سجادبهزادي
دانشجوي دكتري جامعه شناسي سياسي
در ايران بهزودي انتخابات ديگري از راه خواهد رسيد و سيزدهمين رئيسجمهور كشور معرفي خواهد شد. جريان اصلاحات در ايران كه از نظر شكلي در ميانه دهه۷۰ ظهور كرد؛ همواره براي ابراز وجود درانتخابات، جامعه هدف خود را طبقه متوسط قرار ميداد.اصلاح طلبان طبقه متوسط را اهرمهای بوروکراتیک(دیوان سالارانه) و تکنوکراتیک(فن سالارانه) رشد و توسعه جامعه ميدانستند تا از اين طريق مهم ترين گفتمان خود را كه توسعه سياسي بود به پيش ببرند.
اما واقعيت جامعه ايران مي گويد اين طبقه ديگر حال وروز خوبي ندارد و هيچ زماني مانند امروز زمين گير نبوده است.اگرخلاصه ترین ويژگي طبقه متوسط را همان كه در تعريف «وبر» آمده است بدانيم، طبقه متوسط ايران ديگر سه ویژگی «قدرت، منزلت و ثروت (سطح متعارف)» را از دست داده است و در وضعیت بد معیشتی به سر می برد و خود را سرخورده و غیرموثر میبیند.اين طبقه زماني كه حال و روز بهتري داشت بارها در بزنگاههاي مختلف به كمك اصلاح طلبان در انتخابات آمد. حتي وقتي از طبقه متوسط خواسته شد از حسن روحاني كه يك اصولگراي ميانه رو هست حمايت شود، باز اين طبقه خواسته اصلاح طلبان را اجابت كرد تا مانع از قدرت گرفتن تندروها شود؛ براي همين است كه برخي گروههاي سياسي از زمينگير شدن طبقه متوسط در فقر و نداري خوشحال هستند و اين وضعيت را در انتخابات پيش رو به نفع خود مي دانند؟
طبقه متوسط امروز ايران ذهن درگيري دارد وديگر به نفع هيچ رويداد سياسي «ابتكار عمل» نخواهد داشت. ابتكارعمل نداشتن طبقه متوسط و زمين گير ماندن آن، اگر چه ممكن است خوشحالي كوتاه مدتي براي منافع برخي افراد و گروه هاي سياسي باشد اما خسراني بزرگتر براي يك سيستم وجامعه وحكايتي تلخ تر از يك انتخابات به دنبال خود خواهد داشت.اگر شرايط به گونه اي ادامه يابد كه رئيس جمهوري آينده نتواند يا نخواهد در تحقق سه عنصر «قدرت، منزلت و ثروت» براي طبقه متوسط تلاش كند؛ بايد آيندهاي تاريك تر را به انتظار بنشينيم.
پویایی و کنشگری سیاسی طبقه متوسط همواره برای بسیاری از کشورهای توسعه یافته محل اعتناء بوده است.
بایدن رئيس جمهور آمريكا نيز در مراسم تحلیف خود با اشاره به وضعيت اين طبقه درجامعه آمريكا گفت «ما باید طبقه متوسط آمریکا را زنده کنیم." بايدن ميداند كه اين طبقه، موتور محركه توسعه و توليد كشورش خواهد بود. او گفت"طبقه متوسط را دوباره خواهیم ساخت و پیشتازان عدالت و قدرت پارلمان (دموکراسی )خواهیم بود.»
كشور چين نيز تنها در يك دهه گذشته از ۱۰۰ميليون نفر از جمعيت خود فقرزدايي كرده است كه یک دستاورد بزرگ و بی سابقه در طول تاریخ فقرزدایی بشر محسوب می شود.اگر چه فقر زدايي در چين با امريكا متفاوت است و الزاما به معناي تحقق خواسته هاي طبقه متوسط نيست اما همين كه ۱۰۰ميليون نفر؛ آن گونه كه در گزارش آمده است«دیگر هیچ نگرانی در مورد معیشت ندارند و از فرصت دریافت آموزش همگانی، خدمات پزشکی پایه، مسکن امن و آب آشامیدنی سالم و ایمن برخوردارند»؛ آغاز خوبي براي تحقق منزلت و ديگر آزادي هاي مورد نظر طبقه متوسط خواهد بود.
برخلاف چين و بسياري ازمناطق ديگر دنيا، دركشور ايران طي يكدهه گذشته، روزگارتلخي براي طبقه متوسط رقم خورده است.آمارها مي گويد «از سال ۲۰۱۰ میلادی به این سو، نرخ فقر در مناطق روستایی دو برابر شده و در مناطق شهری ۶۰ درصد رشد کرده است.» این مساله سبب شده است حدود ۸ میلیون شهروند ایرانی که در طبقه متوسط دستهبندی میشدند، به «طبقه متوسط پایین» بروند. اگرطبقه متوسط جامعه زمين گير باشد شايسته ها رئيس جمهور نخواهند شد.اين طبقه آن گونه كه ارسطو مي گويد خود «شايسته فرمانروايي هستند» و اگر حذف شوند هيچ شايستهاي فرمانروا نخواهد شد.
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه