رضا امامی-محمد امین ناطقیان: قیمت نفت پس از طولانی ترین افت خود از سال 1986 تا به امروز، دوباره صعودی شد.

پس از آنکه آژانس بین المللی انرژی مدعی شد که قیمت نفت بهبود خواهد یافت وعرضه منابع نفتی خارج از اوپک را با کاهش پیش بینی کرد، قیمت نفت نیویورک پس از هشت هفته کاهش متوالی افزایش یافت. کاهش قیمت هشت هفته ای نفت خام در بازار های جهانی طولانی ترین کاهش از سال 1986 تا به امروز بوده است. نفت وست تگزاس در حالی 3.6 درصد افزایش قیمت داشت که در هفته گذشته 1.8 درصد کاهش را به خود دیده بود. آژانس بین المللی انرژی در آخرین گزارش بازار ماهانه خود پیش بینی کرد که تولید نفت در کشورهای خارج از اوپک با سرعتی کند تر از آنچه انتظار می رفت پیش خواهد رفت.

به نظر می رسد،شرکت های بزرگ نفتی در حال بیدار شدن از خواب خود هستند و برای مواجهه با سقوط قیمت نفت خام دست به کار شده اند. تا آنجا که شرکت Royal Dutch Shell plc (یک شرکت انگلیسی – هلندی بین المللی) پروژه بزرگ خود در قطر را کنسل کرده و شرکت بزرگ اسکلومبرگر که دارای بیش از 126 هزار کارگر بود عذر 9 هزار کارگر خود را برای ادامه کار خواسته است. همچنین شرکت Statoil ASA پروژه اکتشافی خود را در کشور گرین لند متوقف کرده است. شرکت های بزرگ نفتی جهان در این هفته به این نتیجه رسیده اند که رکود بازار نفت دیگر یک شوخی نیست.تولید کنندگان بزرگ نفت به دنبال رفع مشکلی هستند که به دلیل عرضه بیشتر نفت نسبت به میزان خرید ممکن رخ داده است.بهای نفت در معاملات پایانی روز چهارشنبه 24 دی ماه بالاترین سطح رشد روزانه را در بیش از دو سال اخیر را تجربه کرد.با کاهش اندک فشارهای ناشی از عرضه بیش از حد نفت در جهان و تمرکز معامله گران بر داد وستدهای فنی در آستانه زمان سررسید، بهای نفت در معاملات پایانی روز چهارشنبه با پایان دادن به چهار روز کاهش، بیشترین رشد روزانه را در دو سال اخیر تجربه کرد. طی دو روز گذشته قیمت نفت روندی صعودی داشته و در معاملات روز جمعه به بیش از 49 دلار در هر بشکه رسیده است.

شرکت رسانه ای رویترز تامسون در این باره اعلام کرد که نفت خام برنت و نفت خام دابلیوتی آی آمریکا هر دو تحت تأثیر گزارش دولت آمریکا قرار گرفتند، گزارشی که نشان داد به دلیل رشد تولید داخلی آمریکا، ذخیره نفت خام این کشور هفته گذشته بیش از انتظار افزایش یافته است..قیمت نفت خام برنت در معاملات پایانی روز چهارشنبه با دو دلار و 10 سنت افزایش، معادل 4.5 درصد، به 48 دلار و 69 سنت در هر بشکه رسید که بیشترین میزان رشد روزانه از ماه ژوئن سال 2012 تاکنون به شمار می رود.براساس این گزارش، بهای بنزین آمریکا برای معاملات آتی به دلیل افت تولید پالایشگاهها بیش از 6 درصد افزایش یافت.با وجود افزایش بها، قیمت های نفت در روز چهارشنبه در پایین ترین سطح در 6 سال اخیر باقی ماند. با افزایش عرضه نفت در جهان و پیش گرفتن آن از تقاضای نفتی، قیمت های این محصول از ماه ژوئن تاکنون حدود 60 درصد کاهش یافته است.

در عین حال سازمان اوپک در تازه ترین آمار منتشر شده خود اقدام به تحلیل فروش نفت اعضای این سازمان از جمله ایران کرد.سازمان اوپک در تازه ترین گزارش ماهانه خود اعلام کرد: قیمت نفت سنگین ایران در ماه دسامبر سال 2014 (آذر ماه سال جاری) میلادی در مقایسه با ماه قبل از آن، با کاهش 15.47 دلار روبرو شد و به بشکه ای 58.99 دلار معامله شد.در همین حال، قیمت نفت ایران در ماه نومبر سال 2014 میلادی (آبان ماه سال جاری) با کاهش 10.15 دلار روبرو شد و به بشکه ای 74.46 دلار معامله شد.بر پایه این گزارش، متوسط قیمت نفت ایران در سال 2014 میلادی در برابر هر بشکه 96.18 دلار بود، این در حالی است که این رقم برای سال 2013 میلادی رقم 105.73 دلار گزارش شده است.این در حالی است که هر بشکه نفت اوپک در سال 2014 به طور متوسط 96.29 دلار فروخته شده که نسبت به سال 2013 با کاهش 9.58دلاری روبرو شده است. قیمت نفت اوپک در سال 2013به طور متوسط  105.87 دلار برآورد شده است. 

سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، در تازه‌ترین گزارش ماهانه خود که روز پنجشنبه 25 دی منتشر شد، گزارش داد که نیاز به نفت تولیدی اعضای این سازمان در سال جاری میلادی نسبت به سال 2014 روزانه تا 300 هزار بشکه کاهش خواهد یافت.12کشور عضو اوپک آذرماه سال جاری خورشیدی بر سر کاهش سقف تولید این سازمان که 30 میلیون بشکه در روز است، به توافق نرسیدند. این در حالی است که گزارش جدید این سازمان می‌گوید که تولید نفت اوپک در ماه گذشته نسبت به ماه قبل از آن روزانه بیش از 142 هزار بشکه افزایش‌ یافته و به سی میلیون و 204 هزار بشکه در روز رسیده است.این رقم از نیاز بازارهای جهانی به نفت اوپک در سال 2014 حدود یک میلیون و یکصد هزار بشکه بیشتر است.

نیاز جهانی به نفت در سال جاری، روزانه یک میلیون و 150 هزار بشکه نسبت به سال گذشته افزایش خواهد یافت، در حالی‌ که انتظار می‌رود رشد تولید نفت کشورهای غیر عضو اوپک 130 هزار بشکه بیشتر از این رقم باشد.بر اساس این گزارش، نیاز جهانی به نفت در سال جاری در مجموع، روزانه 92میلیون و 300 هزار بشکه خواهد بود.بر اساس گزارش ماهانه اوپک، تولید نفت ایران در ماه گذشته میلادی 9500 بشکه افزایش‌ یافته و به رقم دو میلیون و 765 هزار بشکه در روز رسید. بیشترین افزایش تولید نفت میان 12 عضو اوپک مربوط به کشور عراق بود که تولید نفت خود را طی یک ماه، بیش از 280 هزار بشکه در روز افزایش داده است.متوسط قیمت نفت ایران در سال گذشته میلادی به‌ 96 دلار و 18 سنت در هر بشکه رسید که نسبت به سال 2013 حدود 10 دلار کاهش نشان می‌دهد.

نگرانی ها از بابت چشم انداز بازار جهانی نفت در حالی ادامه دارد که خبرگزاری فرانس پرس به نقل از رئیس شرکت نفتی لوک اویل روسیه نوشت: قیمت نفت ممکن است به 25 دلار در هر بشکه طی سال میلادی جاری کاهش یابد.مدیرکل لوک اویل که دومین شرکت مهم نفتی روسیه محسوب می شود پیش بینی کرد بازار نفت در سال 2015 همچنان با نوسان همراه باشد. قیمت جهانی نفت از اواسط سال 2014 تاکنون بیش از 55 درصد کاهش یافته است و این در حالی است که با فرا رسیدن فصل گرما و تعطیلی پالایشگاه ها برای انجام تعمیرات تقاضا برای نفت کاهش خواهد یافت. در روسیه که بیشتر درآمدهای بودجه آن از نفت و گاز تأمین می شود، کاهش قیمت نفت و همچنین تحریم هایی که کشورهای غربی در ارتباط با بحران اوکراین علیه این کشور وضع کرده اند، موجب کاهش ارزش روبل شده است.مقامات روسیه هشدار داده اند که اگر قیمت نفت در این سطح بماند، این کشور متحمل کسری بودجه شدیدی خواهد شد.دراین میان وزير اقتصاد دولت تدبیر و امید از برنامه خود برای اصلاح قيمت فروش نفت در بودجه سال 94 به 40 دلار در ازای هر بشکه خبر داد.علی طیب‌نیا،روز پنج شنبه،25 دی گفت: لايحه بودجه براساس فروش نفت به قيمت 70 دلار تدوين شده است ولی اکنون در حال اصلاح اين لايحه به 40دلار هستيم.اين درحالی است که برخی از نمايندگان مجلس از احتمال محاسبه قيمت صفر برای نفت در لايحه بودجه 94خبر داده اند.

این در حالی است که بانک جهانی در گزارشی تحت عنوان «چشم انداز های اقتصادی جهان» که روز سه شنبه 13 ژانويه، 23 دی ماه منتشر شد، داده هايی را درباره ايران ارائه کرد.بنابراین گزارش اقتصاد ايران با مشکل بزرگ تحريم‌های بين المللی روبرو است که تداوم آنها سد مهمی است بر سر توسعه کشور و مشکل دوم وابستگی اقتصاد ايران به نفت، در شرايطی که قيمت اين کالا به شدت در حال سقوط است.ايران برای متعادل کردن بودجه اش نياز دارد به نفت بشکه ای بالای 130 دلار، در حالی که قيمت اين کالا در حال حاضر پيرامون بشکه ای 45 دلار نوسان می‌کند.با توجه به اين مشکلات، بانک جهانی نرخ رشد ايران را در سال 2015 زير يک درصد (0.9 درصد) پيش بينی مي کند، يک درصد در سال 2016 و 2.2 درصد در سال 2017.هرچند بانک جهانی محاسبات خود را بر پايه داده های فعلی قرار داده اما به نظر می رسد با حل مساله تحريم ها اوضاع اقتصاد ايران با تغییرات بسیاری روبرو خواهد شد.