کد خبر: 98753
تاریخ انتشار: ۱۲ خرداد ۱۳۹۸گروه : اقتصاد ایران / اقتصاد و توسعه / یادداشت
نقش سازمانهای غیر دولتی در توسعه حقوق هوایی
میلاد صادقی، پژوهشگر حقوق هوافضا
در توسعه و پیشرفت حقوق هوایی، نباید از نقش سازمانهای غیر دولتی غافل شد. مقصود از این سازمانها، آن دسته از نهادهایی هستند که به صورت قانونی توسط اشخاص خصوصی و بدون مداخله یا نمایندگی هیچ دولتی، تشکیل میشوند. این سازمانها که میتوانند در سطح محلی، ملی یا بینالمللی پدید آیند، معمولاً علائق و اهداف تجاری و انتفاعی ندارند.
اگرچه موسسان و ایجاد کنندگان این نهادها دولتها نیستند، ولی در تاسیس و ایجاد آنها در هر حال اراده و میل دولتها و به ویژه قوانین مربوطه، تاثیر و نقش زیاد دارد، امری که شاید با فلسفه تاسیس این نهادها چندان سازگار نباشد و چرایی وجود آنها را از هدف یا اهدافی که دارند، دور سازد. با این حال توسعه حقوق و تلاش در جهت درمان مشکلات توسط سازمانهای غیر دولتی، اغلب چیزی نیست که دول آن را خواسته باشند. یعنی اصلاحات و تحولات به دست آنها صورت میگیرد، بی آنکه دول در این تحولات و اصلاحات نقش داشته باشند یا آن را اراده کرده باشند.
تاثیراتی که حقوق هوایی از فعالیت سازمانهای غیر دولتی میپذیرد، میتواند مستقیم باشد یا غیر مستقیم. در نوع نخست، اقدامات و تحرکات سازمانهای غیر دولتی پس از آنکه به شکل موفقیت آمیز و مثبتی تحقق یافت، به خودی خود، منشا اثر میشود یا خود مستند اجبار به انجام اقدامی دیگر قرار میگیرد. به تعبیر بهتر، تاثیر به شکل مستقیم، ذاتاً و ماهیتاً موثر است. اما در نوع دوم، اثرمندی اقدامات و تحرکات به انجام اعمال دیگر و فراهم آمدن مجموعهای از عوامل نیاز دارد؛ اعمالی که اجباری به انجام آنها وجود ندارد و عواملی که ممکن است تحقق نیابند. تاثیر به شکل غیر مستقیم، ذاتاً و ماهیتاً موثر نیست. در روش اخیر، تنها زمینههای معنوی و ذهنی برای تغییر در اوضاع و احوال هموار میگردد. این روش را میتوان روش متقاعدکننده نام نهاد.
این تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم گاه از سوی سازمانهای غیر دولتی با حوزه فعالیتی عام پدید میآیند و گاه توسط آن دسته از سازمانهایی وارد میشوند که به طور خاص در صنعت هوانوردی یا حقوق این صنعت فعال هستند.
دست کم چهار مجرا برای توسعه و اصلاحات حقوق هوایی به دست سازمانهای غیر دولتی وجود دارد. این چهار مجرا را بدین ترتیب میتوان گزارش نمود:
حضور در نشستها و جلسات هم اهمیت فراوان دارد. برای نمونه در سی و هفتمین نشست کمیته حقوقی ایکائو که به تازگی در سال ۲۰۱۸ برگزار گردید، نام «انجمن حقوق هوافضای آمریکای لاتین» به عنوان یکی از هشت سازمان بینالمللی حاضر در نشست، دیده میشود. حضور این انجمن غیر دولتی به همراه نهادهایی چون «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» موسوم به ناتو و «کمیسیون آفریقایی هواپیمایی کشوری» نشان از آن دارد که «انجمن حقوق هوافضای آمریکای لاتین» به خوبی اهمیت شرکت در این نشست را دریافته است. علت عدم حضور دولت ایران در نشست مذکور، معلوم نیست.