مقایسه تطبیقی ایران و قطر در حوزه انرژی در گفت‌وگوی جهان اقتصاد با سجاد بهزادی
قطر کشوری کوچک به اندازه کوچک‌ترین استان ایران است و می‌خواهد بزرگ‌ترین رویداد ورزشی جهان، یعنی جام جهانی فوتبال را برگزاری و مدیریت کند.قطر در مدت چهار سال هفت استادیوم، هتل و نمازخانه، شهر و بندر جدید، مترو و فرودگاه و... ساخته است تا میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ فوتبال باشد. بودجه‌ای که قطری‌ها برای احداث این بناهای عمرانی هزینه کرده‌اند، بالغ بر ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است. زمانی که ما ساخت دهکده المپیک و مجموعه ورزشی آزادی تهران برای برگزار کردن بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ را به سرانجام رساندیم و تمامی امکانات و سالن‌های ورزشی مورد نیاز را نیز در این مجموعه ساختیم، کشور قطر تازه استقلال یافته بود (این کشور در سوم سپتامبر ۱۹۷۳ (از انگلستان) مستقل شد).
سجاد بهزادی؛ کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار جهان اقتصاد ضمن بیان مطلب فوق اظهار داشت: قطر کشوری که به اندازه کوچک‌ترین استان ایران یعنی قم است، حالا یکی از سه بازیگر بزرگ بازار گاز جهان شده است و یک پنجم گاز دنیا را تامین می‌کند و بلومبرگ پیش‌بینی کرده است که درآمد قطر از صادرات گاز امسال به ۱۱۴ میلیارد دلار برسد و به زودی آمریکا را پشت سر گذاشته و اصلی‌ترین مالک شیرفلکه گاز جهان شود.
وی ادامه داد: زمانی که بزرگ‌ترین پالایشگاه گازی خاورمیانه در شهرستان جم استان بوشهر به بهره‌برداری رسید، هنوز مخزن مشترک پارس جنوبی کشف نشده بود که منفعت عظیم آن به سمت قطر سرازیر شود.
بهزادی عنوان کرد: فرودگاه بین‌المللی دوحه بسیار مجهز و مدرن است و این فرودگاه که در سال ۲۰۱۴ افتتاح شد، اکنون توانسته به یکی از بهترین فرودگاه‌های جهان تبدیل شود واین فرودگاه می‌تواند در سال ۵۰ میلیون نفر مسافر را جابه‌جا کند و در سال ۲۰۱۶ این فرودگاه میزبان ۳۷ میلیون مسافر بوده است به همین دلیل در این سال پررفت و آمدترین فرودگاه جهان شناخته شد و زمانی که شرکت هواپیمایی ایران (هما) تاسیس شد در کل خاورمیانه چندان فرودگاه مجهزی وجود نداشت و شرکت هواپیمایی ایران قدیمی‌ترین خط هوایی خاورمیانه محسوب می‌گردد.
وی بااشاره به اینکه مقایسه تطبیقی کشورها یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه را بروز می دهد و جوامع جایگاه خود را در توسعه بیشتر خواهند شناخت گفت: به نظر می‌رسد هرچقدر این مقایسه میان دو کشور ایران و قطر انجام می شود تنها داغ ما تازه تر خواهد شد و ما در مقایسه تطبیقی با دیگر همسایه‌ها نیز وضعیت خوبی نداریم، به عنوان مثال در حوزه انرژی که ایران همیشه در جهان حرف برای گفتن داشته است به دلیل نوع حکمرانی، ناکارآمدی و تحریم‌ها، فاصله عمیق و معناداری با همسایگان خود داریم.
وی عنوان کرد: وزارت انرژی عراق اعلام کرده درآمد ماهانه این کشور از صادرات نفت به ۱۱میلیارد دلار رسیده و موج سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی به سمت این کشور سرازیر شده است، از توتال فرانسه تا چین؛ همچنین به گزارش رویترز، عراقی‌ها حالا برای برقراری توازن سرمایه‌گذاری در کشورشان ۳ پیشنهاد قرارداد چینی‌ها را رد کرده‌اند.
بهزادی خاطرنشان کرد: عربستان هم پارسال از نفت درآمد خیره‌کننده‌ی ۲۰۵ میلیارد دلاری را داشته و امسال نه تنها دچار مازاد بودجه شده، که به راحتی جای نفت روسیه را در بازار اروپا پر کرده و به گزارش بلومبرگ عربستان حالا به مشتریان آسیایی خود دست رد زده و به دنبال ایجاد اهرم قدرت در بازار نفت اروپا است.
وی با بیان اینکه امارات دیگر نیازی به نفت ندارد و این کشور سالانه حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیارد دلار از بنادر و صنعت هوایی پیشرفته، تجارت دریایی و گردشگران خود درآمد دارد گفت: آن‌ها همچنین اقتصاد دیجیتال خود را توسعه داده‌اند و کارشناسان می‌گویند به زودی سنگاپور خاورمیانه می‌شود و امارات ۷۰ درصد درآمد نفتی خود را در صندوق توسعه کشورش سرمایه‌گذاری می‌کند و این در حالی است که بسیاری از کشورهای نفتی حدود ۳۰ درصد درآمدشان را می توانند به صندوق توسعه ببرند.
وی در ادامه افزود: آمارهای آمده شده نشان می دهد که ما از آن روزهای رویایی استخراج و صادرات نفت فاصله گرفتیم و اگر هم به صورت غیررسمی نفتی صادر می‌شود، اثر آن در رفاه و توسعه کشور چندان نمایان نیست و دنیا هم گویی نمی خواهد منافع خود را با منافع کشور ما پیوند بزند و ما همچنان در صدر کشورهای منزوی شده جهان قرار داریم.
به گفته این کارشناس حوزه انرژی؛ دنیا به خاطر جنگ روسیه و اکراین یک دل نگرانی بزرگی در حوزه انرژی دارد اما غرب حاضر هست برای رفع این نگرانی به دامان کشورهای عربی بیفتد اما شیرهای نفت ایران همچنان بسته بماند. واقعا چرا جهان نفت ما را نمی‌خواهد؟ به تازگی دیوید فاریس، دانشیار دانشگاه روزولت با انتشار یادداشتی در نیوزویک با عنوان «نرو جو! سعودی‌‌‌های مستبد را فراموش کن، شیرهای نفت ایران را باز کن» به سفر آمریکا در اواسط ماه جولای به عربستان و دیدار با حکام این کشور و ارتباط آن با احیای برجام پرداخته است.
وی عنوان کرد: مردم ما توسعه کشورهای پیرامون خود را می‌بینند و در داغ توسعه نیافتگی سرزمین خود به ماتم می نشینند و آزار می بینند و قطر و دیگر کشورهای توسعه یافته چه راه‌های رفته و یا نرفته‌ای دارد که می‌تواند برای حکمرانی ما الگو باشد؟
بهزادی با اشاره به اینکه باید در مقایسه تطبیقی خود با جهان واقع‌گرا باشیم و براساس منافع خود برنامه ریزی کنیم گفت: باید درک درستی از نسبت خود با بسیاری از پدیده‌ها داشته باشیم و سپس دست به ابتکار عمل بزنیم و به قول محسن رنانی پژوهشگر توسعه، اگر ما در مقایسه تطبیقی و حس نسبت با پدیده‌ها و یا دیگر کشورها دچار خطا شویم نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم.«کشوری که جمعیتش یک‌چهارم جمعیت آمریکا، مساحتش یک‌ششم مساحت آمریکا، اقتصادش یک‌چهلم اقتصاد آمریکا، ماهواره‌های نظامی‌اش یک‌شصتم ماهواره‌های نظامی آمریکا، بودجه نظامی‌اش یک‌صدم بودجه نظامی آمریکا و تعداد هواپیماهای بدون سرنشینش یک‌هشتصدم آمریکاست، با چه منطقی می‌خواهد در قدرت سیاسی و نظامی با آمریکا هماوردی کند؟ می‌بینید؟ هنوز گرفتار همان خطا در حس نسبت هستیم.»
وی با اشاره به اینکه جهان روزانه در حال تغییر است اما بسیاری از نسخه های توسعه و الگوی حکمرانی ما همچنان کهنه مانده است عنوان کرد: قطر و امارات هم می‌توانستند به جای داشتن بزرگ‌ترین خط هوایی جهان و پذیرش روزانه صدها پرواز خارجی، ایدئولوگ محور باشند و با دنیای بیرون سرشاخ باشند، اما دست به اصلاح‌گری زدند و امروز می‌بینیم عربستان که تا دیروز به عنوان یک کشور متحجر و بنیادگرا شناخته می شد، امور اجتماعی و سیاسی خود را با شجاعت تغییر می‌دهد.
بهزادی بیان کرد: رابطه «دولت و توسعه» و رابطه «جامعه و توسعه» همواره در جهان مورد اعتنا بوده است، گاهی یک دولت کوچک با داشتن ساختاری با کیفیت، آنچنان ظرفیت سازی می‌کند که دولت‌های بزرگ از چنین ساختاری برخوردار نیستند و قطر در همسایه ما و نروژ در دوردست ما از جمله این کشورها هستند.
وی در پایان اظهار داشت: مدتی است سیستم‌ها به جای سلیقه‌ها در قطر آغاز به کار کرده است و این سیستم در معادلات جهانی تاثیر گذار است و شاید گفته شود که معیارها و مولفه‌های عینی کشور قطر، مانند وسعت و جمعیت برای این کشور آسیب‌زاست، اما ادراک رهبران آن برای تعامل با جهان، چنان ظرفیت‌سازی ایجاد کرده که در سیاست خارجی آن به روشنی قابل لمس است و دولت‌مردان این کشور تلاش می کنند با استفاده از کارآمدی و منابع اقتصادی که در اختیارشان است و خلق یک قدرت نرم؛ تصویری بزرگ تر از یک دولت کوچک در جهان از خود نشان دهند.
