مرتضی ابراهیمی

در شامگاه روز پنج شنبه خبری بسیار حساس به اقتصاد ایران مخابره شد مبنی بر این که بخش بانکی ایران از سوی امریکا به صورت کامل تحریم شده است. تا از این پس تمام مبادلات مالی کشورمان به جز دارو، غذا و تجهیزات پزشکی در چار اختلال شود.

به گزارش جهان اقتصاد: ئوزارت خزانه‌داری امریکا شامگاه نام ۱۸ بانک و موسسه مالی ایران را به فهرست تحریم‌های خود اضافه کرد که به معنای تحریم کامل بخش مالی و بانکی ایران و قطع اتصال آنها به سویفت است. این بانکها تا امروز با استفاده از اتصال به سویفت، تراکنش‌های مالی معاف از تحریم را با چین، امارات متحده عربی، ترکیه، هند و آلمان انجام می‌دادند.

اسامی ۱۸ بانک و موسسه مالی تحریم‌شده به شرح زیر است:  بانک سرمایه‌گذاری امین  (تامین سرمایه امین)، بانک کشاورزی، بانک مسکن، بانک رفاه کارگران، بانک شهر، بانک اقتصاد نوین، بانک قرض‌الحسنه رسالت، بانک حکمت ایرانیان، بانک ایران‌زمین، بانک تعاون منطقه‌ای اسلامی، بانک کارآفرین، بانک خاورمیانه، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، بانک پاسارگاد، بانک سامان، بانک سرمایه، بانک توسعه تعاون و بانک گردشگری.

در بین مسئولین همتی، رئیس کل بانک مرکزی اولین واکنش را به این خبر انجام داد و گفت: تعدادی از این بانک‌ها وظیفه انتقال منابع برای خرید دارو و مواد غذایی را به عهده دارند و بانک‌های خارجی که با این بانک‌ها مبادلاتی داشتند، عملا معافیت‌ها و مجوزهای لازم را برای تأمین مالی مبادلات دارو و محصولات غذایی دریافت کرده‌اند.

وی افزود: هر چند در ماه‌های گذشته برای تامین دارو و غذای مردم به خاطر فشار حداکثری به شدت در مضیقه بودیم، ولی تاکنون از مسیرها و روش‌هایی اجازه ندادیم هیچ‌گونه کمبودی در کشور ایجاد شود.

وی تاکید کرد: از این پس نیز بانک مرکزی در کنار بخش خصوصی، تمام تلاش خود برای تأمین دارو و کالاهای اساسی موردنیاز مردم از روش‌های مختلف به کار خواهد بست و اجازه نخواهد داد از این ناحیه فشار بیشتری بر مردم وارد شود.

وی در پایام گف: این اقدام آمریکا بیش از آن که اثر اقتصادی داشته باشد، برای اهداف تبلیغاتی و سیاسی داخلی آمریکا انجام شده است و نشانگر دروغ و فریب بودن ادعای حقوق بشر و انسان‌دوستی سران این کشور است و قطعا چنین اقداماتی در حافظه ملت ایران ثبت خواهد شد.

در ادامه واکنش مسئولین به تحریم های کامل بانکی کشورمان روحانی با رییس بانک مرکزی گفتگو کرد. حسن روحانی روز جمعه در پی گزارش رئیس کل بانک مرکزی از روند تأمین ارز کالاهای اساسی و دارو در چارچوب برنامه تدوینی دولت و تلاش های ضد ایرانی دولت آمریکا، ضمن قدردانی از تلاشهای بانک مرکزی و بانکهای فعال در تأمین نیازهای اساسی مردم اظهارداشت: اقدامات دولت آمریکا در چارچوب تلاشهای تبلیغاتی-سیاسی با اهداف داخلی خودشان است.

رئیس جمهور، این حرکت ها و رفتارهای بی سرانجام آمریکا را در تداوم خطای راهبردی ترامپ در خروج از برجام دانست و گفت دولت آمریکا در چارچوب تحلیلی غلط بر این باور بود که این تحریمها مقاومت ایران را در هم می شکند و ما را دچار مشکل می کند اما گذشت زمان نشان داد که این تحلیل بشدت با واقعیت فاصله دارد و ناکارامد بوده است.

دکتر روحانی با اشاره به اینکه آمریکا هر بار با تکرار خطاهای راهبردی با شکست مواجه می شود که نمونه تازه آن، تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه بود، گفت: همه کشورها می بینند این اقدامات آمریکا کاملا خلاف قانون و مقررات بین المللی است و در شرایط کرونا نیز این اقدامات واشنگتن، کاملا ضدبشری است و مدعیان حقوق بشر در عرصه جهانی باید آن را محکوم کنند.

رئیس کل بانک مرکزی نیز در این گفت و گو تصریح کرد: تحریمهای جدید آمریکا معافیتهای قبلی دارو و کالاهای اساسی را لغو نکرده و بانکهایی که در این مرحله مشمول تحریم ثانویه شده اند همچنان از سویفت استفاده کرده و به کار تأمین مالی کالاهای اساسی ادامه خواهند داد.

 همتی گفت: دولت آمریکا به بهانه های مختلف، موانع و مشکلات جدی در نقل و انتقال ارزی برای تامین دارو و غذا ایجاد می کنند ولی با تلاش بانک مرکزی، بانکها و تجار محترم، با استفاده از روشهای خاص نگذاشتیم کمبودی از این لحاظ ایجاد شود.

**تحریم های جدید عامل افزایش شدید نرخ ارز خواهد شد

حال موضعی که مطرح است تحریم های جدید چه تاثیری بر اقتصاد ایران خواهد داشت؟ مسلما اولین واکنش مردم به این خبر احتمالا موجب افزایش تقاضا برای خرید دلار می شود. هم اکنون نرخ دلار در نزدیک به سقف مقاومتی خود یعنی کانال 30 هزار تومان در حال معامله است و با اراسال این خبر به بازار احتمالا قیمت دلار تا 35 هزار تومان افزایش خواهد یافت.

به تبع افزایش نرخ دلار قیمت طلا و سکه نیز افزایش خواهد یافت و احتمالا قیمت سکه به 20 میلیون تومان نیز خواهد رسید.

ضمنن احتملا بانک مرکزی برای کاهش التهاب این خبر، ارز زیادی را به بازار ارز تزریق خواهد کرد، تا جلوی افزایش نرخ ارز را بگیرد. اما این اقدام بانک مرکزی همان گونه که تا کنون به اثبات رسیده است، موقتی خواهد بود و نرخ ارزش دیر یا زود افزایش خواهد یافت.

اما مهترین مسئله است که تحریم های جدید چه تاثیری بر بازار سرمایه ایران خواهد داشت؟ درست است که با تحریم های جدید نرخ ارز افزایش خواهد یافت و با افزایش نرخ ارز جذابیت بازار سرمایه بیشتر می شود، اما شرکت های صادراتی دیگر نمی توانند از سیستم سوئیفت استفاده کنند، بنابراین این شرکت ها مجبورند از صرافی ها مبادلات مالی خود را انجام دهند، که این موضوع هزینه های مالی را شدیدا افزایش و احتمالا مقدار صادرات را نیز کاهش خواهد داد. از آن جایی که اصلاح بازار در حال پایان یافتن است باید منتظر ماند و دید که بازار سرمایه به تحریم کامل بانکی ایران چه واکنشی نشان خواهد داد.