روزجمعه سرانجام خبر درگذشت عبدالله بن عبدالعزیزآل سعود، پادشاه عربستان ازسوی رسانه های جهان اعلام شد.

پس از ماجراهای اخیر اوپک که با تداوم سقوط قیمت نفت همراه شد و نقش کشورعربستان دراین افول بر سر زبان ها افتاد برخی کارشناسان سیاسی حوزه نفت، که چند هفته ای است خبرها و شایعاتی مبنی بر مرگ ملک عبدالله را رصد می کردند به ارایه اظهارنظرهای مختلفی درباره تاثیر این اتفاق بر وضعیت فعلی قیمت نفت پرداختند.

سرانجام پس از اعلام رسمی مرگ پادشاه بزرگترین صادرکننده نفت جهان این اظهارنظرها شکل جدی تری به خود گرفت؛ عده ای از کارشناسان معتقدند پس از مرگ "عبدالله " بازار نفت به سمت صعود متمایل خواهد شد و بسیاری دیگر می گویند به دلیل ثابت ماندن ساختار قدرت در این کشور اتفاق خاصی در حوزه قیمت نفت به وجود نمی آید.

اما آنچه نماگرهای رسمی دنیا پس از مرگ پادشاه عربستان منتشر کردند حاکی از این است که قیمت پایه نفت خام پس از این خبر 7/1 درصد افزایش یافته و به حدود41/49 دلار در هر بشکه رسیده است.

کارشناسان و رسانه های داخلی بین المللی پیش بینی های متفاوتی درباره آینده قیمت نفت پس از مرگ "عبدالله " را ارایه کرده اند؛ از یک سو آن عده ای که معتقد بر تاثیر افزایشی این اتفاق بر قیمت نفت هستند مدعی اند که عبدالله به عنوان حامی اصلی النعیمی وزیر نفت این کشور دیگر در راس قدرت نیست و موقعیت النعیمی متزلزل خواهد شد.آنها می گویند شخص وزیر نفت عربستان یکی از مهمترین عوامل به اجماع نرسیدن اعضای اوپک در نشست اخیر بوده است.

از سوی دیگر بسیاری هم اعتقاد دارند به دلیل ساختار غیرقابل تغییر حکومت درعربستان، سیاست های نفتی این کشور با تغییرات چشمگیری روبرو نخواهد شد.

به سیاست های کاهش قیمت نفت خدشه وارد می شود

درباره تاثیر این اتفاق بر قیمت نفت و کاهش و افزایش آن حسن مرادی، استاد حقوق بین الملل انرژی دانشگاه تهران به خبرنگار جهان اقتصاد گفت: اگر چه ساختار قدرت در عربستان در یک خانواد جا به جا می شود و شاهزاده سلمان برادر ناتنی شاه عربستان است ولی به تبع موجب بروز آثاری در قیمت نفت خواهد شد.

وی ادامه داد: دامنه این آثار درشرایط فعلی به زودی آشکارخواهد شد و درعربستان به سیاست های کاهش قیمت نفت خدشه وارد خواهد کرد اما دامنه این تغییر مشخص نیست.

این استاد دانشگاه افزود: درست است که ساختار قدرت در عربستان همان است که بود اما با توجه به آشکار شدن نشانه ها و آثاری که از خدشه به روند تولید وارد شده؛ از جمله اخراج 300 تن از کارکنان نفت شمال انگلیس در حوزه اسکاتلند تاثیرگذار خواهد بود. همچنین شیل هم اعلام کرده که 200 تن از کارکنانش را اخراج می کند اما صرف اخراج نمی تواند تنها تاثیر باشد و به تبع در بالانس های جاری این شرکت ها مشکلات و موانع زیادی اتفاق افتاده که آنها را مجبور به بیکارکردن کارکنانشان کرده است.

وی یادآورشد: بنابراین این اتفاق می تواند سرآغاز و مقدمه یک اتفاقات زنجیره ای باشد که کاهش نفت علت اصلی آن بوده است.

افزایش قیمت مقطعی است

از سوی دیگر اما یک فعال حوزه نفت و پتروشیمی با بیان اینکه افزایش قیمت نفت پس ازمرگ پادشاه عربستان، زودگذر و مقطعی است، گفت: ظرف چند روز آینده، دوباره قیمت نفت بر اساس میزان عرضه و تقاضا به رقم واقعی خود برمی‌گردد.

پدرام سلطانی درگفت‌وگو با آنا با بیان اینکه افزایش قیمت نفت نخستین واکنش بازار به مرگ پادشاه عربستان بوده‌است، افزود: تاریخ عربستان نشان داده که با تغییر سران این کشور، تغییرچندانی درسیاست‌های آن بروز نکرده است و در واقع سیاست‌های پادشاه قبلی از سوی پادشاه جدید دنبال می‌شود.

وی افزود: بعید به نظر می‌رسد سیاست فعلی عرضه نفت عربستان با روی کار آمدن پادشاه جدید تغییر کند و درنتیجه قیمت نفت افزایش چشمگیری نخواهد داشت.

سلطانی با تاکید بر اینکه درچند روز آینده تاثیر مرگ پادشاه عربستان از بازار نفت برداشته می‌شود، اظهار کرد: با برداشته شدن این تاثیر مقطعی، دوباره عامل تعیین‌کننده قیمت نفت میزان عرضه و تقاضا خواهد بود.

به گفته رئیس سابق اتحادیه صادرکنندگان محصولات پتروشیمی، ظرف چند روز آینده دوباره قیمت نفت به نرخ‌های قبلی خود باز می‌گردد و افزایش یک تا چند دلاری احتمالی آن نیز روند نزولی به خود می‌گیرد.

وی ادامه داد: به نظر من تصور اینکه مرگ پادشاه عربستان می‌تواند زمینه افزایش قیمت نفت را فراهم کندکاملا نادرست است، چرا که سیاست‌های عربستان در بازار نفت به صورت آنی و یک‌شبه تغییر نمی‌کند.

قدرت منتقل شد، آیا نگاه تازه‌ای راه است؟

ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه تازه عربستان سعودی که در سن هشتاد سالگی و پس از اعلام خبر فوت ملک عبدالله پادشاه پیشین این کشور به سلطنت رسیده است، در اولین نطق تلویزینی خود خطاب به مردم این کشور گفته است که ادامه دهنده سیاست‌های ملک عبدالله، پادشاه قبلی این کشور خواهد بود.

هرچند در افکار عمومی انتظاری غیر از این از پادشاه تازه به سلطنت رسیده سعودی وجود ندارد اما حقیقت مسائلی که عربستان سعودی و همراهان و هم‌پیمانان این کشور در منطقه با آن مواجه هستند، ایجاب می‌کند که بهانه تغییر پادشاه در کشور عربستان به مثابه فرصتی در نطر گرفته شود تا شاید برای برخی از مشکلات این کشور راه چاره‌ای یافته شود.

ناآرامی‌ها و نارضایتی‌هایی که به دلیل فشار های عقیدتی و بی‌عدالتی‌هایی که نسبت به شیعیان -اغلب ساکن شرق- این کشور اعمال می‌شود، سرسختی و اعمال روش کینه‌توزانه‌ای که در عرصه بازار جهانی نفت از سوی این کشور در پیش گرفته شده و موجب صدمه چند صد میلیارد دلاری به منافع و درآمدهای عربستان و همراهان او در منطقه شده است، رفتار سراسر تناقض و بی‌منطقی سال‌ها است که در حمایت از گروه‌ها و دسته‌های تکفیری در منطقه در پیش گرفته شده است، دخالت‌های سیاسی (و گاهی نظامی) عربستان در امور کشورهای اطراف شبه‌جزیره از قبیل بحرین و یمن و بسیاری دیگر از این موارد نمونه‌هایی به شمار می‌آیند که پادشاه تازه می‌تواند تغییر سلطنت را به بهانه و فرصتی برای رهایی از گرفتاری‌هایی که پادشاه سلف او ایجاد کرده‌ است قرار دهد و با اصلاح تصمیم‌های غلط نه فقط برای خود و کشورش امنیت واقعی و موقعیت مردمی‌تری را ایجاد کند، بلکه اتخاذ چنین رویه‌ای موجب خواهد شد تا دید و نگاه مردم منطقه و جهان هم به این کشور تغییر پیدا کند.

هرچند که چنین انتظاری از پادشاه تازه بر تخت نشسته‌ای که 89 سال سن دارد و تمامی عمر خود را در نظامی برخاسته از اندیشه وهابی با سمت‌های بالا از ایجاد کنندگان وضعیت فعلی به شمار می‌آید، دور از احتمال به نظر می‌رسد. اما بد نیست بدانیم که ادبیات اعتدال خواهی و توصیه به مدارا و گفت و گو برای حل مسائل بین‌المللی که همواره از سوی ایران اسلامی توصیه و تأکید شده است، بر ادبیات این پاردشاه تازه بر تخت نشسته هم تأثیر گذاشته است؛ وی در اولین نطق تلویزیونی خود خواهان اتحاد میان مسلمانان شده است اما این ادبیات عاریتی نتوانسته است ماهیت و افکار درونی او را پنهان کند و هر امیدواری را که نسبت به تغییر رویه عربستان در ذهن‌ها خطور کند را به ناامیدی تبدیل کرده است. او در همین نطق نطق خود از ضرورت اتحاد میان اعراب مسلما سخن گفته است و به این ترتیب در همین ابتدا نشان داره است که اسلام را ابزاری برای رسیدن به هدف‌های خود و نظام جاهلی خود می‌خواهد و درب ئربار او همچنان بر همان پاشنه خواهد چرخید که تا امروز می‌چرخیده است.