جمعه 10 فروردین، 1403

کدخبر: 121983 18:42 1399/09/08
«آب» همچنان در چالش بی هویتی گرفتار است

«آب» همچنان در چالش بی هویتی گرفتار است

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
«آب» همچنان در چالش بی هویتی گرفتار است

«آب» همچنان در چالش بی هویتی گرفتار است

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

بررسی الزامات ساماندهی بازارهای محلی آب در گفتگوی جهان اقتصاد با هدایت فهمی

مهناز اسماعیلی-روز شنبه، هیئت ساماندهی بازارهای محلی آب با هدف برون‌رفت از بحران‌های ادواری آب و ارتقای هر چه بیشتر توسعه پایدار کشور در وزارت نیرو آغاز به کار کرد.

مسئله آب به‌عنوان یکی از موضوعات ویژه و حائز اهمیت در صدر اولویت‌های برنامه ششم قرار گرفته و این توجه، متاثر از شرایط خاص کشور، کم آبی شدید بسیاری از مناطق، خشکسالی‌های مستمر و آثار زیان‌بار آن بر زیست اجتماعی بلندمدت تمدن ایرانی است.

سیاستگذاری‌های بخش آب نمی‌تواند بی‌توجه به چنین شرایط و اولویتی متکی به رفتار نادرست گذشته استمرار پیدا کند و تغییر پارادایم و نه تغییر جزئی در روش‌های جاری، می‌تواند در تسکین کوتاه مدت مسئله و حل بلندمدت آن موثر باشد.

بر همین اساس تغییر نوع نگاه از مناسبات وابسته به اطلاعات زائیده از محیط کسب و کار ناکارآمد به مناسبات حاصل‌شده از محیط رقابت‌پذیر برای کشف ارزش واقعی آب و تخصیص متکی به آن در دستور قانونگذار (با تمرکز و تاکید بر شکل‌دهی بازارهای محلی آب در برنامه ها و قوانین مختلف)، دولت (با تاکید بر بهبود محیط کسب و کار و توسعه رقابت) و وزارت نیرو (با اتخاذ رویه‌ها و برنامه‌های اجرایی برای اصلاح اساسی ساز و کارهای جاری) قرار گرفته است.

در همین رابطه، خبرنگار جهان اقتصاد با هدایت فهمی، رییس مرکز پژوهشی پژوه آب گستر به گفتگو پرداخت.

هدایت فهمی درباره نقش بازارهای محلی آب بر حل مشکل آب گفت: برای اینکه ببینیم بازار آب تا چه حدی مسائل و مشکلات یا بحران آب را حل می کند، ما باید به یک نکته مهم توجه داشته باشیم و آن هم هدف از مدیریت بهینه آب چیست؟

رییس مرکز پژوهشی پژوه آب گستر ادامه داد: مدیریت منابع آب در یک کلام وظیفه ایجاد تعادل پایدار بین عرضه و تقاضای آب را برعهده دارد. عده ای معتقدند ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب باید از طریق حکمرانی پایدار آب انجام شود، عده دیگری معتقدند که این تعادل را از طریق سازو کار قیمت که باعث افزایش بهره وری مصرف آب می شود، می توان ایجاد کرد و بهترین روش را برای تنظیم قیمت، استفاده مصرف کننده ها می دانند که آن هم در ساختار بازار آب شکل می گیرد و معتقدند که بازار آب از طریق ساز و کار قیمتی به این تعادل کمک می کند.

وی افزود: حالا هیئتی در وزارت نیرو تشکیل شده است، البته از قبل هم فعالیت های زیادی در این زمینه انجام شده است اما بحث بازار آب، بحث مهمی است که در مقیاس جهانی هم تجربیات موفق و شکست خورده ای در رابطه با آن وجود دارد.

رییس مرکز پژوهشی پژوه آب گستر با تاکید بر این که حالا باید دید در ایران، بازار آب چقدر توان گسترش و توسعه دارد؟ تصریح کرد: اکثر بازارهای محلی آب غیررسمی هستند و مبادلات آب به صورت غیررسمی و با نوشتن قراردادی بین خود افراد صورت می گیرد. بنابراین برای اینکه بتوان بازار آب را به معنای واقعی و نه روی کاغذ راه اندازی کرد، باید اقداماتی انجام شود.

فهمی با اشاره به اینکه قبل از هر چیزی باید قوانین و مقرراتی لازم برای جداسازی حقوق آب یعنی حقابه های آب از مالکیت زمین برقرار شود، اظهار کرد: در حال حاضر آب به تنهایی و به صورت یک هویت مستقل در قانون شناخته نشده است، بلکه آب با زمین شناخته می شود. بنابراین وقتی در بازار غیررسمی آب مبادله می شود، نشانه قانونی ندارد.

وی ادامه داد: نکته مهم دیگر، به رسمیت شناختن تجارت قانونی آب و رفع محدودیت های قانونی موجود است. از سوی دیگر، باید به سرمایه گذاری در زیرساخت های لازم برای ثبت معاملات آب توجه کرد که در این زمینه هم سامانه ای وجود ندارد. برای این کار باید بانک آب و بورس آب تشکیل شود.

رییس مرکز پژوهشی پژوه آب گستر خاطرنشان کرد: بانک آب، بانکی است که اگر من حقابه اضافه ای دارم، در آن بانک ثبت نام کنم و کسی که متقاضی آن حقابه است با مراجعه به این بانک تسهیلات لازم را برای انتقال این آب و مبادله آب مطابق قوانینی که تصویب می شود، انجام دهد. بنابراین بانک آب یک بستر مناسب برای ایجاد بازارهای ملی آب است. مسئله دیگر، بورس آب است که اگر بتوان معاملات آب را در بازار بورس انجام شود، می تواند به رونق بازار آب کمک کند.

فهمی تدوین سازوکاری برای آگاهی کامل مشارکت کنندگان در بازار آب است را یکی دیگر از راهکارهای گسترش بازار آب دانست و ادامه داد: نکته دیگر، ایجاد زیرساخت های لازم برای انتقال آب برای تسهیل مقررات آبی است. به کارگیری شیوه های کاربردی به منظور لحاظ کردن اهداف عدالت اجتماعی و  برابری در نظام بازار هم از اهمیت زیای برخوردار است. دلیل آن هم این است که کسانی که از ایده بازار آب حمایت می کنند و فکر می کنند که بازار آب می تواند مشکلات آب را حل کند، معتقدند که آب یک کالای اقتصادی است، در حالی که آب یک کالای اقتصادی-اجتماعی است که بعد اجتماعی آن پررنگ تر است یعنی تامین آب شرب برای آحاد مردم جز حقوق بشر است و همه دولت ها مکلف هستند که حقوق شهروندی افراد را تامین کنند.

وی در پایان هشدار داد: لذا این بحثی که درباره بازار آب وجود دارد، نیاز به تامل، اندیشه و کار کارشناسی دارد که ببینیم در ایران با توجه به قوانینی که وجود دارد و اینکه حق مالکیت حقابه ها در قوانین مشخص نیست و بازارهایی محلی و غیررسمی، انتظارات مسئولان را برآورده کند. البته باید به تجربیات شکست خورده بازارهای آب در استرالیا هم توجه کرد.



  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |