به گزارش روزنامه جهان اقتصاد به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل منطقه آزاد چابهار، نوزدهمین اجلاس نخست وزیران شانگهای روز دوشنبه هفته قبل با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری و همچنین شش نخست وزیر از کشورهای چین، روسیه، تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان و قزاقستان برای نخستین بار به میزبانی کشور هند و به صورت ویدئوکنفرانس برگزار ‌شد.

معاون اول رییس جمهوری، ضمن پرداختن به موضوع‌های مهمی چون تروریسم، برجام و تحریم‌ها و موضوع یافتن سازو کار بانکی و پولی منطقه‌ای اهمیت بندر چابهار و اتصالات ریلی آن در مسیر افغانستان و آسیای مرکزی را یادآور شد و  از اعضای سازمان همکاری شانگهای برای همکاری در پروژه عظیم ریلی چابهار به زاهدان دعوت کرد.

واقعیت این است که موقعیت خاص ایران در امر ترانزیت بین‌المللی باعث شده است که توسعه بین‌المللی حمل و نقل از رویکردهای اساسی وزارت راه و شهرسازی دولت تدبیر و امید در برنامه‌های راهبردی باشد. بنابراین،سخنان جهانگیری در اجلاس شانگهای را نیز باید در همین راستا تفسیر کرد.

 طی حدود ۸ سال گذشته تلاش دولت‌های یازدهم و دوازدهم این بوده است که علاوه بر تعریف کریدورهای جدید برای توسعه حمل‌ونقل بین المللی و ترانزیت‌ کالا و مسافر، زیرساخت‌های مورد نیاز آن را در داخل کشور نیز تامین کند. اعضای سازمان همکاری شانگهای، با توجه به نیاز مبرمشان به مسیرهای تجاری ایران می‌توانند در دستیابی به اهداف مورد نظر دولت نقشی مهم داشته باشند.

سازمان شانگهای چیست و چرا برای ایران مهم است؟

سازمان همکاری‌ شانگهای Shanghai Cooperation Organization – (SCO)، ابتدا با هدف مبارزه با تهدیدهای امنیتی جدید و با گردهمایی سران کشورهای روسیه، چین، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان در سال ۱۹۹۶ در شهر شانگهای تحت عنوان گروه شانگهای ۵ پا به عرصه ظهور گذاشت. سپس با پذیرش عضویت ازبکستان در سال ۲۰۰۱ تعداد اعضای آن به ۶ کشور رسید و نام آن نیز به سازمان همکاری شانگهای تغییر کرد.

در سال ۲۰۰۵ سه کشور ایران، هند و پاکستان به عنوان اعضای ناظر به این سازمان پیوستند. هند و پاکستان در سال ۲۰۱۷ به عضویت دائم آن درآمدند. 

ایران در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۸۳ ( ۲۰۰۴ ) تقاضای عضویت خود را ارائه کرد و سند پیوستن به آن همراه پاکستان و هند به عنوان ناظر در اجلاس سران سازمان در شهر آستانه قزاقستان در تاریخ ۱۴ و ۱۵ تیر ماه ۱۳۸۴ امضاء شد.

سازمان شانگهای قبل از هرچیز در کنار سازمان‌هایی چون «آسه آن»، «اکو»، «سارک» و« اوپک» بخشی از فرایند همگرایی در آسیا است. ایران نیز به عنوان کشوری مهم در قاره آسیا بدون شک از این همگرایی منتفع خواهد شد، چنانچه اعضای سازمان شانگهای نیز از تعامل با ایران نفع خواهند برد.

برای نمونه حضور و مشارکت ایران در همکاری‌های امنیتی و سیاسی می‌تواند به تقویت امکان دستیابی به اهداف امنیتی سازمان شانگهای کمک کند. زیرا تجارب ایران در مبارزه با تروریسم، قاچاق و موارد امنیتی و همسایگی با کشورهای افغانستان و عراق برای سایر اعضای سازمان جذابیت دارد و مرز مشترک ایران و اسیای مرکزی نیز نگرانی‌های امنیتی مشترکی را موجب شده و به طور کلی امنیت پایدار در منطقه مستلزم حضور و همکاری جدی ایران در ترتیبات امنیتی حوزه جغرافیایی سازمان شانگهای است. 

به علاوه، نباید فراموش کرد که در کنار مسائل امنیتی دو هدف اصلی و مهم دیگر این سازمان عبارت است از حذف محدودیت‌های تجاری و موانع و فواصل اقتصادی و دیگری مقابله با یکجانبه‌گرایی در عرصه بین‌المللی. از یک طرف این اهداف امروزه با در نظر گرفتن بلندپروازی‌های اقتصادی چین از رنگ و لعاب بیشتری برخوردارند و از طرف دیگر هر دو هدف یاد شده برای ایران حائز اهمیت بسیاری است.