در شرایطی که به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، دولت به دلیل ناتوانی در پرداخت یارانه به تولید ناگزیر به موافقت با افزایش قیمت لبنیات شده است، باید دید صنایع لبنی که از سال گذشته تاکنون در چند مرحله قیمت‌های خود را حتی بیشتر از سقف تعیین شده افزایش دادند

و شیرخام را به قیمت قانونی نخریدند، می‌توانند مجددا قیمت‌ محصولات‌شان‌ را افزایش دهند و بازار کشش آن را دارد؟

محمدرضا نعمت زاده در اظهار نظری صادقانه اعلام کرد " از آنجا که دولت در سال جاری علیرغم تمایل، دیگر نمی‌تواند یارانه‌ای به دامداران پرداخت کند، ناچارا تایید کرده که قیمت سه قلم لبنیات شامل شیر و ماست معمولی و پنیر فتا تا سقف 10 درصد افزایش یابد تا دامداران ضرر نکنند و کارخانه‌ها هم پاسخگوی افزایش هزینه‌هایشان باشند". اما باید دید که سال گذشته صنایع لبنی تا چه اندازه در زمینه نرخ خرید مصوب شیرخام و قیمت‌های نهایی محصولاتشان قانون را اجرا کردند و بر این اساس اجازه افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی را دارند؟

چرا که دولت در تیر سال گذشته نرخ خرید شیر خام از دامداران را به کیلویی 1440 تومان افزایش داد و بر این اساس به صنایع لبنی نیز اجازه داد قیمت‌های خود را حدود 15 درصد افزایش دهند اما برخی کارخانه‌های لبنی نرخ خرید شیر خام از دامداران را افزایش ندادند و افزایش قیمت‌های چند مرحله‌ای محصولاتشان به ویژه در زمینه شیر و لبنیات پرمصرفی مانند پنیر و ماست به بیش از 40 درصد رسید.

حالا هم پس از گذشت یکسال از مصوبه 1440 تومانی نرخ خرید شیر خام که اجرایی نشد، دولت با استقرار ماموران سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در کارخانه‌های لبنی، صاحبان این صنایع را به پرداخت نرخ مصوب و قانونی سال گذشته به دامداران مجبور کرده است. از سوی دیگر صنایع معترض هستند که هزینه‌هایشان را نمی‌توانند تامین کنند لذا باید قیمت محصولات‌شان هم افزایش یابد.

اما یکی از مهمترین پارامترهای تعیین‌کننده قیمت یک محصول، کشش بازار و قدرت خرید مردم است که باید دید آیا با این قیمت‌ها، مصرف شیر و لبنیات که باید افزایش یابد، می‌تواند به استانداردهای جهانی و کشورهای پیشرو نزدیک شود؟

در این زمینه می‌توان گفت که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی از همان روزهای ابتدایی کاری دولت یازدهم مسئله حمایت از دامداران و ضرورت افزایش سرانه مصرف شیر خام که به گفته خودشان طی سال‌های اخیر کاهش یافته بود را مطرح کردند و از سوی دیگر رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی که نقش سخنگوی دولت را نیز برعهده دارد، در سال 1392 اعلام کرد که برای افزایش سرانه مصرف شیر و لبنیات دولت اجازه افزایش قیمت این محصول را نمی‌دهد و در این زمینه برای حمایت از دامداران نیز یارانه 3000 میلیارد ریالی در نظر گرفته شده است که درصددیم این یارانه را برای سال‌های آینده نیز ادامه دهیم.

البته خزانه خالی دولت به عنوان گران‌بهاترین میراث دولت گذشته بر کسی پوشیده نیست و همه می‌دانند که دولت از سر ناچاری تن به افزایش قیمت لبنیات داده است. اما اگر قیمت نهایی محصولات لبنی افزایش یابد، قدرت خرید مردم و به تبع آن سرانه مصرف لبنیات نیز کاهش می‌یابد و این یعنی همان هدفی که همه را ناراضی می‌کند.

سرانه مصرف لبنیات در کشورهای توسعه یافته‌ مانند سوئد، نروژ، هلند و نیوزلند به بیشتر از 500 کیلوگرم می‌رسد. برای حفظ و ارتقای سلامت، بدن هر انسان نیز به حدود 270 کیلوگرم شیر در سال نیاز دارد. همچنی میانگین مصرف شیر و لبنیات در جهان سالانه 160 کیلوگرم برای هر فرد است که این میزان در کشور ما طبق آمار وزارت بهداشت به حدود 70 کیلوگرم می‌رسد و طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی 85 کیلوگرم است که هر دوی این آمار با استاندارد جهانی فاصله زیادی دارد.

از سوی دیگر نیز مدیرعامل اتحادیه فرآورده‌های لبنی با بیان اینکه افزایش قیمت لبنیات مصرف را در جامعه کاهش می‌دهد، گفت: در حال حاضر هرگونه افزایش قیمتی به تولید لطمه می‌زند و ما مخالف این موضوع هستیم.

محمدرضا اسماعیلی در گفتگو با مهر در مورد مباحث مطرح شده از سوی برخی مسئولان مبنی بر افزایش قیمت فراورده های لبنی اظهارداشت: کارخانجات صنایع لبنی توان فروش محصولات خود را با قیمت‌های بالاتر ندارند چراکه خریداری در بازار وجود ندارد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بازار کشش ندارد و محصولات را پس می زند، گفت: باید مردم را به افزایش مصرف لبنیات تشویق کرد، ضمن اینکه قرار بوده مصرف سرانه کشور در پایان برنامه پنجم ۱۶۰لیتر باشد که متاسفانه ما به این هدف نرسیدیم.

اسماعیلی، مصرف سرانه لبنیات در کشور را بسیار پایین تر از هدف معین شده عنوان کرد و اظهارداشت: با افزایش مجدد قیمت‌ها به طور قطع با کاهش مصرف سرانه مواجه خواهیم بود، چراکه قدرت خرید مردم محدود است و مسئولان باید به این موضوع توجه کنند.

وی، افزود: مسئولان توجه کنند که بین مصرف لبنیات و سلامت جامعه ارتباط مستقیم وجود دارد و باید مصرف این محصولات را در کشور افزایش داد اما گران کردن فرآورده های لبنی با تضاد دراین امر است.