عطار نیشابوری که با الهام از دین و عرفان، پیشاهنگ سبک جدیدی در شعر و ادب فارسی شد با توانایی بالای خویش توانست از نام آوران تاریخ ادبیات ایران شود

به گزارش ایرنا 25 فروردین ‏ماه هر سال، روز بزرگداشت فرید الدین عطار نیشابوری شاعر و عارف معروف قرن هفتم هجری نام گذاری شده است.

عطار شاعری توانا و ادیبی چیره دست به شمار می رود که با زبانی روشن و ساده، هدف عرفانی خویش را بیان می کند.

عطار مقام والایی در غزل و شعر پارسی دارد و اندیشه های عرفانی وی در شکل دهی به عرفان اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است که باعث شده وی نماد شخصیت فرهنگ و هنر ایرانی باشد.

فریدالدین ابوحامد محمد عطار کدکنی نیشابوری در 521 هجری خورشیدی در کدکن نیشابور دیده به جهان گشود و سال ها بعد از نام آوران عرصه شعر و ادب این سرزمین کهن شد و توانست با آثار ماندگارش گشاینده راهی نو در وادی ادبیات شود.

این شاعر پرآوازه در ابتدای جوانی به شغل عطاری روی آورد و بدین شکل گذران زندگی کرد، اما در نیمه زندگانی دچار انقلاب روحی شد و این گونه مسیر زندگی این بزرگ مرد عرصه شعر و ادب پارسی تغییر کرد. پس از آن، عطار نیشابوری راهی سفرهای گوناگون شد و در این هنگامه با شاعران و بزرگان بسیاری دیدار کرد و از تجربه آنان بهره های فراوانی برد.

در این میان نقش عطار به عنوان ترویج دهنده عرفان اسلامی و آشنایی دادن مخاطبان با حلاج، ابراهیم ادهم و ابوسعید ابوالخیر برجسته است زیرا او علاوه بر نقش مهمی که در ترویج زبان فارسی داشته، امکان زبانی جدیدی نیز برای انتقال مفاهیم عرفانی ارائه کرده است.

روایت های بسیاری از او و آثارش در حافظه مردم باقی مانده و هنوز که هنوز است زمزمه هفت شهر عشقش بر سر هر کوچه و بازاری جاری است.

**جایگاه عطار در عرفان اسلامی

عطار شاعری توانا و ادیبی چیره دست به شمار می رود که با زبانی روشن و ساده، هدف عرفانی خویش را بیان می کند و راه درست را به سالکان نشان می دهد، مهارت او در سرودن شعرهای پرمحتوا آنقدر بالا است که به آسانی بر دل مخاطب می نشیند و اثر می گذارد.

عطار در عرفان اسلامی از دو جهت جایگاه مهمی دارد. نخست اینکه او اولین کسی است که عرفان را به معنی عمیق آن وارد ادبیات فارسی کرد. قبل از عطار در آثار عرفایی چون امام محمد غزالی و خواجه عبدالله انصاری مضامین عرفانی مثل عشق، فنا، وحدت وجود داشت اما این مفاهیم در آثار آنان به معنی دقیق عرفانی نبود.

مثلا در کتاب امام محمد غزالی عشق بیشتر جنبه فلسفی و کلامی دارد. یا در آثار خواجه عبدالله انصاری مفاهیم بیشتر به زهد و شریعت نزدیک است. حتی سنایی هم در آثارش مفاهیم را فلسفی و کلامی بحث می کند نه عرفانی. اما آثار عطار مخصوصا منطق الطیر مفاهیم به معنای واقعی عرفانی است و مضامین عمیق عرفانی برای اولین بار به ادبیات فارسی وارد می شود.

امتیاز دیگر عطارهم این است که پیشینیان او بیشتر به مفاهیمی چون عشق، تصوف، ریاضت، شهود، فنا و .... نگاهی نظری و انتزاعی داشتند اما عطار مفاهیم عرفانی را به صورت عملی مورد توجه قرار می دهد، چرا که به زعم او اصطلاحات و واژه ها بدون عمل اهمیت چندانی ندارد.

**آثار عطار

آثار مسلم عطار طبق تحقیقات محمدرضا شفیعی کدکنی اسرارنامه، الهی نامه، منطق الطیر، مصیبت نامه، مختارنامه، تذکرةالاولیا و دیوان اشعار است که البته آثار بسیاری هم درباره کتاب ها و زندگی این شاعر بلند نام نیشابوری توسط استادان ادبیات و عرفان معاصر ما نوشته شده است.

**ویژگی آثار عطار

عطار شاعری است شیفته عرفان و تصوف. شعر او بسیار لطیف و ساده است. کلام عطار ساده وگیرا، سبک بیانش گرم و شیرین و غالبا از الفاظ نامانوس خالی است. اگر چه در فن شاعری به پای استادانی چون سنایی نمی رسد ولی سادگی گفتار او وقتی با دل سوختگی همراه می شود، بسیار تأثیرگذار است.

عطار در مثنوی منطق الطیر با بیان رموز عرفان، سالک این راه را قدم به قدم تا مقصود می برد.

عطار در سرودن غزل های عرفانی نیز بسیار توانا است و اندیشه ژرف او به بهترین شکل در این اشعار نمود یافته است.

وی برای بیان مقصود خود از همه چیز از جمله تمثیلات و حکایت هایی که حیوانات قهرمان آن هستند، بهره جسته است و امروزه می توان مثنوی منطق الطیر را یکی از مهم ترین فابل ها در ادب فارسی دانست.

بدون شک عطار سرمایه های عرفانی شعر فارسی را - که سنایی آغازگر آن است- به کمال رساند.

عطار از معدود شاعرانی است که در طول زندگی خود هرگز زبان به مدح کسی نگشود.

غزل های عطار نیشابوری یکی از مهم ترین مراحل تکامل غزل عرفانی فارسی به شمار می رود. اگر در ادبیات کلاسیک از دیوان شمس تبریزی چشم پوشی کنیم، غزلیات عطار مهم ترین نمونه های غزل عرفانی فارسی است و حتی عطار را به نوعی استاد مولوی می توان گفت چرا که اوج و تکامل غزل های عطار را می توان در دیوان شمس جلال الدین مولوی جستجو کرد.

**مرگ عطار

این شاعر زاهد و سالک پس از سال ها تلاش در راه شعر و ادب این مرز و بوم در هنگام حمله مغولان به وسیله یک سرباز مغول کشته شد و پیکرش را در نیشابور به خاک سپردند که اکنون میعادگاه دوستداران فرهنگ و ادب است