واکاوی آسیب‌های واردشده به آبزی‌پروری در گفت‏ وگوی جهان اقتصاد با عضو انجمن آمایش سرزمین ایران

فریده خدادادی-کشور ایران از رودخانه ‏ها و چشمه ‏های بسیاری برخورداراست که به دلیل مواجهه با معضل خشکسالی تعداد بسیاری از آن خشک شده‌اند و حتی به نحوی در معرض خشکی کامل قرارگرفته‏اند البته بخش شیلات و آبزی‌پروری به عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی کشور نیز از عوارض ناشی از این خشکسالی بی‏ نصیب نبوده و خسارات فراوانی را متحمل شده است.

به گزارش جهان اقتصاد؛ در سال‏های اخیر تداوم خشکسالی‏ها، کمبود بارندگی‏ها و در نتیجه کاهش میزان منابع آبی در کشور ما به پدیده ‏ای تبدیل شده است که اثرات ناشی از آن صنعت شیلات و آبزی‌پروری را روز به روز تهدید می‏کند با وجود این که مسئله آب یکی از اصلی ترین مسائل آبزی‌پروری محسوب می‏شود و تأمین آب برای مزارع پرورش ماهی تأثیر قابل توجهی برای روی تولید استخرهای پرورش ماهی دارد و کافیست به مزارع آبزی‌پروری در استان‏ها سری بزنیم و تلفات تعداد آبزیان را به دلیل کمبود آب مشاهده کنیم و این‌گونه است که اکنون آبزی‌پروران با کاهش تولید مواجه هستند. فارغ از محدودیت منابع آبی، گران شدن نهاده‏ها به مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‏های آبزی‌پروران تبدیل شده‏است. بنابراین ادامه‌دار شدن این موارد از رشد در این حوزه به طورقطع می‏کاهد و ضربه مهلکی برای اقتصاد دراین بخش خواهد بود.

متولیان و کارشناسان این حوزه با ارایه راهکارهایی به منظور برون رفت از خشکسالی و تنش آبی باید از اثرات سو آن در بخش‏هایی از جمله صنعت شیلات جلوگیری کنند.

درادامه بررسی این موضوع با محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت‏وگویی ترتیب داده شده‏است که خوانندگان را به خواندن این مطلب دعوت می‏کنیم.

عضو انجمن آمایش سرزمین ایران عنوان کرد: در حال حاضر اثرات خشکسالی در صنعت شیلات و آبزی‌پروری دراستان‏هایی که محل پرورش آبزیان بوده است، نمودار شده است.

محبوب فرافزود: بخشی ازاین اثرات خشکسالی به دلیل کمبود آب و نبود آب قابل دسترس و حتی کاهش میزان آن بوده است.

** سایه سنگین بحران برق و کمبود آب در صنعت آبزی‌پروری

به گفته وی، بخشی ازمشکلاتی که در صنعت شیلات به وجود آمده ناشی از قطع برق بوده است به طوری که به دلیل قطعی‏های مکرر، این صنعت در آستانه ورشکستگی و بحران قرار گرفته است و تعداد اندکی از آن‏ها به کار و فعالیت مشغول هستند.

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدارافزود: در حال حاضر بخشی از صنایع آبزی‌پروری و شیلات کشور به مزارع رمز ارز و ماینر تغییر کاربری دادند.

به گفته محبوب فر، کاهش میزان بارندگی‏ها در بروز خشکسالی و حجم آب ورودی به صنایع آبزی‌پروری و شیلات تاثیرگذار بوده‏است.

وی افزود: درحال حاضر صنعت شیلات و آبزی‌پروری با بحران مواجه است واگر توجه کافی نسبت به آن‏ها صورت نگیرد، در فصل پاییز و ماههای مهر و آبان با بحران صد درصدی روبرو خواهند شد.

عضو انجمن علمی بهداشت محیط ایران گفت: خاموشی‏های گسترده و فقدان آب ورودی به صنایع شیلات و گرانی نهاده‏های دامی که متوجه این صنعت هم است، به متضرر شدن شاغلان این صنایع منجرمی‏شود.

** خطرافزایش بیکاری در استان‏های پرورش دهنده آبزیان

محبوب‌فر اظهار کرد: صنعت آبزی‌پروری به آب، برق و خوراک آبزیان وابسته است و اگر به رفع مشکلات این صنایع توجه نشود، باقیمانده این صنایع نمی‏توانند به کارخود ادامه دهند و با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند بود که به تشدید معضل بیکاری در استان‏های پرورش دهنده آبزیان دامن خواهد زد.

وی بیان کرد: درحال حاضرعملکرد و بهره ‏وری پروژه ‏های پرورش ماهی و صنایع شیلات در استان خوزستان، استانی که پنچ رودخانه بزرگ کشور را در خود جای داده نزدیک به صفراست.

عضو انجمن علمی بهداشت محیط ایران اظهارکرد: باید از طرح‏های صنایع آبزی‌پروری و شیلات حمایت جدی صورت پذیرد.

** آسیب‌های واردشده به آبزی‌پروری خوزستان در پی تنش آبی

همانطور که کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار در گفت‏ وگو با خبرنگار جهان اقتصاد به کاهش عملکرد و بهره ‏وری پروژه ‏های پرورش ماهی و صنایع شیلات در استان خوزستان در پی کمبود آب وخشکسالی  اشاره کرد، اخیرا نیز مدیرکل شیلات خوزستان به آسیب‌های واردشده به آبزی‌پروری خوزستان در پی تنش آبی پرداخته است.

مدیرکل شیلات خوزستان گفت: پیش بینی می‌شود که میزان خسارات واردشده به دلیل تنش آبی به حوزه آبزی‌پروری به ۲۳ هزار و ۸۰۰ تن ماهی برسد که ارزش ریالی این میزان حدود ۵۰۷ میلیارد تومان است.

فتح‌اله ابوعلی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص میزان خسارات وارده به حوزه شیلات در استان خوزستان اظهار کرد: حدود ۲ هزار و ۹۰۰ هکتار از مزارع آبزی‌پروری در استان خوزستان به دلیل تنش آبی کشت نشد و حدود ۹۰۲ هزار و ۳۶۰ قطعه ماهی نیز تلف شدند که باعث کاهش ۳۴۴ تنی تولید ماهی در استان شده است.

وی با بیان اینکه به دلیل کاهش کیفیت آب، کاهش تولید در آبزی‌پروری به وجود آمده است، افزود: حدود ۱۱ هزار و ۵۷۸ تن کاهش میزان تولید در آبزی‌پروری استان داشته‌ایم.

مدیرکل شیلات خوزستان با بیان اینکه میزان تولید آبزی‌پروری در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۲۴درصد کاهش مواجه شده است، افزود: پیش‌بینی می‌شود که میزان خسارات وارد شده به دلیل تنش آبی به حوزه آبزی‌پروری استان به ۲۳ هزار و ۸۰۰ تن ماهی برسد که ارزش ریالی این میزان حدود ۵۰۷ میلیارد تومان است.

ابوعلی با اشاره به میزان خسارت‌های وارد شده مربوط به بخش آب‌های داخلی تصریح کرد: در بخش آبزی‌پروری در رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دریاچه‌ها تاکنون به میزان سه‌ هزار و ۶۰۸ تن ماهی با ارزش ریالی حدود ۹۱ میلیارد تومان کاهش تولید داشته‌ایم.

وی گفت: در سال جاری با کاهش میزان تولید بچه ماهی مواجه شدیم که دلایل آن کاهش کیفیت آب و کاهش میزان تقاضا بوده است؛ تولید بچه ماهی نسبت به سال ۹۹ با کاهش حدود ۲۲ هزار قطعه‌ای همراه بوده که ارزش ریالی آن حدود ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است.

مدیرکل شیلات خوزستان در خصوص مشکلات به وجود آمده در حوزه صیادی ادامه داد: در بحث صیادی با مشکلاتی مانند فروکش کردن آب رودخانه‌ها، وجود مشکلات لایروبی و کاهش ارتفاع آب مواجه شدیم که در این زمینه می‌توان با لایروبی رودخانه‌ها و پمپاژ کردن آب در این حوضه‌ها، ازخسارت‌های احتمالی درآینده جلوگیری کنیم.

ابوعلی با بیان اینکه تاکنون دو میلیون بچه ماهی در رودخانه‌ها رهاسازی شده است، گفت: در سال‌های گذشته ۲۰ میلیون قطعه بچه ماهی در رودخانه‌ها رهاسازی می‌کردیم اما امسال به دلیل تنش آبی این عدد عملی نشد و رهاسازی بچه ماهی‌ها تنها باعث تلف شدن آن‌ها می‌شود.

وی گفت: برای جبران خسارت ناشی از تلفات ماهی و آسیبی که به ذخایرآب‌های داخلی وارد شده، باید حدود ۳۹ میلیون بچه ماهی رهاسازی شود.

مدیرکل شیلات خوزستان با اشاره به بیشترین نقاط آسیب دیده از تنش آبی درآبزی‌پروری خوزستان، عنوان کرد: بیشترین خسارات و آسیب‌های واردشده به آبزی‌پروری در حوضه رودخانه کرخه و شهرستان‌های حمیدیه، هویزه و شوش بوده اما در شهرستان‌های کارون و شوشتر به دلیل اینکه بیشتر آب آن‌ها از رودخانه‌های دز و کارون تأمین می‌شود، خسارت‌ها کمتر بوده است.