فریده خدادادی-تالاب جازموریان به عنوان یکی از تالاب‌های فصلی مشترک بین سیستان‌وبلوچستان و کرمان است که با مساحت سه هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع بر اثر فرونشست زمین با ساختی جوان در فاصلهٔ ۱۵۰ کیلومتری غرب ایرانشهر ایجاد شده‌است.

به گزارش جهان اقتصاد، تالاب جازموریان به علت پدیدهٔ تغییر اقلیم در سال‌های اخیر وهمچنین احداث سدهای متعدد بر حوضهٔ آبریز آن همچون سد جیرفت استان کرمان بر روی هلیل‌رود دچار خشکسالی شده است که اخیرا با توجه به بارندگی‏های زمستانه و سیل آسا بخش اعظمی از آن آبگیری شده است که می‏تواند در صورت تداوم بارندگی‏ها به آبگیری بیشتر این حوضه آبریز امیدوار بود.

خبرنگار جهان اقتصاد نیز پیرو اهمیت این موضوع با محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار به گفت‏وگو پرداخته است که درادامه می‏خوانید:

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار با اشاره به موقعیت تالاب جازموریان اظهار کرد: محبوب‌فرگفت: تالاب جازموریان یک دریاچه مرزی بین کرمان و سیستان بلوچستان تشکیل شده است و از طرفی این حوضه آبریز برای کشاورزی و کشت گیاهان گرمسیری مناسب است.

وی گفت: در سال 1370 سدی تحت عنوان سد جیرفت روی رودخانه‌ هلیل‌رود واقع شده بود که از سرچشمه‏های اصلی جازموریان بود و وقتی که این سد روی جازموزیان بنا شد، جریان آب این رودخانه قطع شد وعملا رودخانه هلیل‌رود در پایین دست سد به رودخانه غیردایمی و فصلی شد و به خشک شدن تالاب جازموریان انجامید.

به گفته عضو انجمن آمایش سرزمین ایران، تالاب جازموریان پس از خشک شدن به کانون تولید گرد وغبار و ریزگردها در سه استان یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان منجر شد.

وی گفت: در دی ماه سال 1398 و حتی اخیرا دریاچه جازموریان به دلیل سیلاب‏های ایجاد شده به واسطه بارندگی‏ها احیا و آبگیری شد.

عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران گفت: اکنون نه تنها به دلیل بازگشایی سد جیرفت بلکه به دلیل بارندگی و سیلاب، مازاد آب در تالاب جازموریان جاری شده است و این تالاب از حالت گرد‌ وغبار خارج شده است.

محبوب فر افزود:همچنان تالاب جازموریان درمعرض خطر است زیرا علاوه بر رودخانه هلیل‌رود به عنوان یکی از رودخانه‏های اصلی که به رودخانه جازموریان جاری می‏شد‏، سایر رودخانه‏ها نیزهستند که باید سدسازی بر روی آن صورت پذیرد، به همین منظور اداره کل حفاظت محیط زیست کرمان «طرح مدیریت تالاب جازموریان» را به وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد داده است و این طرح از سازمان حفاظت محیط زیست وزارت نیرو به استان سیستان و بلوچستان ارسال شده است و منتظر تصویب در شورای برنامه‌ریزی استان سیستان برای اجرایی شدن است تا فعالیت‏های انسانی، انتقال آب و برداشت از حوضه آبریز جازموریان متوقف شود و این آب برای مدیریت منابع موجود، محیط زیست و ریزگردها این حوضه آبریز صرف شود.

وی افزود: متاسفانه هنوز این طرح مسکوت مانده و تصویب نشده است و نگرانی‏هایی را درباره ایجاد یک سد دیگر برای انتقال آب به شمال استان کرمان (یک برداشت جدید) دنبال داشته است که می‏تواند تالاب جازموریان را خشک کند و ممکن است آب سیلاب هم وارد این تالاب نشود.

به گفته وی، انتقال آب هلیل‌رود به شمال استان کرمان فاقد مجوز زیست محیطی است و اعتراض مردم محلی را نیز به دنبال داشته است، حتی معترضان بارها درمحل حفاری تونل انتقال آب تحصن کردند به طوری که اعلام کردند که این اقدام فاقد مجوز زیست‌محیطی است. از سوی دیگر خود مدیرکل محیط زیست استان کرمان به سیاست یک بام و دوهوا دست زده است به طوری که خواستارمدیریت منابع آبی حوضه آبریز جازموریان شده است و از طرفی هم موافقت فراقانونی خود را با انتقال آب هلیل‌رود اعلام کرده است.

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: هدف از اجرای پروژه انتقال آب هلیل‌رود به شمال استان کرمان قطع سیلاب موجود در تالاب جازموریان و جاری کردن آن در گلوگاه صنایع آب بر است که با توجه به موقعیت استراتژیک تالاب جازموریان در کنترل ریزگردها و گردوغبار در چند استان مجاور اکنون با انتقال آب از هلیل‌رود درصدد تیشه به ریشه این حوضه آبریز هستند که بسیار خطرناک است.