آرزو جعفریان- حراج تهران بار دیگر برگى زرین براى هنر ایران رقم زد: مجموعه فروش ٢١ میلیارد و ۴٠ میلیون تومانى ١٢۵ اثر هنرى و خلق رکورد فروش دو میلیارد و ٨٠٠ میلیون تومانى براى یک اثر هنرى در تمامى تاریخ این سرزمین بى سابقه است.

چهارمین حراج تهران عصر جمعه هشتم خرداد٩۴ خورشیدى در هتل پارسیان أزادى برگزار شد. در حضور ٨٠٠ خریدار و هنر دوست، هنر ایران حائز رکورد هاى بین المللى فروش شد. بار دیگر نقاشى از سرى تنه درختان سهراب سپهرى با رقم قابل توجه دو میلیارد و ٨٠٠ میلیون تومان گرانقیمت ترین اثر هنرى به فروش رسیده در داخل کشور در سراسر تاریخ هنر کشورمان شد. با دستیابى به مجموع فروش ٢١ میلیاردى ( بیش از ۶ میلیون دلار در یک شب) هنر ایران همه رکوردهاى مجموع فروش خود در اقصى نقاط دنیا را شکست و در یک ابتکار تازه با ارائه ١٢ اثر هنرى کلاسیک و سنتى بخش مغفول مانده از تاریخ هنرمان را به بازار رسمى هنر پیشنهاد داد.

از همین روست که دکتر علیرضا سمیع آذر ، رییس حراج تهران خرسند است همه این اتفاقات مهم در پایتخت کشورمان رخ داده است و تاکید مى کند:« حراج تهران خاستگاه فرهنگى دارد و قصد دارد گنجینه هنر و میراث هنرى ایران را ضمن معرفى با ارزش افزوده به دنیاى هنر پیشنهاد کند.

رضا کیانیان مجرى حراج تهران از نقد برخى به حراج تهران ابراز شگفتى مى کند و مى گوید:« از هر زاویه اى بنگریم حراج تهران به نفع همه است و متوجه نشدم چرا برخى به این رویداد خرده مى گیرند و حسین پاکدل که براى نخستین بار آثار کلاسیک حراج را چکش زد حراج تهران را امر مبارکى مى خواند که کمتر کشورى در دنیا چنین امکانى در اختیار دارد.»

دو اثر میلیاردى سپهرى و ۵٣ اثر بالاى یکصد میلیونى

در این شب طلایى هنر ایران در یک حراج کاملا ایرانى دو تابلوى نقاشى از سهراب سپهرى دو رکورد نخست را با عبور از میلیارد از آن خود کرد. رکورد دوم او یک نقاشى دیگر و کوچک تر از سرى تنه درختان، یک میلیارد و ٧٠٠ میلیون تومان چکش خورد، اما رکورد سوم همه را غافلگیر کرد؛ یک اثر زیبا از منوچهر یکتایى ٩۵٠ میلیون تومان فروخته شد.نقاشى از طبیعت بى جان بهمن محصص با فروش ٧٢٠ میلیون تومان جایگاه چهارم و نقاشى انتزاعى از سهراب سپهرى با فروش ٧٠٠ میلیون تومان حائز جایگاه پنجم شد.

در چهارمین حراج تهران تابلوى دو قطعه اى آیدین آغداشلو ۵۵٠ میلیون، یک چهره قاجارى از کمال الملک ۵٠٠ میلیون تومان، مجسمه یادمان شماره ١ براى کلمه هیچ ۵٠٠ میلیون تومان، آثارى از حسین زنده رودى و نیز على اکبر صادقى هر یک ۴۵٠ میلیون تومان، نقاشى هایى از کوروش شیشه گران و رضا درخشانى هر یک ٣۶٠ میلیون تومان، اثر عشاق تناولى و نقاشى کوزه فرهاد مشیرى ٣۵٠ میلیون تومان و تابلوى زیباى «الله» سیدمحمد احصایى ٣۴٠ میلیون تومان، نقاشى انتزاعى از فریده لاشایى و نیز مسعود عربشاهى هر یک  ٣٢٠ میلیون تومان، سه اثر از احصایى،ابوالقاسم سعیدى و درخشانى هر یک ٣٠٠ میلیون تومان چکش خوردند.

در این شب پنج اثر بالاى ٢٠٠ میلیون تومان فروخته شدند: یک اثر کلاسیک از «حسن زرین قلم»که ثابت مى کند بیش از یک قرن پیش نقاشى خط خلق مى کرد ٢۶٠ میلیون ، نقاشى از بهجت صدر ٢۶٠،اثرى دیگر از شیشه گران ٢۴٠ میلیون، یک هیچ کوچک ایستاده تناولى ٢٢٠ میلیون و عربشاهى ٢٢٠ میلیون تومان فروخته شدند.

٢٨اثر در چهارمین دور این حراجى بالاى ١٠٠ میلیون تومان به فروش رسیدند:  نقاشى ناصر عصار ١٩٠ میلیون، چهار اثر منصور قندریز ، رضا مافى ، نصرالله افجه اى و ژازه تباتبایى هر یک  ١٨٠ میلیون، دو اثر بهمن محصص و منوچهر یکتایى  هر یک ١٧٠ میلیون، چهار اثر میرزاعبدالمطلب(نقاش باشى) ، مهدى ویشکایى، هوشنگ پزشک نیا و نصرالله افجه اى هر یک ١۶٠ میلیون، چهار اثر مارکو گریگوریان، ژازه تباتبایى، قاسم حاجى زاده و شهریار احمدى هر یک ١۵٠ میلیون، ناصر عصار ١۴۵ میلیون، سه تابلو از حسین کاظمى،صداقت جبارى و سیراک ملکونیان هر یک ١۴٠ میلیون، چهار اثر سونیا بالاسانیان، هوشنگ پزشک نیا، مهدى ویشکایى و پروانه اعتمادى هر یک ١٢٠ میلیون، سه اثر مرتضى ممیز، محسن وزیرى مقدم و لیلى متین دفترى هر یک ١١٠ میلیون تومان و سه اثر پرویز کلانترى، غلامحسین نامى و محسن سهیلى هر یک ١٠٠ میلیون تومان چکش خوردند.

٢۶اثر بالاى ۵٠ میلیون تومان چکش خوردند: هانیبال الخاص ٩۵، رضا مافى ٩٠، چهار اثر عباس کیارستمى ، نیکزاد نجومى، جعفر روحبخش و بسم الله جلیل رسولى هر یک ٨۵ میلیون، جواد حمیدى هر یک ٨٠، سه اثر بهمن دادخواه، محمود جوادى پور و حامد صدرارحامى هر یک ٧۵ ، چهار اثر افشین پیرهاشمى ، نصرت الله مسلمیان، اسماعیل آشتیانى و جعفر پتگر هر یک ۶۵، چهار اثر على محمد حیدریان، بیتا وکیلى، ایرج کریم خان زند و محمود سبزى هریک  ۶٠، پنج اثر منصوره حسینى، عباس کیارستمى، على رخساز، تاها بهبهانى و پویا آریان پور هریک  ۵۵ ، سه اثر على شیرازى ، مهرداد صدرى و مهرداد محب على هر یک ۵٠ میلیون تومان.

و آثار زیر ۵٠ میلیون تومان عبارت بودند از : پنج اثر ابوالحسن صدیقى، صادق تیرافکن، گلناز فتحى، فرشید مثقالى، عبدالرضا دریابیگى هر یک ۴۶ ، مهرداد شوقى ۴۴، سه اثر منوچهر نیازى ،شهلا حبیبى و محمد بزرگى  هر یک ۴٢، چهار اثر حسین محجوبى،کیخسرو خروش، خسرو حسن زاده و محمود زنده رودى هر یک ۴٠ میلیون، چهار اثر کامبیز صبرى،علیرضا آستانه، سیامک عزمى و عین الدین صادق زاده هر یک ٣٨، سیاوش کسرایى ٣۶، مونا پاد ٣۴، دو اثر على فرامرزى و داریوش قره زاد هر یک ٣٢،  دو اثر مصطفى دشتى و کامبیز درم بخش هر یک ٣٠، فریدون امیدى  ٢٨، سه اثر محمد طباطبایى، جمال بخش پور و علیرضا کرمى هر یک ٢۶، فرناز ربیعى جاه ٢۴، دو اثر هادى جمالى و جهانگیر شهدادى هر یک ٢٢ میلیون، سه اثر لیلا ویسمه، حمید پازوکى، آنه محمد تاتارى  هر یک ٢٠ میلیون ، سه اثر احمد محمد پور، آزاده اخلاقى، گوهر دشتى ١٨ میلیون، دو اثر هادى روشن ضمیر و میترا کاویان هر یک  ١۵ میلیون، دو اثر مرتضى گودرزى و احمد آریامنش ١٢ میلیون، دو اثر على ندایى و حسین صدرى ١١ میلیون و سه اثر معصومه مظفرى ، ابراهیم صاحب اختیارى، محمد فرنود ١٠ میلیون تومان.

در کنفرانس خبرى بعد حراج: سمیع آذر از رشد ١٩٠ درصدى ، کیانیان از تاثیرات حراج تهران و حسین پاکدل از ضرورت عجین شدن جامعه با هنر گفتند.

دقایقى پس از چهارمین حراج تهران، دکتر علیرضا سمیع آذر مدرس هنر و رییس حراج تهران ، رضا کیانیان و حسین پاکدل دو مجرى این حراج در یک کنفرانس خبرى به سوالات خبرنگاران پاسخ گفتند.

سمیع آذر با اعلام رشد ١٩٠ درصدى فروش حراج چهارم نسبت به سال قبل، این میزان رشد را یک امر کاملا بى سابقه در میان حراجى هاى دنیا خواند و ان را نشانه شوق و هیجان جامعه ایرانى براى حمایت از هنر و هنرمندان کشورشان ارزیابى کرد؛ او خبر داد فقط یک اثر در این حراجى به فروش نرسید و دو اثر نیز که در طول حراج به فروش نرسیدند هم با پیشنهاد خریدار و پذیرش فروشنده از طریق After Sale که در همه حراجى ها معمول است به قیمت کمینه فروخته شدند.

او با ابراز خشنودى از ارائه ١٢ اثر از پیشگامان نوگرایى در هنر ایران در بخش آثار کلاسیک، گفت:« حراج تهران با خاستگاه فرهنگى شکل گرفته است و بنا به یک تعهد ملى و رسالت فرهنگى این برش مهم از تاریخ هنر کشور را وارد مارکت هنر کرده است تا مجموعه داران با ریشه هاى هنر ایران آشنا شوند؛ شاید معرفى بنیان هاى فرهنگى یک سرزمین وظیفه یک حراجى نباشد اما ما این کار را کردیم زیرا حسرت مى خوریم کار استادى مانند حیدریان از شاگردان بزرگوارش مانند تناولى، نامى،کیارستمى،آغداشلو... ارزان تر است؛ ما با این کار ضمن شناساندن گنجینه هاى فرهنگ و هنرمان زمینه ارزش افزوده آنها را فراهم مى کنیم.»

سمیع آذر سپس با تقدیر از زحمات رضا کیانیان ، هیجان و اقبال خریداران را مرهون تلاش او دانست و با تقدیر از حسین پاکدل به جهت اجراى بخش کلاسیک به نیابت از جامعه هنرى از تلاش آنها براى ارتقاى قیمت آثار هنرمندان تشکر کرد.

سپس رضا کیانیان، یکى از مجریان این رویداد، با انتقاد از برخى نقدهایى که این روزها از حراج تهران خوانده است پرسید چگونه تاثیرات مثبت و اهمیت حراج تهران را نمى بینند؟ او گفت: « حراج تهران توانسته ارزى که از کشور براى خرید اثر هنرى خارج مى شد را در کشور نگاه دارد؛ دیگر لازم نیست هنرمندان براى فروش آثارشان روانه کشورهاى همسایه باشند؛ سرمایه دارانى را جذب کرده است که به جاى خرید و فروش سکه و دلار و تضعیف قدرت مالى اقشار ضعیف جامعه  ، در امر هنر سرمایه گذارى کرده اند و انگیزه خلق اثر هنرى افزایش یافته است و... لذا متوجه نشدم چرا از حراج تهران انتقاد مى کنند.»

او ثمرات حراج تهران را نتیجه درایت دکتر سمیع آذر خواند که این سازماندهى تنها از او بر مى آمد؛کیانیان گفت که هسته اصلى این تحولات مثبت از زمان مدیریت دکتر سمیع آذر در موزه هنرهاى معاصر تهران شکل گرفت که توانست هنر ایران را در عرصه هاى بین المللى معرفى کند.

کیانیان گفت عدد به دست آمده براى حراج چهارم خیلى عالى است اما او انتظار بسیار بیشترى داشت.

حسین پاکدل که براى نخستین بار در حراج تهران چکش زد در سخنانى کوتاه گفت:« حراج تهران را یک اتفاق بسیار مبارک مى دانم؛ گردش مالى اینچنینى براى هنر ایران ضرورى است اما همچنان این عددها مثلا در مقایسه با یک ساختمان در شمیران تهران اندک است.»

او با اشاره به این که حراج تهران به همه یادآورى کرد عرضه حرفه اى آثار هنرى حتى از خلق اثر هنرى مهم تر است، در عین حال گفت:« توجه دادن به هنر با رویداد حراج تهران، روح جامعه را تلطیف مى کند و مى تواند زمینه ساز کاهش جرم و خشونت در فضاى عمومى کشور شود.»

پاکدل درباره نخستین تجربه اجراى حراج گفت:« پایین که نشسته بودم رضا کیانیان را با همه سالهاى بازیگرى اش در ایفاى یک نقش بزرگ دیدم؛ او توانسته بود با مهارت بسیار ویژه اى انبوه جمع حاضر را با خود همراه سازد و من خوشحالم که در یک نمایش بزرگ و فاخر یک نقش کوچک ایفا کردم و از این نقش بسیار لذت بردم.»

در چهارمین حراج تهران ١٢۶ اثر از ١٠٩ هنرمند شامل ٨۴ نقاشى، ١٣ مجسمه، ۶ عکس و ٢٣ نقاشى خط عرضه شد که غیر از یک اثر، همه آثار به فروش رسیدند.