معصومه محمدی- ساغر کوهستانی: چه بسیارند خانواده هایی که برای تامین هزینه درمان عزیزان خود و به دست آوردن سلامتی دوباره در سختی و تنگنا به سر برده اند.

حالا دولت تدبیر و امید یکی از بنیادی ترین طرح های خود را برای برطرف کردن دغدغه ایرانیان به اجرا گذشته است. این تحول بزرگ در نظام سلامت، امیدها را برای درمان کم هزینه و یا حتی رایگان اقشار مختلف مردم کشور پر رنگ تر کرده است. این طرح، هزینه های مراجعه کنندگان به بیمارستان های دولتی را از ۳۷ درصد به ۱۰ درصد کاهش می دهد. به عبارت بهتر بیمار دیگر لازم نیست برای بستری و درمان خود در بیمارستان قبل از هر اقدامی دغدغه جور کردن پول درمان داشته باشد. طرح سلامت از اردیبهشت ماه امسال آغاز شده و همه ۳۸۰بیمارستان دولتی کشور را پوشش داده است. به گفته مسئولین وزارت بهداشت، تا کنون ۶طرح از ۷طرح تحول در نظام سلامت اجرایی شده است.
اجرای طرح سلامت مواردی چون تحت پوشش قرار دادن افراد فاقد بیمه که شامل شش میلیون نفر ایرانی می شود و در عین حال، بازنگری در تعرفه خدمات سلامت و نیز بر چیدن مسئله زیر میزی را تغییر داده است. اکنون پس از گذشت ۹ ماه از شروع این طرح بزرگ به نظر می رسد در روند اجرا طرح سلامت نتوانسته از بلوغ چندانی برخوردار شود و بر این اساس با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند. جهان اقتصاد در گزارشی ویژه تلاش کرده است با بررسی دیدگاهها و بازتاب اظهار نظر کارشناسان و سایر اقشار جامعه، موضوع طرح سلامت را از زوایای مختلف بنگرد.
متخصصین اطفال را مورد حمایت قرار دهید
دکتر فرید ایمان‏زاده
رئیس بیمارستان مفید
امیدوارم طرح سلامت که پس از مدتها اجرا شده است پایدار بماند و باعث ارتقا سلامت مردم شود. می‏توان دید که مراجعه کنندگان تعرفه ۱۰ درصد پرداخت می‏کنند و برای تهیه داروی مورد نیاز خود به خارج از بیمارستان نمی‏روند و بسیاری از افراد که برای تهیه اقلام داروی خود از ناصرخسرو سر درمی‏آورند دیگر احتیاجی به این کار نمی‏بینند. در کل می‏توان گفت تغییرات با اجرای این طرح کاملاً محسوس است. مطمئناً طرح بدون اشکال نیست. به نظر من پزشکان متخصصین اطفال باید بیشتر در این طرح مورد حمایت قرار گیرند. البته با توجه به بررسی‏های وزارت بهداشت این موضوع نیز در حال پیگیری است.
همچنین این نکته را باید در نظر گرفت که در همه جای دنیا،اولویت نخست دولت آن است که قشر فقیر جامعه را به استانداردهای متوسط برساند و نه اینکه امکانات قشر مرفه را گسترش دهد. امیدواریم بخش خصوصی نیز به کمک بخش دولتی آمده تا بتوانند معضل بهداشت و درمان مردم را حل کنند.
اطلاعی از طرح نداشتیم
بیمار پاراتیروئیدی در مصاحبه با خبرنگار جهان اقتصاد درباره طرح سلامت چنین گفت: اولین بار است که به این بیمارستان دولتی مراجعه می کنم و تا کنون ۱۰۰ هزار تومان بابت بستری، هزینه های آزمایشگاه و ویزیت دکتر پرداخت کرده ایم. پزشک منخصص به من امیدواری داده است که با انجام عمل جراحی سلامت خود را بازیابم. با پرس و جوهایی که انجام دادیم هزینه عمل جراحیم ۵ میلیون تومان می شود که بناست ما ۳۰۰ هزار تومان از آن را پرداخت کنیم. ما از طرح سلامت اطلاعی نداشتیم و نمی دانیم اگر این طرح نبود باید چه مقدار هزینه درمانی پرداخت کنیم. اما خدا شکر الان از این طرح و میزان پرداختی راضی هستیم.
بیمار یک
همسر بیماردیالیزی در بیمارستان امام خمینی ره
نظر خانم حسینی را درباره اجرای طرح سلامت پرسیدیم. او به خبرنگار جهان اقتصاد اینگونه توضیح داد: شوهر من دیالیزی هست وباید تحت عمل جراحی قرار بگیرد، راجع به این طرح اطلاعات خیلی کمی دارم. بیمارستان غیاثی در شهرک ولیعصرعج از ما هیچ هزینه ای دریافت نکرد ولی بیمارستان امام خمینی ره هزینه هایی برای ما داشت. بیشتر از وضع رسیدگی به بیمار در این بیمارستان گله داریم. با اینکه چندین بار از رفتار نامناسب پرسنل شکایت کردیم اما پیگیری انجام نشد و از ما خواستن در صورت ناراضی بودن به بیمارستان خصوصی مراجعه کنیم.
عدالت رعایت شود
حسین حیدر
مدیر گروه جراحی فک وصورت دانشگاه تهران
رئیس بخش جراحی فک و صورت بیمارستان سینا
درباره این طرح باید بگویم طرح در حالت کلی خوب است. اما باید نظامند باشد. نظام پزشکی کشور با اشکالات بسیاری روبرو است که مسئولین درصدد رفع آن هستند. در این طرح نیز اشکالاتی وجود دارد و همچنان ناپخته است و هنوز برای قضاوت طرح زود است. اگرچه می توان به این طرح اینگونه نگریست که برخلاف تصمیم گیری های کلان کشور و خصوصی سازی است. از طرفی، شاهد آنیم طرح سلامت ممکن است در کوتاه مدت به نفع اقشار کم درآمد باشد اما در دورنمای آن در بلند مدت نامعلوم است.
از دیدگاه من این طرح مشکلی برای بخش خصوص بوجود نمی آورد. دولت باید بتواند بخش دولتی را قوی کند تا مردم نیازی به مراجعه به بیمارستان خصوصی نداشته باشند. در این صورت بیمارستان های خصوصی می توانند در خدمت قشر مرفه و یا تخصص های یگر باشند.
در خصوص طرح سلامت و وضعیت پزشکان در آن نیز اشکالاتی به چشم می خورد. برای مثال نمی توان دستمزد پزشکی که ۳ تا چهار ساعت عمل سخت بازسازی کاسه چشم انجام می دهد را ۱ میلیون تومان در نظر گرفت در حالیکه؛ پزشک لیزیک چشم دستمزدی به مراتب بالاتر از این مبلغ برای عملی ۵ تا ۶ دقیقه ای دریافت کند.
البته این نواقص به وزارت بهداشت اطلاع رسانی شده است و آنان درصدد رفع موضوعات هستند.
بازنگری کتاب تعرفه همراه با پزشکان/ احترام متقابل حفظ شود
دکتر محمدرضا رزاقی
رئیس شبکه ملی تحقیقات لیزر در پزشکی
همه ما در نظام جمهوری اسلامی تابع قوانین دولت هستیم. اما اینجا حرمت شکنی نباید بشود. ما عزیزان پزشک ما اکثریت غریب به اتفاق همیشه در خدمت جامعه بودند چه قبل از انقلاب چه در طول سال های دفاع مقدس که حتی از پزشکان ما در ابهام درجه رفیع شهادت رسیدند در سنگر به سنگر همراه رزمندگان عزیز ما جلو رفتند.
همانطور که شاعر می گوید: چو به گشتی طبیب از خود میازار چراغ از بهر تاریکی نگه دار
به عنوان یکی از احاد جامعه پزشکی معتقد اکثرپزشکان ما نگران وضعیت سلامت بیمار خود هستند بنابراین خواهش ما این است که دولتمردان، رسانه ها در ادبیاتشون ملاحظه کنند و حرمت شکنی ها رو از ادبیاتشون کنار بگذارند که پزشکان ما با دلگرمی بیشتری خدماتشون رو ارائه دهند و اینگونه مردم نیز قدرشناس خدمات خواهند بود.اصطلاحی در عالم پزشکی است که می گوید، ۵۰ درصدکارهای درمانی زمانی که بیمار به پزشک خود اعتماد می کند انجام شده و خدمات درمانی ۵۰ درصد دیگر است. پس اجازه دهیم همچنان مردم به پزشکان احترام گذارند.
اما در زمینه بحث لیزر کتاب تعرفه ها باید مروری دوباره شود.همان طور که وقامات وزارت خانه نیز بر این امر تاکید کرده اند امیدواریم در بازنگری بعدی با همکاری پزشکان نکات از قلم افتاده اعمال شود.
همچنین درباره خدمات لیزر نیز به مردم اطلاع رسانی شودکه مردم جراحی های لیزر و غیر لیزر را بشناسند. بسیاری از احاد جامعه ما فکر می کنند، هر جا که برشی روی پوستشون انجام می شود لیزر هست که این گونه نیست.
مالیات سیگار را به طرح سلامت اختصاص دهیم
دکترعبدالرحمن رستمیان
نماینده مجلس
با نگاهی به مقایسه شاخص‏های سال گذشته و امسال (۱۳۹۴) می‏توان دید، در سال گذشته پرداخت هزینه های درمان ازسوی مردم و شکایتهای دریافتی از مسئله زیرمیزی بسیار بالا بود. نمایندگان به خصوص در شهرستان‏ها این مسائل را بسیار شاهد بودند. امروز شاهد آنیم بیمار برای تهیه دارو و انجام آزمایشات خارج از بیمارستان نمی‎رود و بیمه بسیاری از هزینه‏های بیمار را پوشش می‏دهد. از سوی دیگر ماندگاری پزشکان متخصص در بیمارستان بیشتر شده است و متخصصین به کار در داخل بیمارستان علاقه‏مندی نشان می‏دهند؛ به همین دلیل کلینیک‏های سرپایی در بیمارستان‏های دولتی شهرستان‏ها شکل گرفته‏اند. بنابراین از مجموع شواهد می‏توان دریافت طرح سلامت شرایط بهداشتی و سلامتی کشور را به سمت بهبود پیش برده است.
تا قبل از طرح ۹۰ درصد افراد جامعه تحت پوشش بیمه بودند و ۱۰ درصد که در حدود ۶ میلیون از هموطنان را شامل می‏شود، فاقد هرگونه پوشش بیمه بودند. این طرح خود را ملزم کرده بود که همگان حداقل تحت پوششی بیمه پایه باشند که این اتفاق افتاد.
البته این طرح نواقصی هم دارد. هم اکنون حجم مراجعه به بیمارستان‏های دولتی بالا است؛ این مسئله افزایش و تقویت کادر پرستاری و همچنین حمایت از این قشر را الزام آور می کند. باید تدبیری اندیشیده شود تا پرستاران بیشتری به سیستم پزشکی کشور جذب شوند. اگرچه با تمام این اوصاف و تکمیل این طرح کشور عزیزمان می‏تواند به شاخص‏های دست یابد که کشورهای با نظام بهداشتی پیشرفته بسیار پیشتر به آن دست یافته بودند. برای مثال کشور همسایه ترکیه سالهاست که این طرح را آغاز کرده است.
سرمایه‏گذاری در بخش بهداشت و همچنین توجه به بخش درمان سرپایی از دیگر نکاتی هستند که باید بیشتر به آنها توجه کرد.
میزان بودجه اختصاص داده شده به طرح سلامت همانند میزان بودجه ۹۳ است. بدین معنا که ۸ میلیارد تومان برای پیشرفت این طرح در نظر گرفته شده است. به نظر من، یکی از راههای تداوم طرح سلامت، استفاده از مالیات‏های کالای آسیب‏رسان، به عنوان جایگزین ثابت منابع مالی پایدار برای سلامت است. این روش از سویی، مصرف کالای آسیب‏رسان را کم می‎کند و از سوی دیگر، منابع این محصولات می تواند برای ارتقاء طرح سلامت مفید باشد. برای مثال اگر دولت عوارض استاندارد جهانی را برای کالایی چون سیگار که عوارض حداقل ۲۵ درصدی را شامل می‏شود، در نظر بگیرد؛ از این طریق در حدود ۲۵۰۰ میلیارد دلار به درآمد دولت اضافه می‏شود و دولت برنامه دارد که این درآمدها را به طرح سلامت اختصاص دهد.
مجلس برای حل این مساله چند بیمارستان دولتی را برای ارزیابی این طرح تحت نظر قرار داده است و بر آن است اطلاعات به دست آمده را به گوش مردم نیز برساند.
براساس مشاهدات مجلس اگر بخش‏هایی پرداخت اضافه دریافت می‎کنند باید تعدیل شوند و از طرف دیگر قسمتهایی که پرداخت کم دریافت می‏کنند باید ارتقاء پیدا کنند. البته این تعادل بخشی تنها از طریق استناد و ارزیابی اطلاعات آمارهای مستند امکان‏پذیر است.
همچنین این گزینه برای متخصصین وجود دارد که می‎توانند تا سه ماه اعتراض منطقی خود را اعلام کنند.
در ادامه باید این نکته را اضافه کنم، بخش خصوصی در همه دنیا ثروت محسوب می‏شود خرید راهبردی خدمات (که بخش خصوصی شامل آن می‏شود) از برنامه‏های پنجم توسعه راهبردی بوده و مطمئنا جزو برنامه ششم توسعه نیز قرار می‎گیرد. منتها در این بخش باید حداقل سود پایدار باید در نظر گرفته شود.
بیمه‏ها باید از پایداری حداقل سود بخش خصوصی حمایت کنند. اما دلیل بر آن نیست که توقعات بیجای بخش خصوصی تامین شود. زیرا که بخش خصوصی فرصت بزرگی برای استفاده از بخش خدمات است. این اتفاق امسال در بخش آموزش و پرورش افتاد و این ارگان خدمات بخش خصوصی را خریداری کرد.
همه ی اقشار بیمارستان راضی باشند
جواد غروبی
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص جراحی عمومی
اگر طرح سلامت بتواند از لحاظ مالی بودجه خود را تامین کند و پشتیبان مالی داشته باشد و به معنای کلمه تداوم داشته باشد، طرح بسیار خوبی است. به نظر من ، این امکان وجود داشت که تفاوتی هم در میان میزان پرداخت مناطق شهرنشین و روستا نشین وجود داشته باشد.
در حالت کلی، وجود بخش خصوصی در کنار بخش دولتی ملزوم یکدیگرند. بخش ددولتی باید تمام قد بیماران را تحت حمایت خود قرار دهد؛ حال اگر بیماری که توانایی پرداخت داشت، می تواند به بخش خصوصی مراجعه کند.
برای پزشکی که هفت سال دوره عمومی، ۴ سال دوره جراحی و ۳ سال فوق تخصصی را گذارنده است و با سابقه کار طولانی دارد باید چه دستمزدی در برابر تازه فارغ التحصیل و کسی که تجربه و کفایت کمتری دارد، بگیرد. که البته این طرح این موارد را در نظر گرفته است. همچنین درآمد قشر پرستار نبز در کشور در مقایسه با سایر کشورها ناچیز است. بنابراین لازم است نظام طرح سلامت عادلانه پیش برود.
متاسفانه شاهد آن هستیم که صدا و سیما وجه ی جامعه پزشکی را در مقابل قشر پرستار مخدوش می کند. چطور ممکن است پزشک از افزایش درآمد نیروی پشتیبان ناخشنود باشد.
برای اجرای طرح سلامت و حل مشکلات بیماران همه پرسنل بیمارستان از نگهبان تا پزشک باید از وضعیت شغلی خود راضی باشند. مطمئنا نمی توان هیچ از حلقه های این زنجیر را جدا در نظر گرفت.
شرایط اجرای طرح مهیا نیست
دکتررضا فکرآزاد
دانشیار دانشگاه-جراح و متخصص بیماریهای لثه - رئیس انجمن پزشکی لیزری ایران
در خصوص ورود طرح سلامت به حوزه دندان پزشکی باید گفت، این موج در نهایت تمام جامعه پزشکی را در بر خواهد گرفت.
این طرح قطعاً به شرایط امروز دندان پزشکی هم خواهد پرداخت و می‏تواند کمک‏کننده باشد. ولی همیشه ملزوماتی برای اجرای هر طرح لازم است. هر طرح در شرایط و بسته مهیا شده قابل اجرا است. از طرف دیگر هر طرح تصویب شده باید شرایط برد – برد را برای همه‏ی طرفین درگیر طرح در نظر گیرد بنابراین طرح سلامت باید منافع پزشک را به همان اندازه منافع بیمار بسیار در نظر گیرد.
بسیاری از پزشکان قبل از اعلام این طرح و قوانین مربوط به آن کار خود را به درستی انجام می‏دادند. این قوانین معدود پزشکانی را شامل می‏شود که رفتار تخطی‏گرانه داشته‏اند. به نظر من در حال حاضر شرایط اجرایی این طرح به واقع برای هر دو طرف مهیا نیست.
در حالت کلی شروع طرح سلامت اتفاق خوبی است که همگی آن را به فال نیک می‏گیریم؛ اما در این رابطه باید، نظر گروههای پزشکی را در نظر گرفت و باز خوردها را از سطح جامعه جمع‏آوری کرد. به نظر من صلاح بود این طرح، در یک پایلوت اولیه اجرا می‏شد و پس از بازخوردگیری آن را به جامعه تعمیم می‏دادیم. با این کار اجرای طرح سلامت در کشور جاری و ماندگار می‏شد و نظر هر دو گروه درگیر جلب می شد.
خیلی از طرح‏های اجرا شده به نتیجه غایی نرسیده است. هدف همه جامعه پزشکی آن است که بهترین خدمات به بهترین مردان دنیا برسد. اما با دید واقعی باید به این قضیه پرداخت.
کاش مراکز دولتی قوی وجود داشت که مردم دردمند و با نیاز واقعی را تحت پوشش قرار می‏داد. اما نمی‏توان کسی دیگری را به موضوع و مشخص دیگر اختصاص داد. در این شرایط، دولت بهتر بود پزشکانی خوب را با درآمد بالا در مراکز دولتی بگمارد تا مردم بتواند از امکانی که وظیفه و بر دوش دولت است استفاده کنند.
نمی‏توان با انداختن توپ در زمین دیگری تاوان کم کاری برنامه‏های کلان کشور را به گردن قشر خاصی انداخت. اگر این روش برای اجرای طرح سلامت پیش برود شاید به نتیجه نهایی و مطلوب نرسد. با این راهکار درمانی، آسیب‏های زیادی پیش روی جامعه بهداشت و درمان کشور خواهد بود و یا ممکن است بسیاری از جنبه‏های طرح اتفاق نیافتد.
وظیفه دولت آن است که مرکز مناسبی را برای مردم مهیا کند و بعد انتخاب را به دست مردم بگذارد که اگر شخصی توانایی مالی داشت بتواند نزد دکتر و یا مرکز درمانی دیگر برود. در غیر این صورت افرادی که در شرایط قبلی کار می‏کردند تن به شرایط جدید نخواهند داد.
پزشک جیب بیمار را در نظر می گیرد
دکتر خشایار سرافراز
متخصص بیهوشی- نایب رییس سندیکای مراکز جراحی
باید این موضوع را در نظر گرفت، این رابطه اقتصادی بین پزشک و بیمار که همیشه مسائل اقتصادی را تعیین می کند. در بسیاری از مناطق ایران هر پزشکی – البته نه هر پزشکی- تلاش می کند با توانایی های مریض خود را وفق دهد. ممکن است تعرفه های مشخص شده در شهرستان قابل اجرا نباشد و جراح با توان مالی مریض کنار بیاید.
بنابراین اجرای طرح سلامت در نقاطی از ایزان می تواند ایده آل باشد؛ در حالی که ممکن است در بخش هایی معیوب اجرا شود.
در این طرح متخصصین بیهوشی نسبت به وضع قبلی شرایط بتری دارند اما همچنان برخی موسسات و کلینیک ها در برابر شرایط جدید مقاومت می کنند.