بانک مرکزي اخيرا 2/1 ميليارد دلار ارز بلوکه‌ حاصل از فروش نفت خام را به ريال تبديل کرده و در اختيار دولت گذاشته که اين اقدام به معني خلق پول بي‌پشتوانه در کشور است که منجر به رشد پايه پولي و افزايش نرخ تورم مي‌شود.

به دنبال تبديل دلارهاي نفتي به ريال که با اوج‌گيري قيمت نفت از اواخر دوره اول رياست‌جمهوري محمود احمدي‌نژاد صورت گرفت که ماحصل آن افزايش نرخ تورم تا نقطه 35 درصدي بود، کارشناسان اقتصادي پيامد اين اقدام دولت را پيش‌بيني کرده بودند با اين حال دولت احمدي‌نژاد اقدام به افزايش پايه پولي تا روزهاي آخر دوران رياست‌جمهوري کرد. اين اتفاق در دولت حسن روحاني نيز با وجود يک دوره سکون و کاهش نرخ تورم در حال وقوع است. کارشناسان اقتصادي از اين واقعه به موج دوم تورم ياد مي‌کنند. از سويي با وجود تلاش‌هاي بانک مرکزي براي مهار تورم کماکان آمارهاي اين بانک از رشد پايه پولي و نقدينگي حکايت دارند‌ اين در حالي است که ارايه خطوط اعتباري براي پروژه‌هايي نظير مسکن مهر در دولت يازدهم متوقف شد و با اين حساب تداوم رشد پايه پولي و نقدينگي ابهاماتي را به وجود مي‌آورد. کارشناسان بر اين باورند که خلق پول 1/2 ميليارد دلاري دولت، تورم و پايه پولي را افزايش مي‌دهد و پيامدهاي جبران‌ناپذيري را به بار مي‌آورد.‏

در همين حال محمدقلي يوسفي، عضو هيات علمي دانشکده علامه طباطبايي در اين باره به "جهان صنعت" گفت که در وهله اول بايد ديد دولت اين مبلغ را مي‌خواهد در کدام بخش از اقتصاد هزينه کند، اگر دوباره در بخش‌هاي تورم‌زا مانند بازرگاني، خدمات و واسطه‌گري صرف کند و به بخش‌هاي توليد، صنعت و کشاورزي توجه نکند، شرايط هيچ تغييري نخواهد کرد. يوسفي افزود: دولت تا زماني که برنامه‌ريزي صحيح و آگاهانه‌اي براي کاهش هزينه‌ها و کوچک و چابک شدن دولت نکند، استقراض از بانک‌ مرکزي فقط باعث افزايش پايه پولي مي‌شود و هيچ‌ کمکي به بهبود شرايط نخواهد کرد. وي درباره راهکارهاي کاهش نقدينگي و مهار رکود تورمي گفت: متاسفانه بسياري از نهادها، ارگان‌ها و وزارتخانه‌هايي با بودجه‌هاي کلان در دولت وجود دارند که نقش موثري در اقتصاد و توليد کشور ايفا نمي‌کنند و دولت بايد با کوچک کردن و کاهش بودجه اين نهادها و همچنين افزايش تخصيص منابع به توليد به کاهش تورم و نقدينگي کمک کند. يوسفي بيان کرد: ابتدا تمرکز دولت بايد بر کاهش رکود باشد و بعد به کاهش تورم بپردازد چراکه در کشوري که فقط تورم وجود داشته باشد به مراتب براي کاهش آن شرايط کار آسان‌تري در پيش رو دارند و در ايران با وجود بحران بيکاري، رشد اقتصادي پايين و به طور کلي رکود تورمي نبايد دولتمردان ساده از اين مسايل رد شوند.‏

حسين راغفر، عضو هيات علمي دانشگاه الزهرا نيز در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه خلق پول چه پيامد‌هايي دارد، گفت: اين پولي‌هايي که هنوز وارد نشده‌اند تبديل به ريال مي‌شوند بنابراين اين اقدام عملا به منزله چاپ پول است و مطمئنا چاپ پولي که هنوز منابعش تامين نشده است، باعث ايجاد تورم‌ و افزايش پايه پولي خواهد شد. اين کارشناس اقتصادي گفت: خلق پول 1/2 ميليارد دلاري دولت تورم و پايه پولي را افزايش مي‌دهد و اين اقدام دولت، به منزله چاپ پول بدون پشتوانه است. اين کار بسيار خطرناک بوده و با اصول ابتدايي علم اقتصاد مغايرت دارد. وي گفت: رشد پايه پولي و نقدينگي به علت مشکلات جانب عرضه اقتصاد در ايران عمدتا به جاي هدايت آن به بخش توليد‌ به افزايش سطح عمومي قيمت‌ها منجر مي‌شود. عضو هيات علمي دانشگاه الزهرابا اشاره به اينکه چاپ اسکناس، افزايش پايه پولي را به همراه دارد گفت: چاپ پول تورم را در سطح ملي افزايش خواهد داد.‏

وي گفت: طبيعتا دولتي که با مشکلات بسيار جدي از جمله آوردن ارز به داخل کشور مشکل دارد و منابع کافي هم در اختيار ندارد تا تعهدات روزمره‌ خود را اجرا کند نبايد دست به اين کار مي‌زد. عضو هيات علمي دانشگاه الزهراگفت: بانک مرکزي بابت نفتي که فروخته و هنوز ارز آن را نگرفته، دست به انتشار ريال زده و معادل دلار حاصل از فروش نفت، ريال به دولت تحويل داده است که طبق اصول ابتدايي علم اقتصاد اقدام نادرست و خطرناکي را در پيش گرفته است. وي با بيان اينکه افزايش پايه پولي منجر به افزايش نرخ تورم در سطح جامعه مي‌شود، گفت: با افزايش تورم، مصرف‌کننده و توليدکننده زيان‌ خواهند ديد.‏