واکاوی نقش کانون سراسری انبوه سازان در طرح اقدام ملی مسکن در گفتگو با فرشید پورحاجت

مهناز اسماعیلی-با آغاز رونمایی از طرح اقدام ملی مسکن در آبان ۱۳۹۸ برخی استان‌های کشور وارد فرایند ثبت نام شدند.

ثبت‌نام طرح اقدام ملی تامین مسکن قرار بود ظرف دو سال ۴۰۰ هزار نفر از کم درآمدها و طبقه متوسط شهری را خانه‌دار کند. متقاضیان این طرح باید شرایط هشت‌گانه داشته باشند.

بر اساس قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن و آیین‌نامه مربوطه به آن، شرایط و مشخصات ثبت‌نام چند شرط داشت؛ متقاضی و افراد تحت تکفل، فاقد زمین مسکونی یا واحد مسکونی از تاریخ اول فرودین ۱۳۸۴ باشند. همچنین از تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ از هیچ یک از امکانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تأمین مسکن شامل زمین، واحد مسکونی یا تسهیلات یارانه‌ای خرید یا ساخت واحد مسکونی استفاده نکرده باشد. به عبارتی فرم «ج» در استعلام از سامانه مربوطه (موضوع ماده یک آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی عرضه و تأمین مسکن) باید سبز باشد.

از دیگر شرایط ثبت نام در طرح اقدام ملی مسکن این است که متقاضی متاهل یا سرپرست خانوار باشد و زنان خودسرپرست نیز مشروط به داشتن حداقل ۳۵ سال سن باشند. همچنین متقاضی باید حداقل پنج سال سابقه سکونت در شهر موردتقاضا داشته باشد. بر اساس توافقات انجام شده در شهرهای جدید نیز سابقه سکونت حداقل پنج سال در شهر جدید مورد تقاضا یا شهر مادر ملاک عمل است.

نداشتن منع قانونی همچون چک برگشتی برای دریافت تسهیلات بانکی، تسهیلات معوقه و توانایی تامین هزینه ساخت مسکن مازاد بر تسهیلات بانکی، امکان سپرده‌گذاری حداقل ۳۰ درصد هزینه ساخت، مازاد بر تسهیلات بانکی از جمله شرایط تکمیل ثبت نام و پذیرش در ین طرح است.

این طرح، با هدف افزایش تولید مسکن و پاسخگویی به نیاز جامعه آغاز شد تا بتواند در بلندمدت تغییراتی را در بازار مسکن ایجاد کند اما از زمان بندی افتتاح اولیه خود که در مرداد 99 بود، جا ماند.

در همین رابطه، خبرنگار جهان اقتصاد با فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه سازان به گفتگو پرداخت.

فرشید پورحاجت در پاسخ به این سوال که نقش انبوه سازان در طرح اقدام ملی مسکن چیست؟ گفت: کانون سراسری انبوه سازان مسکن و ساختمان یک نهاد بالادستی در حوزه بخش خصوصی تولید و عرضه مسکن کشور است و به عبارتی، مجموعه سازندگان حرفه ای کشور در این نهاد صنفی دور هم جمع شدند. اشاره شما اشاره درستی است که آیا دولت که مکررا بخش خصوصی را مورد لطف قرار می دهد، آیا در پروژه اقدام ملی مسکن مشورت گرفته است یا خیر؟ من به صراحت پاسخ می دهم، خیر، هیچ مشورتی با ما صورت نگرفته است و حتی در فرایند اجرایی این طرح هم کوچکترین مناسبات را رعایت نکردند.

دبیر کانون سراسری انبوه سازان افزود: ما در حوزه راه و شهرسازی، برنامه ای که منتج به خانه دار شدن مردم شود، مشاهده نمی کنیم. آقای اسلامی حدود یک سال و نیم به کرات از طرح های مختلف در حوزه مسکن نام برد و در نهایت این موضوع با عنوان طرح اقدام ملی رونمایی شد.

وی ادامه داد: امروز بر اساس مصاحبه های آقای اسلامی و معاونت ایشان، فاز اول اقدام ملی مسکن باید تحویل می شد اما من به عنوان یک کنشگر حوزه مسکن نه تنها چنین چیزی را هنوز رویت نکردم. بلکه در هفته های گذشته فراخوان وزارت راه و شهرسازی را مشاهده می کنیم که هنوز در مرحله پایش ثبت نامی ها هستند و حتی آمار کسانی که دارای فرم های «ج» در حوزه راه و شهرسازی هستند، مشخص نشده است.  

پورحاجت با اشاره به اینکه کانون سراسر انبوه سازان مکاتباتی با وزارت راه و شهرسازی بر سر مشارکت در ساخت واحدهای اقدام ملی داشته است، تصریح کرد: ما به شدت به مشارکت در حوزه تولید مسکن علاقه داشتیم و مکاتبات مختلفی هم با خود وزارتخانه انجام دادیم اما آنچه به نظر می رسید و می رسد این است که وزارت راه و شهرسازی اساسا اعتقادی به همکاری با کانون سراسری انبوه سازان به عنوان نماینده بخش خصوصی ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا انبوه سازان هیچ نقشی در ساخت و ساز این طرح ندارند؟ گفت: انجمن های ما که 31 انجمن در استان های مختلف است، با مدیرکل های راه و شهرسازی استان ها به تفاهم های نزدیکی در زمینه ساخت واحدهای طرح اقدام ملی رسیدند اما اینکه بگوییم به صورت ملی، قانون ملی این موضوع را به سمت انبوه سازان هدایت کرده است، خیر.

دبیرکانون سراسری انبوه سازان با یادآوری اینکه بعد از اینکه آقای نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی شد، تابوی عدم مشارکت با کانون سراسری انبوه سازان را شکست و از مجموعه کانون انبوه سازان دعوت کرد و تفاهم نامه سه جانبه ای برای ساخت واحدهای مسکن مهر امضا شد، اظهار داشت: اگر موتور مسکن مهر در سال های 89 و 90 روشن شد، فقط به دلیل تعاملی بود که بین کانون انبوه سازان و وزارت راه و شهرسازی وجود داشت. در آن زمان تعامل وزیر مسکن با بخش خصوصی به صورت واقعی بود اما متاسفانه امروز ما این تعامل را مشاهده نمی کنیم.

پورحاجت در پاسخ به این سوال که آیا طرح اقدام ملی مسکن در یک سال مهلتی که دولت دوازدهم دارد، به بار می نشیند یا خیر؟ گفت: من امیدوارم این طرح منتج به خانه دار شدن مردم شود ولی چیزی روند پیشرفت این طرح، خیلی کند است و باید دید وزارت راه و شهرسازی چه برنامه ای برای این موضوع دارد.  

وی ادامه داد: در دولت اول آقای روحانی با وزارت آقای آخوندی به نظر می رسید که گام های علمی و کارشناسی تری در حوزه مسکن برداشته شده است اما اگر اقدامات وزیر راه و شهرسازی وقت به نتیجه نرسیده است، باید بررسی کنیم که آیا دولت و مجلس عزمش بر حمایت ایشان بود یا خیر.  

دبیر کانون سراسری انبوه سازان افزود: من هنوز اعتقاد دارم طرحی که در حوزه مسکن ارزش پیگیری داشت، «طرح بازآفرینی شهری» بود که در دولت اول آقای روحانی وقت زیادی صرف آن شد ولی حمایتی در این خصوص صورت نگرفت.  

پورحاجت با تاکید بر اینکه در آن پروژه بازآفرینی شهری، حتی برای اقدامات پایاپایی که باید صورت می گرفت، کوچکترین زمینی فراهم نشد، گفت: آن زمان، آقای آخوندی اعلام کرد که فقط 25 متر! زمین در کشور برای بازآفرینی اختصاص یافته است، آن هم برای پروژه ای که به نظر می رسید می تواند نقش بسیار مهمی در اقتصاد خانواده و ملی داشته باشد و به لحاظ آسیب های اجتماعی که وجود سکونتگاه های ناامن و غیررسمی در کشور ما داشت، چه مسائلی را می توانست حل کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این موضوع نشان می دهد که هیچ حمایتی از وزیر وقت راه و شهرسازی نشد. در حال حاضر، آقای اسلامی، وزیر وقت راه و شهرسازی هر روز اعلام می کند که زمین ارزان شده، اما ما نمی دانیم این زمین ها کجا هستند و چه اتفاقی افتاده که زمین هایی که تا سال گذشته وجود نداشت، پیدا شده است.