مرتضی ابراهیمی

با سقوط بازارسرمایه در ماه اخیر، دولت راه های مختلفی را برای جلوگیری از سقوط بازار سرمایه به کار بست. در تازه ترین و آخرین اقدام دولت جهت پایان دادن به اصلاح بازار سرمایه، سازمان بورس ممنوعیت استفاده از معاملات الگوریتمی را صادر کرده است.

به گزارش جهان اقتصاد، معاملات الگوریتمی حدود سه سال است که در ایران راه اندازی شده است. اما سابقه این معاملات در جهان بسیار قدمت دارد و  از فعالیتهای مرسوم بورس بازان کشورهای مطرح است.

در همین حال اما در ایران تحلیل گران بازار سرمایه از ممنوعیت معاملات الگوریتمی بسیار استقبال کرده و در شرایط کنونی آن را بسیار مفید می دانند.

محدودیت دامنه نوسان قیمت و همچنین دارا بودن حجم مبنا در بازار سرمایه ایران استفاده از معاملات الگوریتمی را بسیار مشکل است و به خوبی نمی توان از آن بازده کسب کرد. همین موضوع یکی از دلایلی است که موجب موافقت فعالان بازار از ممنوعیت معاملات الگوریتمی شده است.

ضمن این که معاملات الگوریتمی بیشتر توسط حقوقی ها انجام می شود که دارای سرمایه زیادی هستند و توان هزینه کردن در این معاملات را دارند، اما برای حقیقی ها استفاده از این معاملات سخت، هزینه بر و بدون صرفه اقتصادی است. زیرا در هنگام معاملات مشکلاتی برای این سیستم پیش می آید که لازم است اصلاح شوند. این موضوع دومین دلیل از عدم استقبال از معاملات الگوریتمی است.

سومین دلیل استقبال بازار از حذف معاملات الگوریتمی این است که بازار سرمایه ایران کوچک است و این موضوع موجب می شود تعادل برابری انسان و ماشین از بین برود و بازار در نقطه خطرناک قرار گیرد، به عنوان نمونه یک حقوقی بخواهد سهام یک شرکت را خریداری کند، این ماشین طوری را طرح ریزی می کند تا قیمت سهام ریزش کند تا در فرصت مناسب بتواند سهام را جمع کند. برخی ها معتقدند که این خطر در ریزش های اخیر دیده شده است.

با توجه به کوچکی بازار سرمایه کشورمان، این ماشین می تواند در برخی از اوقات تعادل نمادهای بورسی را بهم بزند، زیرا الگوریتم ها انواع و کارکردهای مختلفی دارند و با استفاده از تابع های شرطی که استفاده می کنند، می تواند رفتار معامله گران را به هم زده و تعادل سهم را نابود کرده که این موضوع موجب ریزش نماد بورس خواهد شد. این موضوع به خصوص در ماههای اخیر بیشتر مشهود می شود چراکه ورود تازه واردها به بازار سرمایه بسیار افزایش یافته است و این افراد هنوز بازار را نشناخته اند.

در معاملات الگوریتمی حجم معاملات بالا است، بدین ترتیب خرید و فروش با حجم بالا صورت می گیرد و سهام را پرهیجان می کند، این هیجان در شرایط فعلی که سرمایه گذار ترسو شده است، ممکن است که سهام داران با مشاهده حجم بالای فروش، دست به فروش بزنند و از سهم یا بازار خارج شوند.