مهدی حاجی وند: نحوه عرضه‌های اولیه سهام در سال جدید و بازار منفی این روزهای بورس به معمایی برای سرمایه گذاران و سهامداران مبدل شده است. عرضه های اولیه همیشه مورد توجه بازار سرمایه و معامله گران است، به ویژه زمانی که بازدهی مناسبی را نصیب سرمایه گذاران کند یا این که یک روز پس از عرضه، صف‌های خرید عرضه شوند و سهام تازه‌وارد شده به بورس روند نزولی نیز به خود بگیرد. جدای از این موضوع یکی از دلایل حضور شرکت ها در بازار سهام تامین مالی است تا از این طریق آبی به چرخه بنگاه‌ها ریخته شود و از این رهگذر با مدیریت مناسب سهام، هم سرمایه گذاران و هم بنگاه‌ها بازی برد بردی را در کارنامه خود ثبت کنند.

بر این اساس نیز باید زمان سنجی مناسبی در خصوص زمان عرضه اولیه سهام انجام شود، بویژه اگر میزان سهام عرضه شده از تعداد قابل توجهی برخوردار باشد و برای جذب آن به نقدینگی زیادی در بازار سرمایه نیاز باشد. با این حال نگاهی به وضعیت معاملات بازار سرمایه از ابتدای امسال تاکنون نشان می دهد بازار سهام در این مدت در طی 23 روز معاملاتی، 11 روز مثبت و 12 روز منفی را به خود دیده است و تعداد 22 میلیارد و 600 میلیون سهم و حق تقدم به ارزش 4 هزار و 700 میلیارد تومان در حدود یک میلیون و 800 هزار نوبت نیز دست به دست شده است؛ و در این مدت بجز روزهای نخستین پس از انتشار بیانیه لوزان، بازار سرمایه و سهامدارانش حال و روز خوشی را ندیده‌اند و بورس دوباره به چرخه نزولی خود بازگشته است.

با این وجود یکی از نکات قابل توجه معاملات بازار سرمایه در سال جاری عرضه های اولیه ای است که هیجان رونمایی از آنها پس از گفتگوی رئیس سازمان بورس با رسانه ملی در بازار ایجاد شد. درست در زمانی که بازار سرمایه شاهد صف‌های خرید چند صد میلیونی و عطش خرید سهام در پی ورود نقدینگی بود، عدم مدیریت طرف عرضه و تقاضا شرایط بورس را معکوس کرد و در این مدت عرضه اولیه سیمان خوزستان به بن بست خورد و عرضه فولاد هرمزگان هم که بی منطق بازده بیش از 40 درصدی را در بازار منفی نصیب سهامداران کرد به معمای بورس 94 مبدل شد. با این حال در حالی که بازار سرمایه روزهای پی‌درپی منفی را به خود می بیند و نقدینگی سرمایه گذاران نیز بدون هیچ تردیدی پای آمدن به تالار شیشه ای ندارد، قرار است در روزجاری از سومین عرضه اولیه امسال رونمایی شود و 7 درصد از سهام شرکت پتروشیمی مبین شامل 997 میلیون و 640 هزار سهم روی میز فروش برود.

اما نکته قابل تامل در خصوص این عرضه اولیه اصرار مدیران این شرکت و سازمان بورس برای جذب نقدینگی در روزهای منفی و بی‌رمق بازار سرمایه است و در حالی که کارشناسان بورسی معتقدند شرایط برای عرضه اولیه این سهام در این اوضاع و احوال مناسب نیست و نحوه و زمان دو عرضه اولیه قبلی نیز جای بحث و نقد دارد، مدیران بورسی معتقدند در سال‌های گذشته این باور شکل گرفته که نباید در شرایط مثبت یا منفی بازار عرضه اولیه‌ای انجام شود که باوری غلط است و از این فرضیه دفاع می کنند که عرضه اولیه سهام شرکت های جدید باعث افزایش گزینه های انتخابی سهامداران و موجب شکل گیری فرصتی جدید برای فعالان می شود.

به هر حال از این فرضیه در حالی دفاع می شود که عرضه‌های بی برنامه در سالهای گذشته یکی از بلاهای جان بازار سهام بوده است و غیربورسی‌ها هم می‌دانند که بازار منفی مجال رونمایی و عرضه سهام جدید و جذب نقدینگی نیست. بعلاوه این که بازار مثبت و منفی و نیز حواشی آن و همچنین عرضه‌‌های اولیه بازار نیاز به مدیریتی خبره و دوراندیش دارد که متاسفانه نحوه این عرضه ها در سال جدید و بازار منفی این روزهای بورس به معمایی برای سرمایه گذاران و سهامداران مبدل شده است.