورها در حال ظاهر شدن است.

وی، درحال حاضرتالاب گمیشان از وضعیت نامناسبی برخوردار است و به کانون گرد وغبار و ریزگردها تبدیل شده است و شرایط بسیاراسفناکی را از لحاظ آلودگی هوا در شمال کشور و تشدید بیابان زایی به سمت مرکز کشور به وجود آورده است.

** ضرورت احیای تالاب گمیشان

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار بیان کرد: احیای این تالاب بلکه تمامی منابع آب سطحی کشور ممکن است و به تغییر رفتار و نگاه حکومت و دولت به  توسعه کشور بستگی دارد.

محبوب فربا بیان این که توسعه کشور باید با استفاده از منابع آب موجود صورت پذیرد، تصریح کرد: کشوراز نظر توان اکولوژیکی و رشد جمعیت بالاتر از بحران است و برهمین اساس باید برای کاهش مصرف آب و اضافه برداشت‏ها و کاهش جمعیت کشور تدابیر لازم اندیشیده شود.