جمعه 10 فروردین، 1403

کدخبر: 10961 15:15 1393/12/16
نگاهی به جشن جهانی نوروز

نگاهی به جشن جهانی نوروز

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
نگاهی به جشن جهانی نوروز

نگاهی به جشن جهانی نوروز

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

با زمستانی که ایران امسال تجربه کرد، شاید دیگر نشود از روی گرم شدن هوا فرارسیدن بهار را جشن گرفت

اما این موضوع حتی ذره ای از جنب و جوش مردم برای جشن گرفتن نوروز نکاسته است. فرق نمی کند در هوای گرم زمستانی و در گرانی به سر می بریم یا نه، نوروز در پوست و خون ما ایرانیان جای دارد.
در ادامه، نگاهی می اندازیم به تاریخ نوروز و چگونگی روند جهانی شدن این جشن باستانی:
جشن نوروز به عنوان باستانی‌ترین جشن تمدن بشری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به ثبت رسیده است. بنابر مدارک تاریخی بدست آمده، در زمان هخامنشیان نمایندگانی از اقوام مختلف در شهر پارسه گرد می‌آمدند و این روز را جشن می‌گرفتند.
نوروز را در بیشتر کشورهای خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان از جمله در ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان، پاکستان و کردستان عراق جشن می‌گیرند.
با توجه به روایت‌های افسانه‌ای اسطوره‌ای ایران آغاز پیدایش جشن نوروز را به جمشید، چهارمین پادشاه پیشدادی ایران نسبت داده‌اند. قدمت این اسطوره به عصر هند و ایرانی می‌رسد.
در اوستا، کهن‌ترین کتاب ایرانیان به جمشید اشاره شده است. در این روایت؛ جم، دارای فره ایزدی بوده که به فرمان اهورامزد به جنگ با اهریمن پرداخته که موجب خشکسالی و قحطی و نابودی خیر و برکت شده بود.
با نابودی اهریمن وی بار دیگر شادمانی و خرمی و خیر و برکت را به مردم ارزانی داشته و هر درختی که خشک شده بود سبز شد و مردم آن روز را «نوروز» یا «روز نوین» خواندند و همگی به فرخندگی چنین روزی در تشتی جو کاشتند و این رسم برای ایرانیان جاودانه شد.
برخی گفته‌اند جمشید که به زبان فارسی جم و به زبان عربی «منوشخ» نامیده می‌شد در جهان سیر می‌کرد، هنگامی که به آذربایجان رسید، با تاج و تختی مرصع بر بلندای نقطه‌ای در مشرق جای گرفت و روشنایی آن تاج و تخت در هنگام طلوع خورشید مردمان را خیره کرد و آن روز را روز نو خواندند و جشن گرفتند و لفظ «شید» که در پهلوی به معنای شعاع است بر نام وی افزودند و پادشاه را جمشید نامیدند و رسم نوروز جاودانه و پایدار شد.
همچنین گفته‌اند: خداوند در اولین روز از ماه فروردین کار خلقت انسان و سایر مخلوقات را به پایان رساند و آدمی برای سپاسگزاری و قدردانی از خداوند و نعمت‌های وی، به نیایش و شادمانی پرداخت.یکی دیگر از فلسفه‌های جشن نوروز را نزول فروهر‌های درگذشتگان به زمین در روز اول فروردین دانسته‌اند.
از برپایی مراسم و آیین‌های نوروزی در دوران هخامنشی اطلاع‌ دقیقی در دست نیست و تنها برخی از پژوهشگران چون فیلندر معتقدند که حجاری‌ها و سنگ‌نگاره‌های باقی‌مانده از دوران هخامنشی نشان‌دهنده مراسم نوروزی در تخت‌جمشید است. این آثار نمایشی از تقدیم هدایا از جانب اقوام و ملل تابع هخامنشیان به حضور پادشاه است.
از چگونگی برگزاری نوروز در روزگار اشکانیان آثاری در دست نیست. شادروان پور داوود می‌نویسد: «هر چند اشکانیان، ایرانی‌نژاد و زرتشتی‌کیش بودند ولی تسلط ۸۰ ساله یونانیان موجب شد که آنان در باب آداب و رسوم ایرانی بی‌قید شوند و شاید در پایان دوره حکومت ۴۷۶ ساله دوباره ملیت ایران قوت گرفت.»
در دوران ساسانی، مراسم عید نوروز را بین شش تا سی روز برگزار می‌کردند و روز ششم فروردین یا نوروز بزرگ را خرداد روز می‌نامیدند و این روز را متعلق به فرشته مقدس خرداد می‌دانستند.
با کاهش قدرت و نفوذ عرب‌ها بر دولت‌های ایرانی و ایجاد حکومت‌های مستقل چون صفاریان و سامانیان و تعلق خاطر پادشاهان ایرانی‌نژاد به اجرای رسومات ایرانی، موجب احیای نوروز و برگزاری باشکوه این جشن شد.
برگزاری جشن جهانی نوروز
جشن جهانی نوروز نام همایشی است که در آن، سران کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند گردهم می‌آیند و این آیین باستانی را گرامی می‌دارند. این گرامیداشت در روزهای نوروز انجام می‌شود و کشورهای صاحب نوروز -بیشتر کشورهای جنوب غربی آسیا، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان- در آن شرکت می‌جویند و هر ساله یکی از این کشورها میزبان جشن جهانی نوروز است.
در ۸ مهر ۱۳۸۸ خورشیدی، نوروز توسط سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، به عنوان میراث جهانی، به ثبت جهانی رسید. و بنا به پیشنهاد جمهوری آذربایجان، مجمع عمومی سازمان ملل در نشست ۴ اسفند ۱۳۸۸ (۲۱ ماه مارس) را به‌عنوان روز جهانی عید نوروز، با ریشهٔ ایرانی به‌رسمیت شناخت و آن را در تقویم خود جای داد. در متن به تصویب رسیده در مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز، جشنی با ریشه ایرانی که قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد و امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر آن را جشن می‌گیرند توصیف شده‌است.
نخستین دوره «جشن جهانی نوروز» در روز ۷ فروردین ۱۳۸۹ در تهران برگزار شد. در این جشن، رئیسان‌جمهور ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان و عراق؛ وزیر امور خارجهٔ جمهوری آذربایجان و معاون نخست‌وزیر ترکیه حضور داشتند. علاوه بر این سفیران کشورهای صاحب نوروز نیز در این همایش شرکت کردند.
دومین دورهٔ این جشن قرار بود در شیراز انجام شود که به دلیل مخالفتهایی انجام نشد و این دوره در ۷ فروردین ۱۳۹۰ در سعدآباد تهران برگزار شد. در این نشست مقر دبیرخانهٔ نوروز در تهران تشکیل شد و قرار شد سند جشن جهانی نوروز تا افتتاحیهٔ دورهٔ بعد آماده شود.
به پیشنهاد امامعلی رحمان رییس‌جمهور تاجیکستان مراسم سومین جشن جهانی نوروز در فروردین ۱۳۹۱ در این کشور برگزار شد و کابل پایتخت افغانستان میزبان جشن جهانی نوروز ۱۳۹۳ خورشیدی بود.
نوروز چند ملیتی ثبت جهانی می شود
همزمان با نهایی شدن پرونده نوروز با امضای نمایندگان تام الاختیار ۱۲ کشور عضو، این پرونده به زودی راهی مرکز میراث ناملموس جهانی برای ثبت جهانی می شود.
محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی، فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی طبیعی به همراه یدالله پرمون مدیر مرکز میراث ناملموس جهانی در تهران در کنار نمایندگان ۱۱ کشور ترکیه، آذربایجان، هند، پاکستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقزستان، تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان و عراق، پس از بررسی چهار روزه؛ پرونده چند ملیتی نوروز را نهایی کردند.
به گزارش سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وی نشست نهایی تدوین پرونده چند ملیتی نوروز در تهران را اجلاسی ماندگار معرفی کرد که اسامی ۱۲ کشور عضو برای همیشه در تاریخ ماندگار خواهد شد.
نشست نهایی تدوین پرونده چند ملیتی نوروز، ۱۲ تا ۱۵ اسفندماه جاری با حضور ۱۲ کشور عضو پرونده در هتل لاله تهران برگزار شد.
میزبان جشن نوروز امسال کدام کشور است؟
معاون رییس‌جمهور در مورد برگزاری جشن نوروز امسال نیز اظهار کرد: جشن نوروز دو سال در ایران، یک بار در ترکمنستان و یک بار در افغانستان برگزار شد و قرار بود امسال تاجیکستان میزبان باشد؛ اما اخیرا اعلام کرده است که امکان برگزاری این جشن را ندارد، بنابراین از کشور قزاقستان و آذربایجان خواسته‌ایم تا میزبان جشن نوروز باشند؛ ولی با توجه به محدودیت زمانی معلوم نیست این دو کشور پذیرای میزبانی جشن نوروز باشندیا خیر و منتظر پاسخ آن‌ها هستیم.
وی افزود: بعد از گذشت نزدیک به ۱۰ سال که ایران در یونسکو در حوزه جشن نوروز فعالیتی نداشته است امسال با تدبیر سازمان میراث فرهنگی طراحی کرده‌ایم تا روزی را با عنوان جشن نوروز در یونسکو برگزار کنیم.


با نزدیکتر شدن بهار
نگاهی به جشن جهانی نوروز
راحیل هاشمی: با زمستانی که ایران امسال تجربه کرد، شاید دیگر نشود از روی گرم شدن هوا فرارسیدن بهار را جشن گرفت اما این موضوع حتی ذره ای از جنب و جوش مردم برای جشن گرفتن نوروز نکاسته است. فرق نمی کند در هوای گرم زمستانی و در گرانی به سر می بریم یا نه، نوروز در پوست و خون ما ایرانیان جای دارد.
در ادامه، نگاهی می اندازیم به تاریخ نوروز و چگونگی روند جهانی شدن این جشن باستانی:
جشن نوروز به عنوان باستانی‌ترین جشن تمدن بشری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به ثبت رسیده است. بنابر مدارک تاریخی بدست آمده، در زمان هخامنشیان نمایندگانی از اقوام مختلف در شهر پارسه گرد می‌آمدند و این روز را جشن می‌گرفتند.
نوروز را در بیشتر کشورهای خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان از جمله در ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان، پاکستان و کردستان عراق جشن می‌گیرند.
با توجه به روایت‌های افسانه‌ای اسطوره‌ای ایران آغاز پیدایش جشن نوروز را به جمشید، چهارمین پادشاه پیشدادی ایران نسبت داده‌اند. قدمت این اسطوره به عصر هند و ایرانی می‌رسد.
در اوستا، کهن‌ترین کتاب ایرانیان به جمشید اشاره شده است. در این روایت؛ جم، دارای فره ایزدی بوده که به فرمان اهورامزد به جنگ با اهریمن پرداخته که موجب خشکسالی و قحطی و نابودی خیر و برکت شده بود.
با نابودی اهریمن وی بار دیگر شادمانی و خرمی و خیر و برکت را به مردم ارزانی داشته و هر درختی که خشک شده بود سبز شد و مردم آن روز را «نوروز» یا «روز نوین» خواندند و همگی به فرخندگی چنین روزی در تشتی جو کاشتند و این رسم برای ایرانیان جاودانه شد.
برخی گفته‌اند جمشید که به زبان فارسی جم و به زبان عربی «منوشخ» نامیده می‌شد در جهان سیر می‌کرد، هنگامی که به آذربایجان رسید، با تاج و تختی مرصع بر بلندای نقطه‌ای در مشرق جای گرفت و روشنایی آن تاج و تخت در هنگام طلوع خورشید مردمان را خیره کرد و آن روز را روز نو خواندند و جشن گرفتند و لفظ «شید» که در پهلوی به معنای شعاع است بر نام وی افزودند و پادشاه را جمشید نامیدند و رسم نوروز جاودانه و پایدار شد.
همچنین گفته‌اند: خداوند در اولین روز از ماه فروردین کار خلقت انسان و سایر مخلوقات را به پایان رساند و آدمی برای سپاسگزاری و قدردانی از خداوند و نعمت‌های وی، به نیایش و شادمانی پرداخت.یکی دیگر از فلسفه‌های جشن نوروز را نزول فروهر‌های درگذشتگان به زمین در روز اول فروردین دانسته‌اند.
از برپایی مراسم و آیین‌های نوروزی در دوران هخامنشی اطلاع‌ دقیقی در دست نیست و تنها برخی از پژوهشگران چون فیلندر معتقدند که حجاری‌ها و سنگ‌نگاره‌های باقی‌مانده از دوران هخامنشی نشان‌دهنده مراسم نوروزی در تخت‌جمشید است. این آثار نمایشی از تقدیم هدایا از جانب اقوام و ملل تابع هخامنشیان به حضور پادشاه است.
از چگونگی برگزاری نوروز در روزگار اشکانیان آثاری در دست نیست. شادروان پور داوود می‌نویسد: «هر چند اشکانیان، ایرانی‌نژاد و زرتشتی‌کیش بودند ولی تسلط ۸۰ ساله یونانیان موجب شد که آنان در باب آداب و رسوم ایرانی بی‌قید شوند و شاید در پایان دوره حکومت ۴۷۶ ساله دوباره ملیت ایران قوت گرفت.»
در دوران ساسانی، مراسم عید نوروز را بین شش تا سی روز برگزار می‌کردند و روز ششم فروردین یا نوروز بزرگ را خرداد روز می‌نامیدند و این روز را متعلق به فرشته مقدس خرداد می‌دانستند.
با کاهش قدرت و نفوذ عرب‌ها بر دولت‌های ایرانی و ایجاد حکومت‌های مستقل چون صفاریان و سامانیان و تعلق خاطر پادشاهان ایرانی‌نژاد به اجرای رسومات ایرانی، موجب احیای نوروز و برگزاری باشکوه این جشن شد.
برگزاری جشن جهانی نوروز
جشن جهانی نوروز نام همایشی است که در آن، سران کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند گردهم می‌آیند و این آیین باستانی را گرامی می‌دارند. این گرامیداشت در روزهای نوروز انجام می‌شود و کشورهای صاحب نوروز -بیشتر کشورهای جنوب غربی آسیا، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان- در آن شرکت می‌جویند و هر ساله یکی از این کشورها میزبان جشن جهانی نوروز است.
در ۸ مهر ۱۳۸۸ خورشیدی، نوروز توسط سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، به عنوان میراث جهانی، به ثبت جهانی رسید. و بنا به پیشنهاد جمهوری آذربایجان، مجمع عمومی سازمان ملل در نشست ۴ اسفند ۱۳۸۸ (۲۱ ماه مارس) را به‌عنوان روز جهانی عید نوروز، با ریشهٔ ایرانی به‌رسمیت شناخت و آن را در تقویم خود جای داد. در متن به تصویب رسیده در مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز، جشنی با ریشه ایرانی که قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد و امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر آن را جشن می‌گیرند توصیف شده‌است.
نخستین دوره «جشن جهانی نوروز» در روز ۷ فروردین ۱۳۸۹ در تهران برگزار شد. در این جشن، رئیسان‌جمهور ایران، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان و عراق؛ وزیر امور خارجهٔ جمهوری آذربایجان و معاون نخست‌وزیر ترکیه حضور داشتند. علاوه بر این سفیران کشورهای صاحب نوروز نیز در این همایش شرکت کردند.
دومین دورهٔ این جشن قرار بود در شیراز انجام شود که به دلیل مخالفتهایی انجام نشد و این دوره در ۷ فروردین ۱۳۹۰ در سعدآباد تهران برگزار شد. در این نشست مقر دبیرخانهٔ نوروز در تهران تشکیل شد و قرار شد سند جشن جهانی نوروز تا افتتاحیهٔ دورهٔ بعد آماده شود.
به پیشنهاد امامعلی رحمان رییس‌جمهور تاجیکستان مراسم سومین جشن جهانی نوروز در فروردین ۱۳۹۱ در این کشور برگزار شد و کابل پایتخت افغانستان میزبان جشن جهانی نوروز ۱۳۹۳ خورشیدی بود.
نوروز چند ملیتی ثبت جهانی می شود
همزمان با نهایی شدن پرونده نوروز با امضای نمایندگان تام الاختیار ۱۲ کشور عضو، این پرونده به زودی راهی مرکز میراث ناملموس جهانی برای ثبت جهانی می شود.
محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی، فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی طبیعی به همراه یدالله پرمون مدیر مرکز میراث ناملموس جهانی در تهران در کنار نمایندگان ۱۱ کشور ترکیه، آذربایجان، هند، پاکستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقزستان، تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان و عراق، پس از بررسی چهار روزه؛ پرونده چند ملیتی نوروز را نهایی کردند.
به گزارش سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وی نشست نهایی تدوین پرونده چند ملیتی نوروز در تهران را اجلاسی ماندگار معرفی کرد که اسامی ۱۲ کشور عضو برای همیشه در تاریخ ماندگار خواهد شد.
نشست نهایی تدوین پرونده چند ملیتی نوروز، ۱۲ تا ۱۵ اسفندماه جاری با حضور ۱۲ کشور عضو پرونده در هتل لاله تهران برگزار شد.
میزبان جشن نوروز امسال کدام کشور است؟
معاون رییس‌جمهور در مورد برگزاری جشن نوروز امسال نیز اظهار کرد: جشن نوروز دو سال در ایران، یک بار در ترکمنستان و یک بار در افغانستان برگزار شد و قرار بود امسال تاجیکستان میزبان باشد؛ اما اخیرا اعلام کرده است که امکان برگزاری این جشن را ندارد، بنابراین از کشور قزاقستان و آذربایجان خواسته‌ایم تا میزبان جشن نوروز باشند؛ ولی با توجه به محدودیت زمانی معلوم نیست این دو کشور پذیرای میزبانی جشن نوروز باشندیا خیر و منتظر پاسخ آن‌ها هستیم.
وی افزود: بعد از گذشت نزدیک به ۱۰ سال که ایران در یونسکو در حوزه جشن نوروز فعالیتی نداشته است امسال با تدبیر سازمان میراث فرهنگی طراحی کرده‌ایم تا روزی را با عنوان جشن نوروز در یونسکو برگزار کنیم.



  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |