«مدرسه جدید موسوم به دبستان دوشیزگان نزدیک دروازه قدیم محمدیه بازارچه حاجی محمد محسن افتتاح شده است. از برای افتتاح این مدرسه پنج معلمه تعیین شده است که هر کدام یک درس می‌دهند ... بر حسب قوه هر دختر و خانمی این علوم تدریس می‌شود. به علاوه اتاقی هم معین شده است که در آنجا هنرهای دستی، از قبیل کاموادوزی، زردوزی، خامه دوزی، خیاطی و غیره تعلیم می‌شود. تمام معلمان از طایفه اناثیه (مونث) هستند و به غیر از یک پیرمرد قاپوچی (فرّاش) مردی در این مدرسه نخواهد بود. شاگرد از هفت الی دوازده سال قبول می‌شود. اتاق ابتدایی ماهی پانزده قران، اتاق علمی ماهی 25 قران. به فقرا تخفیف داده می‌شود. هردو نفر شاگرد یک نفر مجاناً قبول می‌شود. امید است که در وطن عزیز ما هزاران از این مدارس افتتاح شود.»

صد و پانزده سال پیش اهالی تهران با چنین اعلانی مواجه شدند: اعلان آغاز ثبت‌نام «مدرسه دوشیزگان». بی‌بی خانم استرآبادی بانی اولین مدرسه دخترانه به سبک و سیاق امروز است. مدرسه‌ای که در آن کودکان به جای زمین، پشت میز و روی نیمکت می‌نشستند و حساب و علوم و جغرافی می‌آموختند. مادر بی‌بی خانم نیز معلم بود ولی معلم کودکان اشراف. بی‌بی خانم اما آموزش را برای همه می‌خواست. او که خود نزد مادرش درس آموخته بود، با جسارت و شجاعتی باورنکردنی و در دوره‌ای که خواندن و نوشتن دختران نزد بسیاری از عوام امری قبیح و شرم‌آور بود، چراغ اولین مدرسه دخترانه را در خانه خود برافروخت. بیهوده و بیراه نیست که تمام زنان دانشمند سرزمین‌مان در عصر حاضر را شاگرد بی‌بی خانم استرآبادی به حساب آوریم. زنانی دانشمند چون زنده‌‌یاد پروفسور پروانه وثوق که سایه دانش او سال‌های سال بر سر محک و کودکان بیمار این سرزمین بود. اگر ایستادگی و روشن‌بینی شگفت‌انگیز بی‌بی خانم نبود، شاید درختان تناوری چون پروانه وثوق بر این خاک نمی‌روییدند. روز معلم، روز پاسداشت و بزرگداشت چنین معلمانیست. معلمانی که مسیر تاریخ کشوری را یک تنه رقم زدند.

زیر سقف محک، سلامتی هر کودکی که بهبود می‌یابد، نتیجه مستقیم تلاش معلمی است که پزشکی، پرستاری، مددکاری، داوطلبی، نیکوکاری و... را نه تنها آموزش، بلکه پرورش داده است. هر دردی که کم می‌شود، هر درمانی که آسان می‌شود، خیال هر پدری که راحت می‌شود، قلب هر مادری که آرام می‌گیرد، حاصل کوشش معلمی است که روزی در جایی چراغ دانش را روشن نگاه داشته و رسم نوع‌دوستی آموخته است. و حاصل این کوشش است که می‌تواند زیر این سقف عشق را 30 سال جاری نگاه دارد.

معلمان در محک نقش بی‌بدیل دیگری نیز ایفا می‌کنند. از آنجا که محک همواره بر آن است تا کیفیت زندگی کودکان در مسیر درمان آسیب نبیند، معلمان در حفظ روند آموزش و تعلیم کودکان همواره به صورت داوطلبانه همراه محک بوده‌اند تا کودکان مبتلا به سرطان در مسیر درمان از روند طبیعی زندگی کمتر باز بمانند و این باور محک تحقق یابد که سرطان پایان زندگی نیست.

روز معلم گرامی و وجود مبارک معلمان، بر همه مبارک باد.

شریف نظام‌مافی - مدیرعامل محک