انصراف شريك خارجي و پروژه بر باد رفته

 سپنتا دانشمند، سرمايه گذار سنگهای تزئینی و ساختمانی در نشستي خبری با اصحاب رسانه گفت: با هدف توليد و عرضه ســنگ ايراني، راهاندازي يك مجموعه توليدي با مشــارکت خارجیهــا را در دســتور كار قــرار داديــم و در نهايت و با جمع بندي داده ها، با يك شرکت از كشور ایتالیا، توافق حاصل شد. شركاي ايتاليايي با بازديد از چابهار، اين منطقه را مناسب ســرمايه گذاري عنوان كردند، اما به دنبال لغو برجام از سوی دونالد ترامپ و قطع همکاری خارجیها، در حالی که فکرش را نمیکردیم، طرف ایتالیایی انصراف داد و مطرح شد که به طور مستقیم نمیتوانند در ایران سرمایه گذاری کنند.

عدم تكيه بر توان داخل و ظرفيتي كه رها شد

پروژه مورد اشاره از سوي اين فعال بخش خصوصي با بالاترين ميزان تكيه بر طرف خارجي در دســت راه انــدازي بوده و با انصراف طرف ايتاليايي، عملا زمين گير شده است. محمد هدايي، مدير سرمايه گذاري سازمان منطقه آزاد چابهار در رابطــه با اين طــرح به خبرنگار ما گفــت: همزمان با اين طرح، طرحهاي مشــابه ديگري در چابهار آغاز شد و اكنون به بهرهبرداري رسيده اند. تنها تفاوت طرحهاي موفق با طرحهاي راكد اين اســت كه طرحهاي به بهرهبرداري رسيده روي توان و منابع داخلي تكيه كردهاند و طرحهاي مشــكلدار و معلق، بيش از اندازه به شريك و سرمايه گذار خارجي اعتماد كرده و با عدم اجراي تعهدات سرمايه گذار خارجي، به مشكل جدي برخوردهاند.

آيا سازمان منطقه آزاد كوتاهي كرده است؟

سپنتا دانشمند، سرمايهگذار بخش خصوصي در بخش ديگري از نشســت خبري از عدم تمديد مجوزها از ســوي سازمان منطقــه آزاد و فراهم نبودن زيرســاختها گله كرد و گفت: با اینکه پروژهای تعریف کردیم که به توســعه کشور کمک کند اما لغو برجام از ســوی آمریکا اتفاقی بود که خارج از کنترل و تصورمان بود. در ادامه توقع داشتیم در داخل حمایت شویم. اما مساعدتهاي الزم صورت نگرفت. مدير امور سرمايه گذاري ســازمان منطقه آزاد چابهار نقدهاي اين سرمايه گذار را وارد نميداند. او تصريح كرد: مساعدتهاي صورتگرفته با سرمايهگذار واحد فرآوري سنگهاي معدني در باالترين ســطح ممكن بوده است. به عنوان نمونه با توجه به اهميت طرح، پيشپرداخت خريد زمين از سرمايه گذار تنها معادل 8درصد از كل مبلغ اخذ شــد، در حاليكه پيشپرداخت بايد معادل 20درصد باشد و يا بازه اقساط 36ماه. كليه تمديدها نيز براي ايشــان صورت گرفت، امــا در نهايت به دليل اينكه ســرمايه گذار عمده برنامه خود را روي سرمايه گذار خارجي متمركز كرده بود و طرف خارجي، از طرح كنار كشــيد، عملا ســرمايه گذار توان اجرا را نداشت و با اينكه 90هزار متر مربع از زمينهــاي پيكره هفتم صنعتي منطقه آزاد را در اختيار دارد، از سال 96 تاكنون عمال اقدام خاصي براي پيشبرد طرح انجام نــداده و تعهدات خود در قبال منطقه آزاد را هم اجرايي نكرده اســت. الزم به ذکر است انشــعاب برق این پروژه در مورخ 1/6/96 در محل برقرار شده و کارکرد مصرفی داشته است .

حساسيت بالای نهادهاي نظارتي به منابع ملي

هدايــي در ادامه با تاكيد بر اينكه منابــع ملي بايد در جريان اقتصــاد قرار گيرنــد، افزود: قــراردادي كه منطقــه آزاد با سرمايه گذار ميبندد، يك قرارداد مشروط است كه سرمايه گذار موظف است در بازه زماني تعيين شده، طرح را به بهرهبرداري رســانده و وارد چرخــه اقتصــادي كنــد و در نهايت، اگر سرمايه گذار با وجود مساعدتهاي حداكثري، نتوانست طرح را به بهرهبرداري برساند، منطقه آزاد موظف است، قرارداد را لغــو كرده و زمين و امكانــات را در اختيار طرح اقتصادي و سرمايه گذاري ديگر قرار دهد تا منابع ملي هرز نرود. هنگامي كه يك ســرمايه گذار طي سه ســال به هيچ كدام از تعهدات خود به دولت، عمل نمي‌كند، عدم انجام اقدام حقوقي، دولت را در برابر دســتگاههاي نظارتي قرار ميدهد كه اين حجم از مماشات به چه دليل است. در پرونده طرح سنگهاي معدني نيز بالاترين ميزان همراهي و مساعدت با مجري طرح صورت گرفت، اما طرح به بهرهبرداري نرسيد.

سقف تمديد مجوزها چه قدر است؟

مناطق آزاد در چارچوب قوانين و مقررات مجلس شــوراي اسالمي كار مي‌كنند و دستگاههاي نظارتي هم بر اساس همين قوانين و مقررات، عملكرد مناطق آزاد را رصد مي‌كنند. محمد هدايي، مدير ســرمايه گذاري ســازمان منطقه آزاد با بيان اين مطلب، تاكيد كرد: از جمله اين قوانين و مقررات، مجوزهاي تاسيس شركت و انجام كسب وكار و فعاليت اقتصادي است كه با يك بازه زماني مشــخص صادر ميشود، اين بازه زماني هم با توجه به برنامه زمانبندي ارائه شده از سوي مجري طرح و سرمايه گذار تعيين ميشود. مجري طرح متعهد ميشود در بازه زماني تعيين شده، طرح را به سرانجام رسانده و با شروع به فعاليت كسب وكار، پروانه بهرهبرداري دريافت كند. اگر به هر دليلي سرمايه گذار موفق نشود در بازه زماني تعيين شده، طرح را به بهرهبرداري برساند، قانون گذار اجازه ميدهد مجوز فعاليت به مدت 6ماه ديگر تمديد شده تا طرح به بهرهبرداري برسد. اما تمديد مجوز بيشتر از شش ماه، يك كار فراقانوني بوده و با ورود و برخورد دستگاههاي نظارتي همراه ميشود. هدايــي افزود: معدود طرحهايي در منطقه آزاد چابهار وجود دارند كه در بازه زماني تعيين شده و تمديد شش ماهه نه تنها به بهرهبرداري نرسيده اند، بلكه راكد مانده و سازمان منطقه آزاد چارهاي جز لغو مجوز فعاليت آنها ندارد. از جمله اين طرحها هم پروژه فرآوري ســنگهاي معدني مورد اشاره است كه با وجود مســاعدت هاي فراوان از سوي منطقه آزاد، نتوانسته به بهره برداري برسد و مجوز آن لغو شده است.

وضعيت ديگر طرحها در چابهار چگونه است؟

مدير سرمايه گذاري منطقه آزاد چابهار با تاكيد دوباره بر اينكه همزمان با آغاز اين طرح، طرحهاي مشــابه ديگري در پيكره هفتم صنعتي آغاز شــده و به بهرهبرداري رســيده اند، گفت: تنها تفاوت طرحهاي موفق با طرحهاي راكد اين اســت كه طرحهــاي به بهرهبرداري رســيده روي توان علمی و فنی و منابع داخلي تكيه كرده انــد. از جمله اين طرحها ميتوان به آرياپروفيل و ماهوربافان اشــاره كرد كه در همان بازه زمانی در پيكره هفتم صنعتي منطقه آزاد شــروع به راهاندازي كرده و اكنون به بهرهبرداري رســيده اند و با اشتغالزايي بالغ بر 350 نفر به طور مستقيم، ميلياردها تومان گردش مالي داشته و در اقتصاد منطقه و حتي كشور نقش آفريني مي‌كنند.