علیرضا امامی فرد-گروه سیاسی صادق زیباکلام کسی است که در میان مردم روز به روز محبوبیتش به خاطر صراحت کلامش افزایش پیدا می کند و به عنوان نمونه می توان به اعتماد گسترده مردم در واریز پول قابل توجه به حساب این استاد دانشگاه برای کمک به مردم زلزله زده غرب کشور اشاره کرد. گرچه سرنوشت او در سال آینده مشخص نیست و اگر دادستانی در حکم خود تجدید نظر نکند، باید از او به مدت دو سال خداحافظی کنیم. حکمی که اخیرا برای او صادر شده بسیاری را از بابت نبود آزادی نگران کرده است. اما هنوز که این حکم به او داده نشده این فرصت را غنیمت شمردیم تا با او گفت و گویی داشته باشیم و از او در رابطه با برخی از مسائل مهم کشور سوال بپرسیم. مسائلی همچون تظاهرات امسال و نظر او در رابطه با ادامه دار بودن آن یا اتمامش یا صحبت در رابطه با مسئله مهم موشکی که احتمالا سال آینده از سوی کشورهای جهان تحریم شویم و سایر مسائل دیگر. در ادامه این گفت و گو را می خوانید: در سال ۹۶ شاهد تظاهرات گوناگون از سوی طیف های مختلف جامعه بودیم. به نظر شما چنین اعتراض هایی در سال آینده ادامه پیدا می کند؟ در مجموع تصور من بر این است که جریانات تندرو مجبور به عقب نشینی بیشتری خواهند شد، زیرا یقینا مطالبات سیاسی و اجتماعی سال آینده بیشتر از امسال خواهد بود. امسال ما شاهد مطالبات زیست محیطی گسترده بودیم که بخشی از آن به مردم خوزستان در رابطه با گرد و غبار و ریزگردها بر می گشت و یا مردم آذربایجان که در خصوص خشک شدن دریاچه ارومیه دست به اعتراض زدند. مسئله مهمی که در سال ۹۶ شاهد آن بودیم معترض بودن به حجاب اجباری و عدم اجازه ورود بانوان به استادیوم های ورزشی بود. تظاهراتی را که در دی ماه شاهد بودیم سیگنال های بسیار مهمی را به حاکمیت فرستاد و یا اعتراض کارگران و مال باختگان نیز باید به گروه های معترض در سال ۹۶ اضافه کرد. دلیلی نمی بینم که در سال ۹۷ این اعتراضات فروکش کند و به همین امسال ختم شود زیرا هیچ برنامه ای را نمی توان مشاهده کرد که حاکمیت کشور بخواهد آنها را اصلاح کند. هیچ دلیلی نمی بینم با ادامه این روند معترضان به حجاب اجباری کمتر شوند و یا برنامه جامعه ای را یافت نکردم که این امید را دل مردم آذربایجان زنده کند که باعث جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه شود. بهتر است در این رابطه مثالی را عرض کنم. قرار بود ۳۰ هزار نهال در مناطق بحرانی خوزستان کاشته شود که فقط ده هزار تا از آنها به دلایلی مختلف از جمله نبود اعتبارات و بودجه کاشته شده است. در رابطه با مسئله آب وضعیت بحرانی وجود دارد و شاید در آینده شاهد درگیری هایی میان مردم شهرها باشیم  و درگیری ها به مردم با نیروی انتظامی ختم نشود. درباره این موضوع هم مانند سایر موارد باید بگویم که طرحی مناسب و آینده نگر برای حل تامین آب کشور وجود ندارد. شما معتقدید که تندروها از مواضع خود عقب نشینی خواهند کرد. آیا کسانی مانند آقایان علم الهدی و احمد خانمی از موضع خود در خصوص حجاب اجباری عقب نشینی خواهند کرد؟ تندروها در ابتدا سعی خواهند کرد تمام مسائل را مانند اعتراضات دی ماه در مشهد با شعار مرگ بر روحانی به گردن رئیس جمهوری بیاندازند و تظاهرات را به سمت مقابله با دولت سوق بدهند و از فعالیت های مدنی نیز به سود خود سوء استفاده کنند ولی به سرعت متوجه خواهند شد که بیش از آنچه که شعارها علیه روحانی باشد، علیه خود تندروها استفاده می شود. شاید عده ای بر این باور باشند که تندروها در رابطه با حجاب در سالهای گذشته هم از مواضع خود کوتاه نیامدند اما باید واقع بینانه دید که برخوردی که با بدحجاب امروزه می شود نسبت به رفتار چند سال گذشته گشت ارشاد قابل مقایسه نیست و به همین خاطر است که به نظر من سال آینده شاهد عقب نشینی بیشتر تندروها در بسیاری از موارد از جمله حجاب خواهیم بود. آقای روحانی در ۲۲ بهمن ماه بر همه پرسی تاکید کردند. عقیده شما در رابطه با رفراندوم چیست؟ آیا برگزاری همه پرسی می تواند کشور را از بحران نجات دهد یا اتفاقا به ضرر کشور است؟ با رفراندوم موافق نیستم زیرا طرح و شعار همه پرسی چیزی را حل نمی کند. سوال بزرگی که در ذهن نقش می بندد این است که رفراندوم بر سر چه چیزی؟ رفراندوم در شرایط خاصی می تواند برای کشور سودمند باشد و آن زمانی است که برای آن برنامه ای ارائه شود. اگر تصمیم گرفته شود که با برگزاری همه پرسی جایگاه مجلس بازگردانده شود و به جای آنکه در پایین ترین سطح ممکن قرار بگیرد به جایگاه راس همه امور برگردد خوب است. مجلس جمهوری اسلامی نه تنها در سطح امور نیست بلکه در لایه های میانی هم قرار ندارد. چرا قوه مقننه به این وضع درآمده است؟ قطعا مهمترین دلیلش به خاطر نظارت استصوابی است که در مقابل افراد با تجربه، مدیر و مدبر می ایستد و به جای آنکه توانایی شخص بررسی شود مسائل سیاسی جای آن را می گیرد و اجازه نمی دهد هر کسی نماینده مجلس شود. با ادامه این روند در مجلس شورای اسلامی دردی از کشور دوا نمی شود. یا مثال دیگر این است که از مردم بپرسیم آیا شما با نظارت های سلیقه ای و استصوابی موافقید یا خیر؟ یا آقای روحانی از مردم بپرسد که آیا با این شرایط که بخشی از حساب کشور به حساب دولت ریخته نمی شود و معلوم نیست در کجا هزینه می شود موافقید؟ یا در رابطه با مهمترین مسئله ای که این روزها به عنوان لغو حجاب اجباری و ورود بانوان به ورزشگاه مطرح هست سوال پرسیده شود. یا اگر بخواهم نمونه ای دیگر عرض کنم مسئله ای محیط زیستی به ذهنم می آید که قوه مجریه بپرسد که آیا حاضرید بودجه کلان برای جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه و حل کردن مشکل گرد و غبار خوزستان اختصاص یابد؟ در رابطه با برنامه موشکی چطور؟ می توان در رابطه با این موضوع مهم رفراندوم گذاشت؟ تصور من بر این است که قبل از آنکه برای برنامه موشکی رفراندوم بگذاریم، باید فکری اساسی تر کرد و آن استفاده از نخبگان و اهالی مطبوعات برای اظهار نظر کردن در رابطه با برنامه موشکی کشور است. حاکمیت باید اجازه بحث و گفت و گو درباره این موضوع بدهد. چرا هیچ یک از نخبگان و نویسنده هایمان اجازه ندارند در رابطه با سیاست خارجی جمهوری اسلامی از جمله ارتباط  با سوریه و لبنان اظهار نظر کنند؟ چرا فرهیختگان و روشن فکرانمان اجازه ندارند تا در رابطه با شعار مرگ بر امریکا تبادل نظر کنند و حرفهایشان را صریح و بی پرده بزنند؟ هیچ یک از اساتید حق صحبت یا  نقد سیاست هایمان در مقابل اسرائیل را ندارند و یا  هیچ چیز درباره یمن نمی توان گفت. حاکمیت باید کم کم اجازه دهد که حرف بزنیم. این فرصت را به ما بدهد که در رابطه با همه مسائل از جمله برنامه موشکی صحبت و نظراتمان را بیان کنیم. ۸ الی ۱۰ سال حکومت هر کاری را که دلش می خواست با برنامه هسته ای کرد و میلیاردها تومان برای آن هزینه کرد اما در آخر چه شد؟ فردو که به صورت انباری درآمده است، آب سنگین اراک را که سیمان گرفته اند، ۱۹۰۰۰ هزار سانتریفیوژ به پنج هزار عدد تقلیل یافته. سوالی که هر شخص می تواند در ذهنش نقش ببندد این است که اگر ضرورت داشت تا میلیاردها تومان از بودجه کشور هزینه انرژی هسته ای شود پس چرا این برنامه ادامه پیدا نکرد؟ اگر برای کشور لازم نبود پس چرا چنین هزینه ای کردید؟ در رابطه با برنامه موشکی هم چنین نظری دارید؟ بله. برنامه موشکی یک امر مقدس نیست. باید اجازه دهند تا نخبگان در رابطه با این برنامه اظهار نظر کنند. نباید مانند برنامه هسته ای که به هیچ کس اجازه داده نشد حرف بزند در رابطه با همین مورد هم چنین رفتاری صورت بگیرد. قطعا بعد از صحبتهای شما عده ای موضع گیری تندی خواهند کرد که برنامه موشکی نباید لغو شود و اگر چنین اتفاقی رخ دهد سرنوشت ما مانند کشورهای لیبی خواهد شد. من نمی گویم که برنامه موشکی باشد یا ادامه پیدا نکند، فقط می گویم بگذارید اظهار نظر کنیم. در رابطه با این برنامه، رابطه با آمریکا و ده ها مسئله دیگر که سرنوشت کشور را رقم زده است. در رابطه با مهمترین مسائل کشور فقط نظر حاکمیت است. چرا مطبوعات و نخبگان ما نباید در مهمترین مسائلی که در آینده کشور مهم هستند صحبت کنند؟ آیا تا به امروز کسی از حاکمیت به سراغ شما آمده تا درباره چنین مسائلی از شما مشورت بخواهد؟ اصلا. به هیچ عنوان اجازه چنین کاری را نداده اند. آیا روزنامه ها اجازه دارند مقاله ای از من که به سیاست خارجی مان در رابطه با سوریه نقد کرده ام چاپ کنند؟ آیا زمانی که فریاد می زدند انرژی هسته ای حق مسلم ماست به من اجازه داده می شد تا در رابطه با مسئله هسته ای انتقاد کنم و بگویم که چرا این مقدار برای آن هزینه می کنید؟ اگر روزنامه ای چنین مقاله ای چاپ می کرد به چه سرنوشتی مبتلا می شد؟ شورای امنیت ملی و دادستان علیه آن روزنامه اعلام جرم کرده و من و سردبیر روزنامه را به تضعیف نظام و امنیت ملی محکوم می کردند و در نهایت به دادستانی انقلاب احضار می شدیم. باور کنید این چنین رفتارهایی به هیچ وجه درست نیست و به آینده کشور کمکی نخواهد کرد. امیدوارم که این نگرش در سال آینده تغییر پیدا کند و شاهد پیشرفت هایی در همه زمینه ها از جمله حق آزادی بیان باشیم. به نظر شما سال آینده در حوزه آزادی های اجتماعی مخصوصا حجاب، تصمیم گیران کشور تغییر عقیده خواهد داد؟ اگر این مسئله و سایر قوانین دیگر تغییر پیدا نکند چه خواهد شد؟ فکر نمی کنم در رابطه با حجاب شاهد عقب نشینی از سوی مسئولان نظام باشیم و در نهایت بگویند که حجاب اختیاری است. اما می توان امیدوار بود که عقب نشینی تدریجی برای شل کردن حجاب همچنان ادامه خواهد داشت. در خصوص تغییر رویه مسائل اساسی تر و بسیار مهم مدنی در جامعه تصور من بر این است که اگر تغییری رخ ندهد شاهد افزایش تظاهرات در سال ۹۷ خواهیم بود.