مرتضی ابراهیمی

درحال حاضر شرکت‌های مرتبط با صنعت سیمانی کشور نزدیک به 1.5 درصد ارزش بازار سرمایه را تشکیل می‌ دهند که شامل انواع مختلف شرکت های فعال در صنعت سیمان، آهک و گچ می‌شود. طبق آخرین اخبار شرکت های سیمانی درمحصول سیمان خاکستری به میزان 40 درصد و درمحصول سیمان سفید به میزان 35درصد باتوجه به آخرین افشای صورت گرفته درشرکت های سیمانی افزایش نرخ دریافت کرده اند.

محمد هرورانی، کارشناس ارشد بازار سرمایه، در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به مطلب فوق گفت: درنگاه اولیه نتایج افزایش نرخ شرکت های سیمانی به لحاظ افزایش درآمد ناشی از بالا رفتن نرخ های فروش مطلوب است درصورتی که درآینده باتوجه به نرخ گذاری های دستوری موجود نمی توان به ادامه دار بودن این روند امیدوار بود، چراکه باتوجه به این موضوع که بخش مهمی از اثرات درآمدی این صنعت به تبع بهای تمام شده محصول و خصوصا هزینه انرژی آنها است که درماه های اخیر باتوجه به فرموله شدن نرخ گاز سوخت عملا با افزایش قیمت گاز بخش بهای تمام شده این محصول افزایش می یابد، اما باتوجه به دستوری بودن قیمت ها و عدم انعطاف لازم، می تواند در میان مدت و بلند مدت به ضرر شرکت های فعال این صنعت شده و شرایط سودآوری آنها را تحت تاثیر قرار دهد.

هرورانی در پاسخ به سوال، افزایش نرخ سیمان باعث افزایش چشم گیر قیمت بازار مسکن می شود؟ گفت: درنقد به این سوال که آیا قیمت گذاری فرموله شده قیمت سیمان می تواند قیمت های ساخت و ساز درکشور را تحت تاثیر قراردهد باید گفت که دربرآورد هزینه ها برای ساخت یک ساختمان سهم سیمان به نسبت سایر عوامل بسیار ناچیز بوده و فرموله شدن قیمت گذاری این محصول عملا اثرچشمگیری بر افزایش قیمت املاک نخواهد داشت.

این تحلیل گر بازار سرمایه با بررسی شرایط سیمان در ایران و خارج از ایران و ریسک های موجود، گفت: درحال حاضر ظرفیت اسمی تولید سیمان کشور 88میلیون تن است که باتوجه به آمار موجود این ظرفیت به دلیل از مدار خارج شدن واحد های فرسوده بدلیل عدم تعمیرات و بازسازی، به عدد 67میلیون تن رسیده است. ظرفیت صادراتی حال حاضر حدود 14میلیون تن است و درحال حاضر کشور ایران ارزان ترین سیمان به قیمت 20 دلار درسطح جهان دارا است، که باتوجه به شرایط خاص فیزیکی و هزینه های صادرات بالا عملا انجام این مهم به میزان بالا امکان پذیر نبوده است. باتوجه به آخرین اخبار، واردات سیمان عراق از ایران ممنوع است و اندک صادرات سیمان به این کشور محدود به اقلیم کردستان است. از طرف دیگر، سهم بازار ۲ تا ۲.۵ میلیون تنی تولیدکنندگان ایرانی از بازار افغانستان هم به دلیل رقابت منفی تولیدکنندگان سیمان مستقر در شرق کشور، در شرف از دست رفتن است. دولت افغانستان نیز اقدام به وضع تعرفه بر سیمان ایران کرده است و در صورتی که وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف کنترل تولید و ساماندهی به نظام صادرات سیمان اقدامی عاجل انجام ندهد، بازار افغانستان هم به طور دائمی از دست خواهد رفت.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا درصنعت سیمان واقعا مازاد عرضه داریم؟ پاسخ داد: در سال­‌های 1384 و 1385 میزان ظرفیت تولیدی و تولید واقعی سیمان ایران تقریباً در یک سطح قرار داشتند(نزدیک 40 میلیون تن). در سال 1386 با آغاز طرح مسکن مهر که با هدف خانه‌دارکردن قشرهای کم درآمد و بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن در دستور کار دولت قرار گرفت، صنعت سیمان به یک‌باره با حجم بالایی از تقاضا مواجه شد که نتیجه آن سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در جهت افزایش ظرفیت تولید سیمان به منظور پاسخگویی به تقاضای بازار بود. از طرفی آغاز این طرح با ورود درآمدهای نفتی سرشار به کشور همراه شد و باعث بهبود وضعیت اشتغال و افزایش درآمدها و در نتیجه رونق ساخت­‌وساز در کشور گشت، به طوری که در نهایت در سال 1392 ایران با تولید حدود 72 میلیون تن سیمان، بیشترین مقدار تولید را به ثبت رساند. پس از سال 1392 با کاهش درآمدهای دولتی که ناشی از اعمال تحریم‌های اقتصادی به ویژه در بخش صادرات نفت بود، تخصیص بودجه‌­های عمرانی کاهش زیادی یافت که باعث رکود در بخش ساختمان گردید. علاوه بر این اعمال تعرفه‌های وارداتی از سوی کشورهای واردکننده منجر به افت تقاضا در صنعت سیمان شد. این وضعیت رکودی حاکم بر بازار سیمان تاکنون ادامه داشته است، به طوریکه هم اکنون با وجود ظرفیت 88 میلیون تنی تولید سیمان در کشور، میزان تولید واقعی سیمان در سال 98 در حدود 67 میلیون تن بوده است. اما نکته مهم اینجاست که آیا این مازاد ظرفیت ادامه دار است یاخیر؟

این تحلیل گر بازار سرمایه در ادامه بیان داشت: باید توجه داشت که از عوامل مهم و تاثیر گذار بر روند آینده سیمان، نرخ رشد اقتصادی کشور است که باعنایت به توضیحات ارائه شده درخصوص شرایط تحریمی، با احتمال برداشته شدن تحریم ها باتوجه به مذاکرات موجود و به تبع آن حرکت به سمت رشد اقتصادی مثبت عملا این صنعت با مازاد ظرفیت درآینده مواجه نمی شود. از طرفی آمار نیز دربخش سرمایه گذاری های انجام شده بیان می دارد صنعت سیمان از ابتدای سال 98 بیش از 10 برابر شده و از سقف قیمتی خود حدودا 20درصد افت نموده و درسمت مقابل نسبت p بر e  نیز بطور پیوسته با انتشار گزارشات تعدیل شده و افت محسوسی را تجربه ننموده است، و این درحالی است که قیمت های سیمان هنوز دستوری بوده و تا ارزش واقعی خود فاصله معنا داری دارند.

هرورانی در پایان تاکید کرد: عملا تا زمانی که نرخ محصولات این صنعت دستوری باقی بماند و درمقابل نرخ هزینه های مرتبط با تولید سیمان فرموله شود این صنعت با ریسک عدم اقتصادی شدن تولید در دوره های آتی روبه رو بوده و بیش از هرچیز نیاز است که نهادهای تصمیم گیرنده بیش از پیش به فکر ارائه فرمول مناسب برای نرخ های فروش سیمان باشند.