‏۱) شک نیست که اتفاقی که در حال حاضر بر اجتماع ایرانی و قلمرو ایران زمین در حال شکل گرفتن است و سایه بختک زدن آن بصورت مدت دار مشهود و قابل رویت است، در نهایت باعث می شود تا بهمراه زایمانی سخت چهره ی جدیدی از آن متولد و شکل گیرد، بطوریکه از این زمان بعنوان یک نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران از آن یاد خواهند کرد.‏ ‏"ایران قبل از کرونا و ایران بعد از کرونا."‏ ‏۲) انتخاب چگونگی شرایط حاکم بر ایران و بعد از کرونا، دقیقاً از انتخاب و تصمیمات فعلی آگاهانه ی مردمانی ناشی می شود که می دانند، آنها تنها مرجعی هستند که برای ساختن قسمت و سرنوشتشان، اختیار تغییر و دگرگونی تقدیر خودشان را در دست دارند.‏ ‏۳) آنهایی که اجازه می دهند تا ترس ناشی از کرونا آنها را از زندگی کردن باز داشته و تنها به زنده بودنشان فکر می کنند، در آینده ی نزدیک هم جسمشان و هم عزیزان وابسته اشان و هم دیگران را به کرونا مبتلا می کنند.‏ ‏۴) آنهایی که می دانند قدرت روحیه یک انسان توانایی آنرا دارد که سخت ترین امراض و پیچیده ترین غیرممکن ها( چه در حوزه پزشکی، اقتصادی، اجتماعی و...) را به ممکن در دسترس تبدیل می کند. ‏ انسانهای فولادی که در مقابل تهاجم کوچکترین ویروس و ذره ی هستی که ناشی از عملکرد بد گذشته همنوع خود آدمی اش بوده است و براحتی بنیان دانش ها، مهارتها و توانایی هایش را به چالش و آزمونی سخت کشانده است، می تواند در مقابل آن همچون یک صخره ی عظیمی بایستاد و برآن پیروز شده و به توانایی ها و مهارتهایی نائل شده و در نتیجه خود و بدنبال خود، دیگران را به قله های بزرگ غیر قابل دسترس راهنمایی و بدانها دسترسی پیدا کند.‏ ‏۵) هر آنکس که کرونای ذهنی نگیرد، اگر به کرونای جسمی مبتلا شود، با بکار گیری قدرت روحیه خویش و استفاده از آگاهی ها خواهد توانست تا برآن غالب شود. این شرط لازم گذار از یک گذر پر حادثه است.‏ ‏۶) بزرگترین مشکل فرهنگی ما بقول مرحوم ابوالقاسم حالت در اینست که از هر که خواستیم تا کلاه بیاورد، سر را با کلاه آورد.‏ ما هیچگاه بر روی میانه خط کش زندگی قرار نداشتیم. یا در انتهای آن(عاشق پاکباخته) و یا در ابتدای آن( فارغ) قرار داشتیم. یا چیزی را صد در صد انکار می کنیم و یا صد درصد تسلیم قضا و قدر شیر نر خونخواره اش می شویم.‏ نمی دانیم که مفهوم انسان زمانی به معنا در می آید که از فرآیند تحول ققنوس شدن از لابلای آتش عظیم و گسترده ای که نیستی همچون چالش های عظیم بر هیمنه ی آدمی می اندازد، حاصل می شود. آنزمان که چشم های انسانیت خود را باز کند و در کنار ارث گنج گونه ای که بدان رسیده است، بدبختی خوابیده اش را ببیند و در بطن رنج شکوفایی اش، به گنج هایی مخفی اش ایمان آورد.‏ ‏۷) بدانیم در این حال حاضر و وانفسای حاکم فعلی و به تنهایی داشتن افکار بزرگ و اندیشه های بزرگ نمی تواند بسلامتی ما را از این شرایط چاله گون افتاده به چاه برزخی آخرالزمانی رها و خارج نماید.‏ ‏ شعوری فراتر از شعائر روز مره و قدیمی لازم است.‏ ‏۸) بدانیم زرادخانه اتمی و حاکمیت بر نیمی از جهان نتوانست اتحاد جماهیر شوروی را نگهدارد. آن چیزی که اتحاد جماهیر شوروی را از هم گسست، کمبود "نوار بهداشتی" بود.!؟ ‏۹) پس تا دیر نشده کمک کنیم تا در ابتدا برای خودمان جهت عدم اشاعه ی اندیشه های معیوب و عاری از امید و بخصوص اندیشه هایی که از هیجانات منفی و افکار مزاحم ناشی می شود، آنرا مدیریت کنیم و بدانها نوار بهداشتی ببندیم تا جلوی نشر آنرا بگیریم . چرا که؟ اینکار ارجح از انتقال ویروس است.‏ مغز؛ این کوچکترین، مهمترین، اساسی ترین و قوی ترین قدمی است که هر کسی در هر جایی که هست و چه دشمن باشد و چه دوست و در وهله ی اول برای سلامتی خود و خانواده و کسب و کارش باید....باید ....و باید به زودی اقدام کند.‏ بدانیم و بدانیم و باز هم بدانیم تا قدمهای کوچک درست در راستای اهداف بزرگ و چشم اندارمان بر نداریم، نه تنها جلوتر نخواهیم رفت بلکه عقب تر از آنجایی که بودیم، پس خواهیم نشست و آنگاه مُردگان در قلعه امان زیادتر خواهند شد.‏ اکنون که از فرصت ها رخصت نگرفتیم و کارهای کلان و بنیادی و ساختاری انجام ندادیم و آنقدر بی خیال با زمان برخورد کردیم تا اَبر بحران ما را فرا گرفت، چاره ای جز همدلی و پذیرش یکدیگر نداریم تا دستان کوچکمان به اجتماع همدیگر درآید و تبدیل به دستی بزرگ شود.‏ در اینراه هزار دوست کم است و یک دشمن بسیار.‏ هر اقدامی بغیر از این آب در هاون کوبیدن است‌. از ژاپن یاد بگیریم که هر بار که هستی کمرش را شکست با قامتی برافراشته تر بپا خاست. ‏ توشه ما اراده و خرد جمعی است. بغیر از این از کشته ها تنها پشته ها برایمان باقی خواهد ماند.‏ محمّدرضا حاتمی ورنوسفادرانی - تحلیلگر