پنج شنبه 09 فروردین، 1403

کدخبر: 108262 18:50 1399/05/13
دیپلماسی آب و دو سال‌ پربارش دلایل رفع مشکل حقابه هیرمند

دیپلماسی آب و دو سال‌ پربارش دلایل رفع مشکل حقابه هیرمند

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
دیپلماسی آب و دو سال‌ پربارش دلایل رفع مشکل حقابه هیرمند

دیپلماسی آب و دو سال‌ پربارش دلایل رفع مشکل حقابه هیرمند

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

گمانه زنی یک کارشناس حوزه آب درباره حل چالش حقابه‌ مرزی شرق کشور

مهناز اسماعیلی-رودخانه مرزی هیرمند از کشور افغانستان سرچشمه می‌‌گیرد و تامین کننده منابع آب مورد نیاز دشت سیستان در شرق ایران و همچنین تالاب بین‌‌المللی هامون است. مسئله استفاده از آب رودخانه هیرمند طی سال‌های متمادی یکی از موضوعات مورد بحث میان ایران و افغانستان بوده است.

کمیته مشترک کمیساران آب هیرمند بر اساس معاهده سال 1351 خورشیدی میان دو کشور تشکیل یافته و نخستین جلسه خود را سال 1383 در تهران برگزار کرده است.

با برگزاری «بيست‌ويکمين اجلاس کميته مشترک کميساران آب هيرمند» در تهران در آبان ماه 98،  معاون آب و آبفای وزیر نیرو گفته بود: طرفين در این نشست موفق شدند در خصوص مسائل مهمی همچون زمان‌بندی ايجاد سامانه‌های اندازه‌گيری تحويل حقابه ايران توافق کنند.

تقی‌زاده خامسی در این باره گفت: در این جلسه طرف افغانستان طرح کلی ارائه شده از سوی طرف ايرانی برای مطالعه سامانه‌های برداشت و اندازه‌گيری حقابه در مرز مشترک را پذيرفت و مقرر شد، در يک برنامه زمانی منسجم بررسی‌های تکميلی به صورت دوجانبه و مشترک ادامه يابد.

وی افزود: در اين اجلاس برای اولين بار افزون بر موضوع حقابه هيرمند، مسائل گرد و غبار در منطقه سيستان نيز به تفصيل مورد بحث قرار گرفت و مقرر شد گزارشی از سوی جمهوری اسلامی ايران که دربرگيرنده شدت وقوع گرد و غبار و راهکارهای مهار آن است به طرف افغانستانی ارائه شود.

در ادامه همین روند، رئیس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی ایران و افغانستان در روز پنجشنبه 9 مرداد گفت: در سال آبی جاری حق آبه رودخانه هیرمند را دریافت می‌کنیم و در شرایط خوبی به سر می بریم.

رضا اردکانیان با اشاره به مسئولیت وزارت نیرو به عنوان مسئول کمیسیون همکاری‌های اقتصادی ایران و افغانستان، گفت: به اعتقاد من زمینه خوبی برای توسعه همکاری‌ها بین ایران و افغانستان وجود دارد.

وزیر نیرو درباره حق آبه ایران از رودخانه هیرمند هم گفت: در چارچوب معاهده سال ۱۳۵۱ بین ایران و افغانستان عمل می‌کنیم که در آن معاهده، ساز و کاری تحت عنوان تشکیل هیئت کمیساریای هیرمند پیش بینی شده است که از هر دو طرف یعنی از جمهوری اسلامی ایران و افغانستان در آن عضو هستند.

اردکانیان گفت: از جمله وظایف این کمیساریای هیرمند، نظارت بر اجرای معاهده بوده و خوشبختانه با توجه به فضای خوب همکاری، این بخش از معاهده فعال است.

وی افزود: جلسات کمیساریای هیرمند به صورت مرتب در تهران و کابل برگزار می‌شود.

وزیر نیرو همچنین گفت: اقدامات خوبی هم برای پایش اجرای معاهده هیرمند در حال انجام است و سفر اخیر سرپرست وزارت خارجه افغانستان به ایران هم تأکیدی بر این موضوع در گفتگوهای دو جانبه بود.

اردکانیان تصریح کرد: در سال آبی فعلی هم طبیعتاَ آن میزان از حق آبه رودخانه هیرمند را دریافت می‌کنیم و در شرایط خوبی به سر می بریم.

وی درباره احداث سد جدید در مسیر رودخانه هیرمند تصریح کرد: به طور طبیعی هر نوع سازه آبی که در مسیر این رودخانه احداث شود، نباید بر قرارداد ایران و افغانستان در زمینه هیرمند تأثیر بگذارد و ما امیدوار هستیم این مسئله مورد توجه همکارانمان در افغانستان هم باشد.

وزیر نیرو افزود: قرارداد بین ایران و افغانستان درباره بهره برداری از رودخانه هیرمند یک قرارداد رسمی و تأیید شده دو کشور بوده که برای هر دو طرف قابل احترام است.

اردکانیان درباره رودخانه هریرود هم گفت: این رودخانه یک رودخانه مرزی است و در انتها، ایران و ترکمنستان از این رودخانه فصلی بهره مند هستند.

وی افزود: رودخانه هریرود رودی است که در ماه‌هایی از سال پرآب می‌شود که ما سد دوستی را روی این رودخانه احداث کردیم.

وزیر نیرو افزود: پیشرفت‌های خوبی در مذاکرات برای استفاده از رودخانه هریرود بین ایران و افغانستان انجام شده است که امیدواریم در آینده نزدیک این سند جامع به طور رسمی به امضا برسد.

**دستیابی به اطلاعات آب های مرزی دشوار است

در همین راستا، یک کارشناس حوزه آب در گفتگو با خبرنگار جهان اقتصاد درباره آب های مرزی گفت: منبع اطلاعات آب های مرزی وزارت نیرو است و هریرود و هیرمند رودخانه های مرزی ما حساب می شوند و پیدا کردن آمار و اطلاعات درباره آنها دشوار است.

سید هاشم افضلی افزود: ما در غرب و شرق کشور، رودهای مرزی مهمی داریم. در غرب، رودخانه اروندرود قرار دارد و با عراق مشترک است و در سمت شرق هم هیرمند و هریرود قرار دارد که با افغانستان مشترک است. برای رودخانه مرزی غرب با عراق یک قرارداد بین المللی مستحکم داریم که حقابه رودخانه را دریافت می کنیم. 

این کارشناس حوزه آب ادامه داد: اما برای شرق کشور این سازوکار، به درستی وجود ندارد چراکه از یکسو سرچشمه بالادست رودخانه هیرمند در کشور افغانستان قرار دارد که بین دولت آن کشور و ایران، مسائل سیاسی وجود دارد و از لحاظ قدرت سیاسی متفاوت هستند و از سوی دیگر، بحث دیپلماسی منجر شده ایران نتواند روی بحث حقابه رودخانه کاری کند. 

افضلی با گمانه زنی درباره علت سخنان وزیر نیرو درباره اختصاص حقابه هیرمند به ایران بدون چالش های گذشته، بیان کرد: یکی از دلایل این امر می تواند دو سال پر بارش گذشته باشد یعنی افغانستان آب مازاد ناشی از سیلاب ها را رهاسازی کرده است که قاعدتا ارقام آبدهی رودخانه ها را بالا می برد. از سوی دیگر، اگر بخواهیم خوش بینانه به این موضوع نگاه کنیم، شاید مباحث دیپلماسی آب هم در این زمینه اثرگذار بوده باشد. ممکن است سیاست های دیپلماسی آب در دوره اخیر تغییر و بهبود پیدا کرده باشد.

وی در پایان با بیان اینکه برای برآورد دلایل واقعی این امر، باید به چند مورد توجه کرد، اظهار کرد: باید بدانیم حجم بارش در غرب افغانستان چه میزان بوده و چقدر با دو سال گذشته اختلاف دارد. همچنین برای راستی آزمایی این امر می توان بازخوردهایی را که از احیای تالاب هامون وجود دارد، سنجید اما این هم نیاز به آمار، ارقام و حجم ورودی آب دارد اما اینکه به این ارقام دسترسی پیدا کنیم به دلیل اینکه در همه جای دنیا، اطلاعات مربوط به رودخانه های مرزی جز مسائل حساس است، دشوار است.



  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |