ثبت ۳۳ هزار روستای خالی از سکنه در آمارهای رسمی

عبدالرضا رحمانی‌فضلی در نخستین همایش علمی مدیریت روستایی و توسعه پایدار با اشاره به مهاجرت جمعیت از روستاها به شهر گفت: باید برای حل این معضل ابتدا نگاه‌مان را به روستاها تغییر دهیم. باید در ابتدا ضرورت‌های توجه ویژه به روستاها را درک کنیم و به برخی از سوالات درخصوص خالی شدن روستاها از جمعیت و لزوم جلوگیری از این امر پاسخ دهیم‎.‎

وزیر کشور افزود: پس از انقلاب اسلامی و به لطف امام راحل و ماهیت انقلاب، توجه ویژه‌ای به پیشرفت زیرساخت‌های روستاها شد اما متاسفانه روند خارج شدن جمعیت از روستاها همچنان ادامه دارد. به طوری که در استان سمنان حدود ۲۰۰ روستا خالی از جمعیت شده و این رقم در سایر استان‌های کشور به طور مشهود دیده می شود‎.‎

وی کشور در مورد توجه یکسان و متعادل به شهرها و روستاهای کشور، گفت: وظیفه ما در حوزه قلمروی حکومت اسلامی این است که به صورت متعادل زمینه پیشرفت زیستگاه‌ها را در روستاها و شهرها ایجاد نکنیم. در قانون اساسی نیز توصیه شده همه سکونتگاه‌ها و انسان‌ها باید به صورت مساوی و عادلانه از توسعه سود ببرند. این امر مضمن توسعه عدالت در کشور نیز هست‎.‎

رشد ناهنجاری‌ها و بزهکاری‌ها در تهران

رحمانی‌فضلی حاشیه‌نشینی، توسعه بی‌رویه شهرها و ایجاد مشکلات امنیتی را از مضرات عدم توسعه روستاها خواند و افزود: متاسفانه به هر میزان که در کلانشهری مانند تهران جذب سرمایه‌ها و توسعه داشته‌ایم، رشد ناهنجاری‌ها و بزهکاری‌ها را نیز شاهد بوده‌ایم به طوری که در این امر تهران رتبه اول کشور را دارد‎.‎

وی تاکید کرد: درخصوص مسائل سیاسی نیز بیشترین میزان مشارکت توسط روستاییان بوده و در تعیین سرنوشت خود و جهت‌گیری نظام بیشترین مشارکت را داشته‌اند. همه این موارد این تکلیف را ایجاد می‌کند که توجه ویژه‌ای به روستاییان داشته باشیم. قطعا نمی‌توانیم مدیریت روستایی را خارج از منظومه نظام برنامه‌ریزی کشور نگاه کنیم‎.‎

وزیر کشور تاکید کرد: امروز برخی روستاها با داشتن تمامی امکانات زیرساختی خالی از جمعیت شده است؛ علت این امر وجود نظام برنامه‌ریزی متمرکز کلان بخشی است که در سال‌های گذشته بر مبنای این نظام حرکت کرده‌ایم‎.‎

رحمانی‌فضلی با اشاره به اصلاحات ارضی در گذشته گفت: متاسفانه وارث نظام برنامه‌ریزی شدیم که تخصیص منابع براساس جمعیت را مدنظر قرار داده است که این امر باعث عدم تعادل و توازن در عرصه‌های جغرافیایی و موجب از بین رفتن بهره‌وری و خودباوری و رشد اقتصادی در کشور شده است. قطعا توجه به روستاها نیازمند برهم زدن این ساختار است‎.‎

وی با اشاره به خودگردانی استان‌ها و عدم وابستگی به منابع نفتی گفت: در حال حاضر حدود ۱۳ استان ظرفیت اداره هزینه‌ها و درآمد خود را برای حدود یک یا دو سال دارند، چرا باید استان مازندران با این حجم مسافر نتواند خود را اداره کند؟ مدیریت روستایی عبارت است از مجموعه شیوه‌ها و منابعی که در روستاها وجود دارد و می‌توان از آنها به عنوان یک ظرفیت بالقوه استفاده کرد. در روستاها منابع طبیعی و مالی به هیچ عنوان کم نیست بلکه تنها مشکل مدیریت منابع مالی و جذب سرمایه‌ها است. در وزارت کشور با این رویکرد در حوزه روستایی و شهری رشد اقتصادی و توسعه روستایی را دنبال می‌کنیم‎. ‎

‎۳۳ ‎هزار روستای کشور تخلیه شده است

معاون توسعه روستایی و مناطق محروم کشور هم در این همایش گفت: اکنون ۳۳ هزار روستای کشور تخلیه شده و در حدود ۲۵ هزار روستا نیز کمتر از ۲۰ خانوار زندگی می کنند‎.‎

‏"سیدابوالفضل رضوی" افزود: وقتی روستا را سکونت گاهی می دانیم با جمعیتی بیش از ۲۰ خانوار، نمی توان انتطار تولید و حمایت از تولید کننده را داشت بنابراین نیازمند بازنگری در تعریف روستا هستیم‎.‎

وی با بیان اینکه طی جلسات مختلف به این نتیجه رسیده ایم که روستا واحدی فرهنگی، اقتصادی، فضایی و میراثی است، ادامه داد: روستاها دارای سرمایه هایی از جمله آثار تاریخی با بیش از ۳۰ هزار سال قدمت هستند‎.‎

رضوی با انتقاد از برخی قوانین ادامه داد: در قانون بودجه از کمک دولت به واحدهای تولیدی سخن به میان می آید، سراغ همه واحدهای تولیدی در شهرها می رویم اما به روستا که دارای تولیدات متنوع هستند، توجهی نمی شود‎.‎

معاون توسعه روستایی و مناطق محروم کشور افزود: تعاریف مختلفی از توسعه روستا شده اما مستمر و موزون، مشارکتی و خودباروی بودن و درون زایی و برون گرایی عمده مشترکات تعاریف توسعه است، اما آیا توسعه روستاها اکنون درون زاست؟

شوراهای روستا دارای اختیار باشند

وی گفت: شورای شهر تهران مدیریت شهر و سیاستگذاری ها را خود برعهده دارد اما شوراهای روستا کوچکترین حقی برای تصمیم گیری خود ندارند و همچنان خود را قیم روستاها می دانیم‎.‎

معاون توسعه روستایی و مناطق محروم کشور رشد و هوشمندی سیاسی روستاییان را بیش از شهرنشینان دانست و ادامه داد: گواه این ادعا، نرخ مشارکت ۹۰درصدی روستاییان در همه انتخابات است پس چرا هوشمندی اقتصادی روستاییان را نمی پذیریم؟ هرچند امروز شاهد حضور حداقل یک تحصیلکرده در روستاها هستیم‎.‎

وی تصریح کرد: باید شورای اسلامی روستاها مانند شهرها از اختیارات و مسوولیت هایی برخوردار باشد تا بتوانند برای خود ساختار و سازمان دهیاری ها را تعریف کنند یعنی دهیاری ها دارای تشکیلات باشد‎.‎

رضوی خاطر نشان کرد: تا زمانیکه یک روستایی را باور نکنیم، امکان توسعه پایدار و رسیدن به نرخ مشارکت مطلوب نخواهیم داشت‎.‎

رضوی با اشاره به اینکه اکنون ۳۳ هزار روستای کشور خالی از سکنه شده، گفت: بلاتکلیفی ۱۰ میلیون هکتار از زمین های کشاورزی نیز ناشی از این مهاجرت است‎.‎

وی با تاکید بر اصلاح و بازنگری در قانون شوراهای روستاها افزود: در تمام دستگاه های کشور، قسمتی به نام امور روستا و محرومین وجود دارد اما اثر وجودی آنها جز در وزارت امور خارجه و بانک مرکزی دیده نمی شود‎.‎

بررسی چالش ها و فرصت های فراروی توسعه پایدار و مدیریت روستایی در ایران و ارائه الگوها و راهکارها، آسیب شناسی مدیریت دهیاری ها در طول دوران فعالیت و نقد و بررسی عملکرد گذشته مدیریت روستایی در فرآیند توسعه پایدار روستایی از جمله اهداف نخستین همایش علمی مدیریت روستایی و توسعه پایدار بود که روز دوشنبه با حضور وزیر کشور، معاون توسعه روستایی و مناطق محروم کشور و معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور برگزار شد‎.‎