ادامه تشدید تنش‎آبی در دوران کرونایی نگران‌کننده شده است

فریده خدادادی-«300 شهر در وضعیت تنش آبی»، «تنش آبی و مهاجرت»، «بحران آب در ایران»، «احتمال افزایش تنش آبی» تعدادی از هزاران عناوین خبری در رسانه‌های مختلف است که از ابتدای سال جاری تاکنون خطر بسیار مهمی را گوشزد می‏کند اما همچنان به سادگی از کنار این مساله گذر می‏کنیم.

 به گزارش جهان اقتصاد، کشور ما نیزهمانند بسیاری کشورها با تنش آبی دست و پنجه نرم می‏کند و این روند در اکثر نقاط کشور سیر صعودی در پیش گرفته  و عدم دسترسی به آب کافی و مناسب مشکل ساز شده است و به دنبال این مسایل مهاجرت بیشترین جمعیت تحت تنش آبی که در حوزه‏های رودخانه‏ها زندگی می‏کنند نیز شدت یافته و بخش‌هایی از روستاهای استان سیستان و بلوچستان را خالی از سکنه نموده است.

کاهش بارندگی‏ها نیز خود در بروز تنش آبی بی‌تاثیرنبوده است چرا که این کاهش تاثیر مستقیمی بر روی موجودی آب مخازن سدها گذاشته است و حجم آب ورودی به آن‏ها را نیز تقلیل داده است و همین موضوع به نگرانی‏ها در ارتباط با مصرف آب به ویژه در پیک پنجم کرونا دامن می‏زند، برهه حساسی که روزانه مرگ بسیاری از هموطنان، غم را در دل‌ها روانه می کند و رعایت نکات بهداشتی و شست و شوی دست‏ها بیش از پیش تاکید می‏شود و متاسفانه ساده انگاری نسبت به پروتکل‏ها و عدم مدیریت مصرف آب به ویژه در استان تهران می‏تواند به خطر جبران ناپذیری برای جامعه تبدیل شود چرا که ضریب تاب‌آوری کادر درمان با توجه به حجم مبتلایان به کرونا و ضریب اشغال تخت‏های بیمارستانی روز به روز درحال کاهش است و بی توجهی به این مساله مرگ هموطنان را به یک قدمی خود نزدیک تر می‏سازد.

**تنش آبی برای تهران گران تمام می‌شود

به تازگی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: ما بارها اعلام کردیم که به‌رغم فشار بسیار زیاد بر بدنه این شرکت و دشواری‌هایی همچون کاهش بارش‌ها، استقرار هوای گرم و افزایش مصرف در پی شیوع ویروس کرونا برنامه‌ای برای نوبت‌بندی آب نخواهیم داشت ولی به این بدان معنا نیست که در برابر تخلف و هدرروی آب سکوت کنیم.

محمدرضا بختیاری در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به چالش‌ انشعاب‌های غیرمجاز برای تامین آب باکیفیت مشترکین اظهار داشت: اهیمت حیاتی حفظ کمیت و کیفیت آب به صورت پایدار، کمبود منابع آب و نقدینگی، سه عامل مهم افزایش حساسیت متولیان تأمین و توزیع آب به مقوله انشعاب‌های غیرمجاز است که نتیجه آن، تداوم سطح مطلوب کیفیت و کمیت آب است.

وی افزود: استفاده غیرمجاز از آب نه‌تنها موجب امکان آلودگی و کاهش طول عمر شبکه توزیع آب به علت انشعاب‌گیری غیراصولی می‌شود، بلکه هدررفت آب را افزایش می‌دهد و به دستگاه‌های اندازه‌گیری آب نیز خسارت وارد می‌کند. این اقدام هم‌چنین موجب اخلال در خدمات‌رسانی به لحاظ افت فشار شبکه می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران تصریح کرد: این امر سالانه هزینه‌های سنگینی برای تصفیه و توزیع آب شرب در شبکه‌های شهری و روستایی به همراه دارد، حتی قیمت پایین آب مصرفی مشترکان نیز مانع رفتار غیرقانونی و خلاف شرع و عرف استفاده‌کنندگان غیرمجاز از آب شرب نشده است.

وی در ادامه گفت: در شرایطی که تهران با معضل کمبود منابع آبی دست و پنجه نرم می‌کند، وجود انشعاب‌های غیرمجاز تهدید بزرگی است که باید کلیه نهادها و ارگان‌های ذی‌ربط به آن توجه داشته باشند. مطابق قانون هر شخص حقیقی یا حقوقی که بدون داشتن انشعاب مجاز و قانونی به مصرف آب از تاسیسات آب‌رسانی شهری یا روستایی اقدام کند و یا با داشتن انشعاب، به مصرف آب مغایر با مقررات مبادرت کند، مصرف‌کننده غیرمجاز است.

بختیاری افزود: با وجود این‌که سالانه هزینه‌های سنگینی برای تصفیه و توزیع آب شرب در شبکه‌های شهری و روستایی پرداخت می‌شود، اما قیمت پایین آب مصرفی مشترکان نیز مانع رفتار غیرقانونی و خلاف شرع و عرف استفاده‌کنندگان غیرمجاز از آب شرب نشده است. این در حالی ‌است که بر اساس فتوای بسیاری از مراجع تقلید استفاده غیرمجاز از آب، ناجایز و حرام اعلام شده است و قانون نیز استفاده غیرمجاز از آب را عملی غیرمتعارف و مجرمانه می‌خواند.

وی در ادامه با بیان اینکه تنش آبی برای شهرهای بزرگی مانند تهران بسیار گرا‌ن‌ تمام می‌شود، اما این گران تمام شدن در درجه اول متوجه متولیان امر تولید و توزیع آب خواهد بود نه شهروندان، خاطرنشان کرد: ما بارها اعلام کردیم که به‌رغم فشار بسیار زیاد بر بدنه این شرکت و دشواری‌هایی همچون کاهش بارش‌ها، استقرار هوای گرم و افزایش مصرف در پی شیوع ویروس کرونا برنامه‌ای برای نوبت‌بندی آب نخواهیم داشت ولی به این بدان معنا نیست که در برابر تخلف و هدرروی آب سکوت کنیم.

مدیرعامل آبفای تهران با بیان اینکه قرارگرفتن ایران در اقلیم آب و هوایی نیمه‌خشک و محدودیت منابع آبی در کشور، لزوم حفظ و صیانت از همین منابع محدود را بیش از پیش نمایان می‌کند، یادآور شد: ما به عنوان متولی تامین و توزیع آب شرب بهداشتی مردم از یک طرف باید با صرف هزینه‌‌های گزاف آب سالم و قابل شرب را به دست مشترکان برسانیم و از طرف دیگر به دلیل محدودیت‌های قانونی امکان دریافت بهای خدمات مطابق قیمت تمام‌شده نداریم. بنابراین چنانچه بخشی از این محصول نیز به دلیل تخلفات مشترکان از دست رفته برود عملاً امکان استمرار خدمت‌رسانی مطلوب دچار مخاطره می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به اقدامات اخیر انجام شده در راستای شناسایی انشعابات غیرمجاز گفت: در سه ماه ابتدایی امسال 1658 رشته انشعاب غیرمجاز در محدوده‌های خدمات‌رسانی آبفای جنوب غربی و شرقی استان تهران شناسایی شده است، در این بازه زمانی در آبفای جنوب غربی استان تهران به مرکزیت واوان 663 رشته انشعاب غیرمجاز با کاربری‌های خانگی، تجاری، باغ ویلا و فضای سبز شناسایی شده است. مطابق آمار آبفای جنوب غربی استان تهران، فقط 70 رشته انشعاب غیرمجاز در شهر پرند شناسایی و جمع‌آوری شده به گونه‌ای که با قطع این انشعاب‌ها، 35 لیتر بر ثانیه به دبی آب شرب پرند افزوده شده است. در بین انشعاب‌های غیرمجاز شهر پرند دو مجتمع مسکونی 600 و 360 واحدی به چشم می‌خورد که هر کدام با استفاده از لوله 63 میلی‌متری به صورت غیرمجاز از آب شرب استفاده می‌کردند.  

بختیاری ادامه داد: همچنین در محدوده آبفای جنوب شرقی استان تهران به مرکزیت ورامین 995رشته انشعاب غیرمجاز آب در سه‌ ماهه نخست امسال شناسایی شده است. حجم زیادی از آب شرب شبکه توزیع در محدوده جنوب شرق استان تهران در مصارف فضای سبز شهرداری‌ها، باغ ویلا،کشاورزی و دامداری تلف می‌شود.

به گفته وی؛ با یک حساب سرانگشتی می‌توان میزان تقریبی مصرف آب از طریق انشعاب‌های غیرمجاز را به دست آورد؛ اگر هر انشعاب غیرمجاز را برای یک خانوار چهارنفره در نظر بگیریم و طبق الگوی مصرف آب، میزان مصرف آن را 14 هزار لیتر لحاظ کنیم، یعنی در هر ماه چیزی نزدیک به 71 میلیون لیتر آب از طریق این انشعاب‌ها مصرف شده است. اهمیت این رقم آنجا بیشتر به چشم می‌آید که بدانیم متوسط مصرف لحظه‌ای آب کل کلان‌شهر تهران 42هزار لیتر است.

به دنبال  تنش آبی نیز بسیاری از کشاورزان در تولید محصولات زراعی و باغی  خسارات بسیاری را متحمل شدند که در این راستا اسماعیل نجار،رئیس ستاد مدیریت بحران کشور از تخصیص ۳۲۲۰ میلیارد تومان اعتبار به منظور کاهش تنش آبی در کشور خبر داده بود که گویا طرح‏های مهمی در این رابطه تعریف شده است.

با وجود این که چندی پیش از سوی کارشناسان و متولیان این حوزه، سال آبی جاری به دلیل کاهش بارش‌ها و شیوع گسترده بیماری کرونا سال سختی برای تامین آب پیش‌‌بینی شده بود و صرفه‌جویی در مصرف را برای همه الزامی می‏کرد اما اکنون با قرار داشتن در ماه دوم فصل تابستان همچنان تنش آبی بیداد می‏کند و بی‌توجه تر از گذشته آب هدر می‏رود غافل از این که زمین تشنه تر از دیروز است!