پنج شنبه 09 فروردین، 1403

کدخبر: 72568 18:25 1396/08/19
حفاظت از منابع خاک یکی از چالش‌های حال و آینده کشور

حفاظت از منابع خاک یکی از چالش‌های حال و آینده کشور

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
حفاظت از منابع خاک یکی از چالش‌های حال و آینده کشور

حفاظت از منابع خاک یکی از چالش‌های حال و آینده کشور

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

معاون وزیر جهاد با بیان اینکه فرسایش خاک در ایران تقریبا ۲.۵ برابر متوسط جهانی است، گفت: با اینکه در سال اول برنامه ششم هستیم مبلغی برای تحقق اهداف تعیین شده، در اختیار ما قرار نگرفته است. به گزارش مهر، خاک در هرکشوری میراث و ثروت آن کشور، منبع حیات جامعه، بستر تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی، زیستگاه گیاهان و جانوران، پالایشگاه آلودگی های محیطی و در نهایت منبع نگهداری آب است، اگر این منبع نگهداری آب دچار مشکل شود، حیات جامعه آسیب می بیند. طی سالهای اخیر در کشور ما آنچنان که به بحث آب پرداخته شده به خاک توجه نشده است، در حالی که به گفته کارشناسان حل مشکل منابع آب کشور بدون توجه به خاک امکان پذیر نیست، در همین ارتباط و به مناسب ۱۴ آذر، روز جهانی خاک مصاحبه ای را با علی مراد اکبری معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی انجام داده ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد؛ خاک بالعکس آب تجدید پذیر نیست، به طور متوسط هر سانتی متر خاک ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال زمان می برد تا از سنگ مادر تشکیل شود. خاک عنصر بسیار با اهمیتی است و اگر کشوری از آن غفلت کند، دچار مشکلات اساسی خواهد شد. مدیریت، حفاظت و بهره برداری از منابع خاک یکی از مهم ترین چالش های حال و آینده کشور است و حتما باید مسئولان کشور این مساله را به دقت رصد کنند و به آن بپردازند. مساحت کشور ما حدود ۱۶۵ میلیون هکتار است که در یک اقلیم خشک و نیمه خشک  واقع شده بنابراین از لحاظ کیفی و کمی ما با محدودیت های شدید منابع پایه خاک مواجه هستیم. حدود ۵۰ میلیون هکتار از اراضی کشور اگر آب وجود داشته باشد، قابلیت توسعه کشاورزی را دارند، ولی با توجه به محدودیت منابع آب ما چنین ظرفیتی نداریم که از این ۵۰ میلیون استفاده کنیم. در حال حاضر اراضی در چرخه تولید ما ۱۸.۵ میلیون هکتار است، که از این میزان حدود ۸.۵ میلیون هکتار آن آبی و حدود ۱۰ میلیون هکتار آن دیم است؛ بنابراین از حدود ۳۲ میلیون هکتار از اراضی قابل کشت به دلیل محدودیت منابع آب نمی توانیم استفاده کنیم. نکته جالب اینجاست که از این ۱۸.۵ میلیون هکتار اراضی تنها ۱.۳ میلیون هکتار آن فاقد محدودیت است، باقی آن نیز شامل محدودیت هایی چون شوری، قلیاییت، زهدار بودن، توپوگرافی، سنگ دار بودن، عمق خاک و ... است؛ در واقع فقط ۱.۳ این اراضی در کلاس یک قرار می گیرد. در حال حاضر یکی از مشکلات ما این است که ۶۰ درصد اراضی‌مان کمتر از یک درصد مواد آلی دارد، در حالی که این عدد باید بالای ۲ باشد. به همین دلیل یکی از برنامه های ما در برنامه ششم توسعه افزایش مواد آلی خاک است، مشکل دیگری که ما داریم این است که بیش از ۵۰ درصد خاک های کشور دچار کمبود مواد غذایی(یک یا چند عنصر غذایی) هستند؛ شوری، عدم وجود نقشه های خاک شناسی با مقیاس مدیریت پذیر، آلودگی خاک ها با استفاده از برخی کودهای شیمیایی و پساب های صنعتی و ... از دیگر مشکلات ما در این زمینه است از دیگر مشکلات ما تغییر کاربری اراضی در کلان شهرهاست، تغییر کاربری در کلان شهرها براساس آماری که ما داریم از سال ۳۴ تاکنون حدود ۱۹۶ هزار هکتار است. درحال حاضر در سازمان های جهاد کشاورزی استانها کمیسیون تغییر کاربری  این مساله را رصد می کند و تاکنون اقدامات خوب و موثری انجام داده است. استفاده از کودهای شیمیایی، سموم، پساب ها، استفاده از آب های شور، آب های نامتعارف که املاح شان بالا است باعث آلودگی خاک می شود. ما با انجام عملیات زهکشی و عمل خاک شویی  مقداری از شوری خاکها را کم می کنیم. به عنوان مثال در طرح ۵۵۰ هزار هکتاری خوزستان، بیش از ۱۸۵ هزار هکتار عملیات زهشکی در راستای اصلاح خاک زراعی انجام دادیم. الان هم معاونت آب و خاک و معاونت زراعت، برنامه های کودی و استفاده از کودهای استاندارد را در دستور کار داده و انجام می دهند. ما به دنبال این هستیم که نقشه های آلودگی خاک، نقشه های کربن خاک و نقشه های کاربری اراضی با مقیاس مدیریت پذیر را تهیه کنیم. اقداماتی هم در این زمینه انجام شده و پیگیری هایی نیز از طریق موسسه خاک و آب انجام می دهیم تا این اقدامات را انجام دهیم. میزان فرسایش در کشور ما مقداری بالاست، که دلیل آن نیز شرایط اقلیمی، شرایط بارندگی و عدم رعایت برخی اصول فنی است. به عنوان مثال در بسیاری نقاط شخمی که انجام می شود در جهت شیب انجام می گیرد، که خود این امر باعث فرسایش می شود. فرسایش خاک در ایران سالانه حدود ۱۶ تن در هکتار است، در دنیا متوسط فرسایش خاک حدود ۶ تن در هکتار است. تکنیک های مختلفی برای کاهش فرسایش وجود دارد، یکی از راه های آن این است که پوشش گیاهی را افزایش داد، به بهره برداران آموزش دهیم شخم را در جهت شیب انجام ندهند، توجه به آبخیزداری و احداث سازه های آبی در مسیرسیلاب ها از جمله مسائلی است که می تواند در حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش آن موثر واقع شود. ما در برنامه ششم توسعه برای اولین بار بحث خاک را وارد این برنامه کردیم، در این برنامه مجلس دولت را موظف کرده که سالانه ۵۰۰ هزار هکتار بهبود وضعیت خاک کشاورزی انجام شود. اهداف و راهبردهای ما شامل حفظ، احیا و بهره برداری بهینه از منابع خاک کشاورزی براساس اصول توسعه پایدار، حفظ و ارتقا حاصلخیزی خاک کشاورزی، کاهش آلودگی منابع آب و خاک، کاهش و جلوگیری از شور شدن اراضی، جلوگیری از تغییر بی رویه کاربری اراضی، کنترل و پیشگری از فرسایش با بکارگیری فناوری های نوین و دانش بومی بهره برداران، انتقال یافته های پژوهشی به بهره برداران در رابطه با حفاظت و حاصلخیزی خاک، مدیریت جامع خاک و اصلاح ساختار سازمانی و حقوقی خاک کشور است.


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |