دانه‌های روغنی و روغن خام یکی از گزینه‌های ثابت در سبد واردات کشور در سال‌های گذشته بوده‌اند و تولیدات داخلی در بهترین شرایط کمتر از ۱۰ درصد روغن خوراکی مورد نیاز کشور را تأمین می‌کنند.

به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، برای تأمین روغن خوراکی مورد نیاز کشور سالانه رقمی معادل ۴ میلیارد دلار صرف واردات روغن خامو دانه‌های روغنی می‌شود که برای کاهش این وابستگی به واردات برنامه‌ای ۱۰ ساله تدوین شده تا سهم تولید داخل به ۷۰ درصد افزایش یابد.

نیاز کشور به تأمین روغن موجب شده تا صادرات انواع دانه‌های روغنی ممنوع باشد که این موضوع موجب شده تا صادرات محصولی چون تخمه آفتابگردان که بوداده آن به عنوان یکی از تنقلات با تقاضای بالایی بالاخص در کشورهای حاشیه خلیج فارس روبرو استف ممنوع باشد.

تخمه آفتابگردان تنها در بازارهای صادارتی با اقبال بالایی روبرو نیست و در داخل کشور نیز به عنوان یکی از تنقلات مصرف قابل توجهی دارد و این محبوبیت موجب شده تا به تازگی قاچاقچیان و افراد سودجو بر این بازار تمرکز کرده و اقدام به واردات غیرقانونی تخمه آفتابگردان بوداده یا طعم‌دار کنند.

در حالیکه تخمه آفتابگردانی که در داخل کشور تولید می‌شود از کیفیت بالایی برخوردار بوده و حتی می‌توان ادعا کرد که بالاترین کیفیت درسطح جهانی را دارد، اما متاسفانه شاهد این واقعیت تلخ هستیم که سودجویان به بهانه واردات دانه‌های روغنی اقدام به واردات تخمه‌آفتابگردان چینی کرده و برخی واحدهای صنفی به طمع سودی اندک محصولی را به مصرف‌کننده عرضه کنند که از نظر کیفیت چندین درجه از تولیدات داخلی پایین‌تر است.

از آنجاییکه بسته‌های تخمه آفتابگردان حجیم و با ارزش پایین هستند، قاچاق آنها از مسیرهای غیرقانونی چندان برای قاچاقچیان جذاب نیست و می‌توان گفت هرآنچه تخمه آفتابگردان بوداده وارد کشور می‌شود با سندسازی و به عنوان دانه روغنی از مبادی رسمی و گمرکات وارد کشور می‌شود.

تخمه آفتابگردان در بازار از قیمت متنوعی برخوردار است چنانکه در عمده فروشی بسته به کیفیت قیمت هرکیلو از ۶ تا ۱۰ هزار تومان متغیر است و در بازار خرده‌فروشی قیمت هر کیلو بین ۸ تا ۱۶ هزار تومان است و بنابرگفته برخی فعالان صنفی قیمت تخمه‌های چینی قاچاق شده به داخل کشور حدود ۵۰۰ تا یک هزار تومان ارزانتر است.

نکته قابل توجه اینکه این تخمه‌ها برای عرضه در بازار کشور امارات متحده عربی بسته‌بندی شده‌اند که متاسفانه توسط سودجویان سر از بازار ایران درآورده‌اند و بنابر اظهار فعالان صنفی مصرف‌کنندگان از طعم و کیفیت آنها رضایت ندارند.

در حالی که تولید تخمه آفتابگردان در داخل کشور بیش از نیاز بوده و به دلیل کیفیت می‌تواند در سبد صادرات کشور قرارگیرد، اما متاسفانه به بهانه نیاز کشور به دانه‌های روغنی از صادرات آن که می‌توان با درآمد ارزی کمک قابل توجهی برای تولیدکنندگان باشد، ‌ممانعت می‌شود و حال با ورود نمونه‌های قاچاق بازار داخلی این محصول نیز با تهدیدی جدی روبرو شده‌است.

تقلب با مغز هسته شیرین‌شده هلو

دراین خصوص مصطفی احمدی در گفتگو با خبرنگار جهان اقتصاد با انتقاد از واردات انواع آجیل و تنقلاتی که نمونه با کیفیت و مرغوب آن در داخل کشور تولید می‌شود، اظهارداشت: مخالف واردات محصولاتی مثل تخمه آفتابگردان هستیم، درحالی که تمام انبارها مملو ازگونی های تخمه آفتابگردان است.

رییس اتحادیه آجیل و خشکبار تهران گفت: انواع تخمه و آجیل مانند تخمه آفتابگردان تحت عنوان دانه‌های روغنی وارد کشور می‌شود اما سر از  واحدهای صنفی فروشندگان آجیل و خشکبار و سوپر مارکت‌ها در می‌آورد.

وی ادامه داد: اتحادیه تلاش می‌کند از عرضه آجیل و تنقلاتی که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود ممانعت کند و در این خصوص همکاری تنگاتنگی با واحد بازرسی اتاق اصناف داریم.

رییس اتحادیه آجیل و خشکبار در پاسخ به این سوال که دست فروشان و واحدهای صنفی بدون مجوز چه تاثیری می‌توانند بر قیمت و نوع محصول داشته باشند عنوان کرد: دستفروشان محصولات قاچاق و با درجه بی‌کیفی سه و چهار را عرضه می‌کنند که از قیمت پایین‌تری برخوردار است، در حالیکه واحدهای صنفی مجاز، محصولات با کیفیتی را عرضه می‌کنند که قیمت تمام شده بالاتری دارد و در مقایسه با کالی بی‌کیفیت دستفروش‌ها قیمت بالاتری دارد.

این فعال صنفی اظهارداشت: ساخت و سازهای بی‌رویه موجب شده تا زمین‌های قابل کشت بادام هندی در شمال کشور از بین برود و از این روز این محصول بیشترین سهم از واردات غیرقانونی آجیل را به خود اختصاص داده‌است و قاچاقچیان از علاقه مردم به  بادام هندی سوءاستفاده کرده و سودهای کلانی به دست می‌اورند.

احمدی درمورد تغییرات قیمتی مکرر در بازار آجیل و خشکبار گفت: به عنوان مثال بادام هندی از یک  ماه گذشته تا کنون قریبه ۴۰ درصد افزایش قیمت داشته است که دلیل اصلی افزایش قیمت این محصول تحولات بازار ارز است.

وی تبیین‌داشت: برای مبارزه با قاچاق باید حمایت‌های دولتی و پشتیبانی‌های لازم صورت بگیرد تا نتیجه مطلوب به دست بیاید، زمانی که احساس می‌شود دچار تداخل قیمتی و کالایی هستیم باید تنظیم بازار را در رأس امور کاری قرار داده تا قاچاقچیان فرصت سوءاستفاده از موقعیت زمانی را نداشته‌باشند.

احمدی درمورد استفاده برخی فروشندگان آجیل و خشکبار از مغز هسته شیرین شده هلو به جای بادام گفت: متاسفانه افراد سود جو همه جا حضور دارند و در این مورد با مخلوط کردن مغز هسته شیرین شده هلو با مغز هسته زردآلو به نوعی تقلب کرده و کلاه بر سر مصرف‌کننده می‌گذارند که پیرامون این موضوع شکایت‌های بسیار زیادی را به بازرسی اصناف داشتیم که سبب شد واحدهای صنفی متخلف شناسایی و به تعزیرات حکومتی معرفی شوند.

رییس اتحادیه آجیل وخشکباردر پایان درمورد کیفیت آجیل و خشکبار چینی تاکیدکرد: محصولاتی که از کشور چین وارد ایران می‌شوند فقط ظاهری مناسب دارند و به دلیل تولید و فرآوری صنعتی و استفاده از مواد غیرطبیعی در مقایسه با محصولات ایران از جمله انواع تخمه که به صورت طبیعی تولید و فرآوری می‌شود از کیفیت بسیار پایین‌تری برخوردار هستند.

علی شفائی