بررسی اظهارات فتاح درباره کاخ مرمر در گفتگوی جهان اقتصاد با حسن خلیل آبادی

مهناز اسماعیلی-خبر کوتاه اما برای اهالی میراث فرهنگی غافلگیرانه بود؛ در طبقه اول کاخ مرمر، آسانسور و در طبقه دوم آن سونا، حمام و جکوزی ساخته شده است!

به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان در دی ماه 1398 درباره احداث موزه در کاخ مرمر گفته بود: «مجمع تشخیص مصلحت نظام و شخص مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حدود ۲۰ تا ۲۵ سال پیش در کاخ مرمر مستقر شدند. همان زمان هم به نظر می‌رسید که این استقرار درست نبود چون مسئولان نظام نباید در این کاخ‌ها بنشینند. در واقع مسئولان نظام این کاخ را از ملت گرفته‌اند. بنابراین باید به آن‌ها برگردانده می‌شد. این کاخ بعد از درگذشت آقای رفسنجانی تخلیه شد اما نه به راحتی؛ بلکه بعد از ادعاها و جر و بحث‌های زیاد. این یکی از آن مواردی بود که نمی‌دانستیم پیش چه کسی شکایتمان را ببریم و به ملت چه جوابی بدهیم. البته کاخ با تلاش‌های انجام شده و جدیتی که بیت رهبری انجام داد و همکاری مجمع تشخیص مصلحت نظام، این اواخر تخلیه شد. قرار بود استفاده‌های دیگری برای مهمانان خارجی و تشریفات استفاده شود که از آن هم عدول کردند. ما می‌خواهیم کاخ مرمر را به یک موزه در شأن ملت شریف تبدیل کنیم و امیدواریم تا این موزه دهه فجر آماده شود. در داخل محوطه و کاخ اشیایی به نمایش گذاشته خواهد شد که جزو افتخارات ماست که مردم از آن بازدید و استفاده کنند.»

فتاح در نشست خبری دیگری، یکی از مهمترین پروژه‌های بنیاد مستضعفان را بازسازی و افتتاح موزه‌های مختلف در کشور خواند که اعلام کرد: «مهمترین پروژه ما کاخ مرمر بوده که از ابتدای انقلاب در اختیار مجمع تشخیص مصلحت نظام بود اما با هماهنگی‌های صورت گرفته این کاخ را تحویل گرفتیم و در تلاشیم تا با کار شبانه‌روزی و هماهنگی‌های صورت گرفته با میراث فرهنگی و نخبگان ایرانی بتوانیم در دهه فجر این موزه را افتتاح کرده و به روی مردم باز کنیم.»

چندی پیش و در مرداد ماه امسال، بار دیگر، پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان در مصاحبه ای تلویزیونی نام کاخ مرمر را بر زبان آورد و گفت: «در ۴ ماه اینجا را برای موزه هنر ایران بازسازی کردیم و اگر کرونا اجازه بدهد درهای آن را به روی مردم از خیابان ولیعصر باز می‌کنیم، نباید در این کاخ‌ها مسئولان مستقر می‌شدند، اینجا را میکروسکوپی بازسازی کردیم تا به حالت اول برگردد ولی چنین چیزی نمی‌شود چون کاخ آسیب دیده است. در این کاخ که هنر کشور به نمایش گذاشته شده است آسانسور وجود دارد، آنجا را کنده اند و پتک زده اند و در طبقه دوم آن حمام، جکوزی و سونا درست کرده اند. این میراث که به همه جا ایراد می‌گیرد کجا بوده و چرا نگفته اند این کاخ آسیب دیده است. الان اصلاح کردیم این کاخ مردمی شده است تا مردم ببینند که رضاشاه و پسرش چه کرده اند و تاریخ این مردم آنجا به نمایش گذاشته شده است.»

به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، در مدتی که کاخ مرمر در اختیار مجمع تشخیص مصلحت نظام بود بارها و بارها کارشناسان میراث فرهنگی برای مرمت‌ نقاشی و یا دیواره‌های آن به این کاخ رفته‌اند بنابراین در این مدت سازمان میراث فرهنگی وقت در جریان اتفاقات افتاده در این کاخ بوده است اما سوال اینجاست که چرا واکنشی به آن‌ها نداشته است و همانطور که فتاح گفته چرا سکوت کرده‌اند؟ این سکوت مشابه همان اتفاقی است که درباره «آلبوم خانه» کاخ گلستان رخ داده و حالا مدیریت آن بعد از ۶ ماه اعلام کرده که یکی از اموال این آلبوم‌خانه مفقود شده است!

از طرف دیگر فتاح از الحاق جکوزی و حمام به این کاخ که زیبایی آن را به مسجد شیخ لطف الله تشبیه می‌کنند خبر داده است. موضوعی که از دید خبرنگاران میراث فرهنگی در بهمن ماه سال گذشته که برای اولین بار از آن بازدید کردند مخفی نگه داشته شد! حالا اما از وجود چنین سازه‌هایی خبر داده‌اند و اینکه قرار است اصلاحاتی در آن انجام شود.

در همین رابطه، با حسن خلیل آبادی، عضو شورای شهر تهران به گفتگو نشستیم.

حسن خلیل آبادی درباره ساخت و سازهای غیرمجاز در کاخ مرمر گفت: من که اطلاعی از ساخت و سازهای این بنا ندارم و در دو باری که در زمان آقای هاشمی رفسنجانی به این کاخ رفتم، فضای آنجا، فضای قبلی بوده و ساخت و سازی صورت نگرفته بود. بعد هم ایشان چند سالی است که درگذشته و الان هم دیگر آنجا، دفتر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم این آسیب ها را بسنجیم، باید بگوییم کنار کاخ گلستان هم پاساژ ساختند و به آن آسیب زده اند. آلبوم کاخ گلستان را سرقت کرده‌اند یا همین خود مجلس؛ دیواری که دور نمای مجلس کشیده شد، همان موقع هم ما تذکر دادیم اما هیچ‌کسی جواب قانع کننده ای به ما نداد.

این عضو شورای شهر تهران افزود: اگر از این بناها به صورت اصولی، فنی و تحت نظارت میراث فرهنگی نگهداری شود بهتر است، چون اگر این بناها را رها کنیم، متروکه خواهند شد.

خلیل آبادی تصریح کرد: الان اگر از بیرون مجلس شورای اسلامی را نگاه کنید، سقف شورای خبرگان و شورای عالی استان ها در حال ریزش است. ما ابنیه تاریخی در تهران زیاد داریم که متاسفانه به آنها رسیدگی نمی شود و مورد تعرض قرار می گیرد.

وی درباره نگهداری از بناهای تاریخی گفت: وزارت میراث فرهنگی باید برای نگهداری از بناهای تاریخی فعال شود و این وزارتخانه برای این بناها دیده بان و دوربین بگذارد و آنها را رصد کند، تحولات و اقدامات داخلی این بناها را بررسی کند و به مردم گزارش دهد. غیر از آن، باید علاقمندان به میراث فرهنگی این رصد را انجام دهند، یعنی حساسیت شهروندی لازم است که کسی به این میراث تعدی نکند.

این عضو شورای شهر تهران با انتقاد از رفتارهای دوگانه با آثار تاریخی گفت: امروز بسیاری از میراث ما در تعرض تخریب و بازسازی قرار دارد، مثلا در شهرری، کوه بی بی شهربانو ثبت تاریخی است ولی متولیان کارخانه سیمان تهران که متعلق به بنیاد مستضعفان آقای فتاح است، گودال هایی در کنار این اثر ثبت شده  حفر می کنند که سبب نابودی این اثر خواهد شد. حرف ها و رفتارهای دوگانه، ما را در مملکت دچار بحران می کند. اگر ما علاقمند به حفظ میراث فرهنگی هستیم، باید همه جای آن را پیگیری کنیم. من ده‌ها بنا می شناسم که در دست بنیاد مستضعفان است و اقدام بازدارنده‌ای برای جلوگیری از نابودی آن صورت نگرفته است. وی در پایان تاکید کرد: کاخ مرمر هم یکی از این ابنیه است که باید وزارت میراث فرهنگی، بر آن نظارت کند و درباره آن نظر بدهد. اگر دخل و تصرف غیرقانونی شده است، قانون وجود دارد. یکی از سخت ترین قوانین ما، در مورد حفظ میراث فرهنگی و تاریخی است. قوه قضاییه باید به این موضوع ورود کند و هر کسی که به میراثی آسیب زده است، باید پاسخگو باشد. خلاف قانون عمل کردن فقط این نیست که شما از رانتی استفاده کنید، اگر به آثار تاریخی و معنوی یک ملتی، آسیب وارد کنید، این هم یک نوع جرم است که چون جایگزینی برای آن اثر وجود ندارد، قوه قضاییه باید درباره آن حساسیت بیشتری داشته باشد.