مرتضی ابراهیمی

عضو انجمن حسابداران خبره ایران گفت: آسیب‌های اجرای ابتر منشورهای فعالیت حسابرسی داخلی و فعالیت کمیته حسابرسی که جزء ابلاغیه‌های شفافیت‌زا و یکی از ابزارهای مهم برای اعتلای شرکت‌های بورس است همچنان درحال وقوع است و به اقتصاد ملی و اعتماد سهامداران  ضربه می‌زند.

رضا توسلی، عضو انجمن حسابداران خبره ایران در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به مطلب فوق گفت: کلیه قوانین ابلاغیه‌ها و آیین‌نامه‌ها که با هدف اطمینان بخشی و فسادستیزی تدوین و ابلاغ گردیده و دارای هدف اقدامات پيشگيرانه، هدايت‌گرانه و هم راستا با استراتژی شفافیت محض در الگوهای بین‌المللی تبین شده و نظام رگولاتوری و پایش دقیق را درتمام سطوح در برمی‌گیرد.

این کارشناس حسابداری داخلی گفت: استقلال حرفه‌ای و امنیت شغلی لازمه‌ی بنیادی در حسابرسی داخلی است. تدوین و اجرای روش‌های کنترل داخلی اعم از مالی و غیرمالی، استقرار سیستم کنترل داخلی، بررسی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی دانست، انجام وظایف محوله وفق قوانین مبارزه با پولشویی و حاکمیت شرکتی و همچنین منشور‌های مرتبط با حسابرسی داخلی که درحال حاضر به صورت نمادین و شکلی در شرکت‌ها وجود دارد که بایستی با جدیت بیشتر و عمقی‌تر اجرایی گردد و الزام به اجرای قوانین و مقررات بایستی به نحوی توسط قانون گذار مصوب گردد که  بازدارندگی خود را همواره دارا باشد. این ساختار بایستی در کلیه شرکت‌ها و سازمان‌ها وفق مفاد قوانین حاکمیت شرکتی دارای شفافیت و همگام با مسئولیت اجتماعی باشد.

وی افزود: در بنگاه‌های اقتصادی ابلاغیه‌ها و ارائه پیشنهادهای سازنده برای بهبود این سیستم و ارزیابی اثربخشی و کارایی استفاده از کلیه منابع سازمان، نقشی اساسی و کلیدی است. از این رو بررسی فرآیند تصمیم گیری در کمیته حسابرسی داخلی و به‌ویژه اتخاذ تصمیمات اخلاقی توسط آنان، باتوجه به آثار گسترده‌ای که بر شفافیت و نظارت بر مدیریت مدیران اجرای آنها خواهد داشت، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

توسلی اشاره کرد: با توجه به جایگاه و استقلال حرفه‌ای حسابرس‏های داخلی میزان عاقبت اندیشی در آن‏ها بیش‏تر است و به هنگام تصمیم‏گیری به پیامدهای آتی ناشی از اتخاذ تصمیم‏های خود توجه می‏کنند، افراد اخلاق‏مدارتری هستند و هر چه حسابرسان داخلی در انجام وظایف خود از استقلال و آزادی عمل بیش‏تر (محدودیت کم‏تری) برخوردار باشند، احساس پشیمانی مورد انتظار بیش‏تری خواهند داشت و بدین ترتیب در تصمیم‏گیری‏های خود به موازین اخلاقی، بیش‏تر توجه می کنند. حسابرسان داخلی با ویژگی شخصیت متفکرِ هدفمند، به مسائل توجه بیش‏تری دارند.

توسلی افزود: برخی ابزارهای تصمیم گیری که مبتنی بر تکنولوژی ارتباطات و فن آوری اطلاعات هستند، در حال حاضر در دنیای کسب و کار مدرن کارایی و اثر بخشی خود را نشان می‌دهند و نقش موثری را در نظارت‌ها و کنترل‌ها بازی می‌کنند، استفاده حسابرسان داخلی از سیستم‌های هوش مصنوعی را با هدف انجام وظایف محوله، پایش کارا و هدفمند آینده در بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌ها افزایش داشته و دارد و این فرآیندهای سیستم سنتی را به چالش خواهد کشید. همواره توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی در تمام ابزارهای کنترلی و مزایا و معایب خود را به تصویر می‌کشد. استفاده از سیستم‌های مدرن و شبکه‌های سنجش ریسک عصبی، حسابرسان داخلی را در نظارت بهینه و پایش مستمر کمک شایان توجهی خواهد کرد. نتیجه مطالعات در این زمینه آشکار کرده است که در فرآیندهای سنتی، جای خالی‌هایی هست که تحقیقات آینده باید آن‌ها را پر کنند و در آینده پژوهی بایستی مسائلی از قبیل مزایای پذیرش این عوامل مصنوعی همراه با هزینه‌هایی که دارند را ارزیابی کنند و اثر هوش مصنوعی روی طراحی سیستم‌های کنترل داخلی بسنجند و اثربخشی کمیته‌های حسابرسی داخلی، و مزایای کاربرد استفاده از چنین سیستم‌هایی را برای عملکرد و بقای سازمان را مورد پژوهش قرار دهند.

این کارشناس حسابداری داخلی گفت: بررسی الگوهای بین‌المللی و تجربه‌‌های متعدد اثبات کرده است که مدیریت ریسک و کنترل‌های پیشگیرانه‌تر و بسیار کم‌هزینه‌تر از کنترل‌های داخلی یابنده است، دراجرای وظایف حسابرسی داخلی دو دیدگاه وجود دارد یکی گذشته و حال است که گذشته نگر و حال گرا است. باتوجه به وقایع و اتفاقات گزارش تدوین و ارایه می‌گردد که بیشتر رویکرد مچ‌‌گیری منسوخ شده و دوم باتوجه  بررسی وقایع گذشته و موارد در حال اجرا با رویکرد اصلاح هدفمند و مدیریت بهینه و با رویکرد پیشگیرانه بیشتر حال‌گرا و آینده‌نگر است و چون با مدیریت ریسک عجین شده و از بروز خسارات پیشگیری می‌کنند مورد استقبال مدیران اجرایی و سهامداران قرار گرفته است.

عضو انجمن حسابداران خبره ایران در پایان بیان داشت: پس از مطالعه و شناسایی دقیق ریسک‌های ذاتی و با اقدام به‌هنگام می‌توان برخی ریسک‌های آتی را کاهش داد اما از کنترل‌های پیشگیرانه نمی‌توان انتظار داشت که از همه نارسایی‌ها و ریسک‌ها را پیش‌بینی و پیشگیری کنند و یا حتی به صورت مستمر اعمال شود، بنابراین کنترل‌های پیشگیرانه بایستی اجرا شوند و در صورت تشخیص مدیریت سازمان می‌تواند از کارایی این نوع کنترل‌های پیشگیرانه در پیشانی ارزیابی ریسک سازمان بهره برد و نتایج حاصله را با شدت و قوت پیگیری نمود و کاهش ریسک را شاهد بود.

توسلی همچنین گفت: بایستی در لایه‌های بعدی تدوین فرآیندهای بازدارنده را در دستور کار قرارداد تا نهایتاً شاهد رشد کنترل‌های داخلی در چند لایه باشیم و افزایش اطمینان و کاهش ریسک که در وظایف واحد حسابرسی داخلی اشاره شده محقق می گردد.