جمعه 10 فروردین، 1403

کدخبر: 11618 13:33 1394/01/23
نساجی؛ صنعتی که به نخی بند است

نساجی؛ صنعتی که به نخی بند است

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
نساجی؛ صنعتی که به نخی بند است

نساجی؛ صنعتی که به نخی بند است

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

بررسی صنعتی که جزو اولین صنایع قربانی مصادره شد

سرنوشت واحدهای واگذار شده پس از انقلاب تعطیلی بوده و هست

مهدی زاهدی

ویژه//: اهل شیراز است و متولد ۱۳۲۱؛ خودش می گوید: "تا دیپلم شیراز بودم. دیپلمم را در رشته ریاضی گرفتم. سال ۱۳۳۹در رشته مکانیک دانشگاه پلی تکنیک قبول شدم و در سال ۱۳۴۳مدرک کارشناسی ام را در این رشته گرفتم. من در آن سال ها در کارخانه های جیپ رامبلر (پارس خودرو فعلی)، کارخانه ارج، نورد اهواز و... کار کردم و در گروه صنعتی بهشهر ماندگار شدم. من در کارخانه روغن شاه‌پسند که از زیر مجموعه‌های گروه صنعتی بهشهر بود، کار می‌کردم. در کارخانه شاه‌پسند روغن نباتی تولید می‌کردیم و من در قسمت تولید قوطی سازی بودم. مدتی مسئول کارتن‌سازی و مدتی هم مسئول تعمیرات شرکت پاکسان بودم. بعد از حدود دو سال، دوباره به گروه صنعتی بهشهر برگشتم، اما این بار به عنوان مسئول اولین پروژه قالیبافی ایران آمدم. قرار بود گروه صنعتی بهشهر یک واحد قالیبافی در کاشان به راه بیندازد و من هم به کاشان رفتم و مسئول پروژه قالی راوند شدم و بدین صورت به عرصه صنعت نساجی آمدم."

اینها بخشی از اظهارات محمد مروج حسینی، رییس انجمن صنایع نساجی و از کارکشته های این صنعت است که در گفتگویی با جهان اقتصاد به بررسی چرایی افول صنعتی پرداخت که در سالهای نه چندان دور یکی از صنایع اصلی کشور به حساب می آمد. او دراین گفتگو صریحا اظهار داشت: این صنعت جزو اولین صنایع قربانی مصادره ها بود و سرنوشت واحدهای واگذار شده پس از انقلاب تعطیلی بوده و هست...آنچه می خوانید ماحصل گفتگوی خبرنگار ما با اوست.

محمد مروج حسینی یش بینی اش درباره سال آینده این صنعت را با نگاهی به سال ۹۳ آغاز کرد و گفت: حرف ما در انجمن نساجی این است که سال جدید را براساس آخر سالی که داریم پشت سر می گذاریم باید پیش بینی کنیم؛ اسفند ماهی که پشت سر گذاشتیم غیرعادی بود چراکه بازار محدود و کوچکی داریم و بسیاری از واحدهایمان تصور اینکه یک چنین آخر سالی داشته باشند را نداشتند و پیش بینی می کنیم که این روند در سال ۹۴ نیز ادامه داشته باشد که مهم ترین دلیل آن از سویی کاهش قدرت خرید و از سوی دیگر امکانات ما است که به دلیل نقل و انتقال پول خیلی کم شده یعنی بانک هایی که در امارات و ترکیه بودند و ما می توانستیم از طریق آنها قداری پول نقل و انتقال کنیم هم محدود شده است.

وی دلیل این محدودیت ها را تحریم هایی که علیه ایران در حال اعمال است، دانست و افزود: تعدادی از بانک های کوچک در ترکیه و امارات به دلیل نگرانی از مشکل آفرینی از سوی بانک ها و سیستم خزانه داری آمریکا دیگر نمی توانند در زمینه نقل و انتقال پول کمکی به ما کنند، نتیجه این می شود که ما ناچاریم مدام سراغ صراف ها برویم که این هم باعث افزایش هزینه های نقل و انتقال می شود، به طوری که صادرکنندگان و واردکنندگان می گویند هزینه های نقل و انتقال ما ۱۳ درصد از از رقبای ترک ما بیشتر شده است. این ۱۳ درصد تحمیلی است که به دلیل نقل و انتقال پول اتفاق افتاده است؛ یعنی زمانی که بخواهید قطعه ایی را از انگلیس وارد کنید و پول را از ایران بفرستید، امکان پذیر نخواهد بود مگر اینکه یک نفر از انگلیس به حساب شما پول واریز کند که برای این کار هم باید هزینه دلالی پرداخت کنید که نرخ این ارز که به ارز سفید معروف است، هم گران تر از ارز سیاه است که از ایران منتقل می شود و هم هزینه نقل و انتقال بیشتری دارد، بنابراین هزینه کار ما صعودی می شود.

رییس انجمن صنایع نساجی ادامه داد: در این سوی ماجرا هم از تمام مرزهای کشور واردات به صورت قاچاق درحال انجام است. این وضعیت به حدی رسیده که مقام معظم رهبری نیز به رقم قاچاق در این زمینه اعتراض می کنند و این نشان دهنده نگران کننده بودن وضعیت است. بنابراین زمانی که قاچاق زیاد شود، هزینه تولید هم بالا می رود که منجر به افزایش مرز رقابتی ما با دیگر رقبا می شود.

وی با اشاره به گزارش ارسالی از سوی مرکز پژوهش های مجلس درباره وضعیت و مشکلات واحدهای صنعتی و بنگاه های اقتصادی کشور، ادامه می دهد: وضعیت صنایع کوچک از زبان مسئولان و آقای سید ابریشمی، رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی مطرح شده است. طی این گزارش ۱۴ هزار واحد از مجموع ۸۱ هزار واحد صنایع کوچک تعطیل شده است. ۲۲ هزار واحد با ظرفیت کمتر از ۵۰ درصد، ۲۴ هزار واحد با ظرفیت ۵۰ تا ۷۰ درصد و ۲۱ هزار واحد با ظرفیت بیش از ۷۰ درصد مشغول فعالیت هستند.

مروج اضافه کرد: در گزارش دیگری هم از قول مهندس نعمت زاده آورده شده که صنایع کوچک و متوسط، ۹۲ درصد از کل صنایع موجود کشور و اشتغال یک میلیون نفر،و ۴۵ درصد از اشتغال صنعتی کشور را در بر می گیرند که بر اساس این اعداد این حوزه ۸/۱۶ درصد سهم ارزش افزوده صنعتی و ۱۷ درصد از ارزش افزوده کشور را در بر می گیرد، بدین معنا که این تعطیلی ها ۱۶ درصد ارزش افزوده صنعتی و ۱۷ درصد ارزش افزوده کل را تحت الشعاع قرار داده است.

واحدهای نظامی سردمدار واردات کالای نساجی بی کیفیت از هند

وی راندمان کل صنایع نساجی کشور را حدود ۵۰ درصد اعلام کرد و گفت: در مواردی هم کمی کمتر از این درصد است، یعنی کمتر از ۵۰ درصد بهره وری داریم که دلیل آن هم وارداتی است که از هندوستان به علت داشتن طلب های ارزی که دراین کشور داریم، انجام می شود و هرکسی به خودش اجازه می دهد بدون تخصص و بدون آشنایی با اصول بازاریابی واردات داشته باشند.

وی درباره واردات بی رویه از هند تشریح کرد: به دلیل پول های انباشته ای که در هند داشتیم، مجبور به واردات در بخش نساجی از این کشور شدیم. وارداتی که بدون نظارت، کیفیت، توجه و مشورت انجام شده است. ما حتی حاضر شدیم به این نهادها مشاوره رایگان هم بدهیم که حداقل نیازهای خودمان را وارد کنند نه کالاهایی که منجر به تعطیلی واحدهای تولیدی داخلی شود اما قبول نکردند.

مروج حسینی در پاسخ به اینکه نهادهای واردکننده، مرتبط با کدام نهادها هستند؟ گفت: عمدتا واحدهای نظامی واردات را انجام دادند. این واحدها، شرکت های تعاونی دارند که از طریق این شرکت ها بدون هیچ محدودیتی این کار را انجام می دهند.

محصول نساجی وارد می کنیم؛ آب پنیر و خرچنگ صادر!

وی با اشاره به شدت افزایش قاچاق ها در سال ۹۳، افزود: ما همواره قاچاق داشتیم، حال در کنار آن یک تعرفه ترجیحی با ترکیه بستند که محصولات نساجی آنها وارد شود و در ازای آن ما آب پنیر و ماست ۷۰ درصدی و خرچنگ به ترکیه صادر کنیم.

مروج حسینی در پاسخ به این سوال که چرا فعالان نساجی در ابتدا به ماجرای تجارت ترجیحی اعتراض کردند اما زمان نمایشگاه در نشست وزارت صنعت شرکت کردند و گفتند هیچ مشکلی با این موضوع ندارند؟ گفت: وزارت صنعت می خواست از سازمان توسعه تجارت که این را امضا کرده، دفاع کند. هر زمانی هم که وزارت صنعت بحث می کند به پوشاک با تعرفه ۲۰۰ درصدی گرایش دارد. اینجا فقط بحث پوشاک نیست، پوشاک که همیشه از ترکیه یا دبی وارد می شود. البته کاش محصولات از ترکیه وارد می شد که محصولات مرغوب تری دارد، محصولات ترکیه گران تر است کاری که در کشور ما انجام می دهند این است که ما محصولات چینی را از ترکیه وارد می کنیم.

کارخانه هایی که یکی یکی از دور خارج شدند

وی در توضیح اینکه آیا آنچه راجع به وضعیت بهتر صنایع نساجی قبل از انقلاب می گویند، درست است یا خیر؟ اظهار داشت: من این را تایید می کنم. صنعت عمده ما قبل از انقلاب صنعت نساجی بوده است و در زمان انقلاب این صنعت جز اولین صنایع قربانی است که مصادره شد و هرچه کارگر اضافه در شهرستان ها بود به کارخانه های نساجی ریختند. در زمان جنگ البته کارخانه های نساجی توانستند کارهایی انجام دهند اما بعد از جنگ در شرایط رقابتی که ایجاد شد، کارخانه هایی که دولتی بودند، یکی یکی از دور خارج شدند و آنهایی هم که باقی مانده در اختیار بنیاد مستضعفان و سازمان بازنشستگی و ... است که سرنوشت آنها در نهایت تعطیلی است اما بخش خصوصی نساجی واقعا فعالیت داشته است. صنعت نساجی ما تا ۱۰ سال پیش بدون مشکل کار می کرد و در آن بخش سرمایه گذاری می شد اما الان دیگر این اتفاق نمی افتد.

وی دلیل سقوط صنعت نساجی را مدیریت بسیار ضعیف و ناتوان وزارت صنایع دانست و افزود: وزارت صنعت این بخش را رها کرد و بیشتر به صنعت پتروشیمی، خودرو و حداکثر فولاد و سیمان توجه کرد به طوری که رشد اقتصادی هم مربوط به همین چهار بخش است و صنایع کوچک و متوسط که بیشترین امکان اشتغال زایی را دارند، مغفول مانده که نتیجه آن هم وضعیت موجود صنعت نساجی است.

فرصت طلبانی که روبروی نساجی ایستادند

وی با تاکید مجدد براین نکته که درکل کشور تعداد یا بخشی از واحدهای نساجی درحال فعالیت هستند که از قبل انقلاب باقی مانده‏اند و درحال حاضر نیز به شدت مشکلات اقتصادی و مدیریتی گریبانگیر آنان است در پاسخ به این سوال که واگذاری های این صنعت بابت رد دیون بوده یا مصادره‏های بعد از انقلاب ؟ گفت: برخی از انها مصادره بودند و برخی نیز به این صورت بود که بعد از انقلاب این واحدها را در اختیار مدیران ناتوان و یا منفعت طلبی قرار دادند که اکنون همین مدیران فرصت طلب از محل سوءاستفادههای دولتی که داشته‏اند اکنون در مقام رقیب و مدعی در برابر همین واحدها ایستاده‏اند و به عبارتی دست به احداث کارخانه‏هایی زده‏اند که در برابر این کارخانه‏های مصادره‏ای پس از انقلاب ایستاده است. درخصوص این واحدهای نساجی نیز اگر به بانک‏ها برای دریافت وام مراجعه کنیم از آنجائی که ذهنیت مناسبی در خصوص واحدهای نساجی باقی نگذاشته اند کمتر نسبت به ارائه تسهیلات رغبت نشان می دهند درحالی که اکثر این شرکت‏ها نیز نیمه دولتی یا خصوصی هستند و ما هم می‏دانیم که تا ۵ سال آینده وضعیت مناسبی نخواهند داشت. لاکن این مهم را نیز باید در نظر داشت که ما در حال حاضر هزار و ۸۱۸ واحد نساجی فعال در کشور داریم که جملگی پروانه بهره‏برداری داشته و در بخش خصوصی کشور فعال هستند. و این در حالی است که در این واحدها نزدیک به ۲۸۸ هزار نفر نیز اشتغال مستقیم دارند و برخی در غالب کارگر روزمزد مشغول به فعالیت در این واحدهای منسوجی هستند. بخش دیگری از واحدهای تولید نساجی در شهرستان‏ها نیز فعال هستند که از اصناف پروانه کسب را دریافت کرده‏اند و نه از وزارت صنایع، واحدهایی که تاثیر بسزایی در صنعت نساجی کشور دارند اما هیچ جائی از صنعت کشور نام و نشانی از آنان نیست!

۱۰۰ هزار نیرو از نساجی پرکشید

وی در پاسخ به این سوال که آیا ما آماری در دست داریم که بیانگر کاهش اشتغال و یا کاهش فعالیت واحدهای نساجی در کشور بوده باشد؟ نیز اضافه کرد: درحال حاضر به دلیل مشکلاتی که گریبانگیر این صنعت شده است در طول ۵ الی ۶ سال اخیر نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر از افراد مشغول به کار در این واحدهای صنعتی کم شده است، به عبارتی رقم ۳۸۸ هزار نفر، آمار واقعی اشتغال مستقیم افراد در این صنعت بوده که ۱۰۰ هزار نفر در طول این چند ساله اخیر از آن کاسته شده است؛ این موضوعی است که در چند سال گذشته از طریق مجلس نیز پیگیری شده و حتی کمیسیون صنایع مجلس آقای حسینی صدر نیز در مجلس به آن پرداخت.

وی در پاسخ به این سوال که که پس شما برخلاف مسوولان دولتی رکود در این صنعت را قبول دارید؟ تاکید کرد: بله! وضعیت صنعت نساجی متفاوت‏تر از سایر صنایع است فلذا، رکودی که در این صنعت است قابل کتمان نیست و این رکود را خانم نصراللهی که مسوول نساجی وزارت صنعت است یا هر کس دیگری نمی‏تواند کتمان کند.

رییس انجمن صنایع نساجی ایران در پاسخ به این سوال که شما عنوان کردید که تعداد ۹ هزار و ۸۱۸ واحد نساجی در کشور فعال است آیا از نظر تعدادی نسبت به قبل از انقلاب در تعداد واحدها کاهش داشته ایم یا خیر؟ گفت: نسبت به جمعیت کشور، ما کاهش یا افزایش را در نظر می‏گیریم، قبل از انقلاب ۳۵ میلیون نفر جمعیت کشور بوده و به تناسب آن اگر حساب کنیم اتفاقاً تعداد واحدهای نساجی کمتر شده است.

آنچه از نساجی ندیدند!

مروج در بخش دیگری از این گفتگو اظهار داشت: در این صنعت ۱۲ درصد نسبت به کل صنایع کشور سرمایه‏گذاری صورت گرفته است به عبارتی ۷۸ هزار میلیارد تومان سرمایه‏گذاری صورت گرفته است که ۵ درصد نسبت به کل صنایع کشور است. در حالی که اکنون سرمایه‏گذاری برای ایجاد یک شغل درکل صنعت کشور ۱۴۵ میلیون تومان است و در صنعت نساجی کشور مثلاً در پوشاک ۳۵ میلیون تومان است. به عبارتی این صنعت از پتانسیلی برخوردار است که تاکنون دیده نشده است. این در حالی است که آقایان بیشتر سراغ پتروشیمی می‏روند این در حالی است که بسیاری از اقتصاد دانان از جمله دکتر فرشاد مؤمنی نیز به عنوان یک چهره سرشناس در بخش اقتصاد عنوان می‏کند که درحال حاضر هر واحد پتروشیمی برای ایجاد هر شغل ۹۱۴ دلار هزینه کرده است.

وی اضافه کرد: هرچند عده‏ای نیز هستند که علاقه وافری به صنایع ‏"های تک" دارند و در وزارت صنایع نیز بیشتر دنبال سرمایه‏گذاری در این بخش هستند، درحالی که صنایع‏ "های تک" نیز آدم‏ "های تک" می‏خواهد و در وضعیتی که ما هستیم اجازه هم نداریم افراد صاحب چهره و یا آشنا به این صنعت را نیز از خارج وارد کشور کنیم، استعدادهای خودمان نیز یا از کشور رفتند یا می‏خواهند بروند. بنابراین در شرایط فعلی با توجه به هزینه‏هایی که ایجاد صنعت نساجی دربردارد مقرون به صرفه است که بیشتر از نساجی و صنعت نساجی حمایت شود تا صنایع دیگر!

مروج در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی بانک‏ها برای ارائه تسهیلات به این واحدها (صنایع نساجی) چه اقداماتی انجام داده‏اند؟گفت: در حال حاضر که بسیاری از واحدهای کوچک تعطیل کردند در خصوص ارتباط بین واحدهای نساجی با بانک‏ها نیز باید گفت براساس استانداردهای بین‏المللی حاکم، ما بانک‏های حامی نداریم. این بانک‏هایی هم که فعالیت دارند بیشتر شرکت‏های هلدینگ هستند یعنی در اصل خودشان هستند و یک مقداری شرکت‏های زیرمجموعه خودشان که بیشتر مشغول برج و ساختمان‏سازی اند، به عبارتی پول مردم را می‏گیرند ۲۲ الی ۲۴ درصد سودش را می‏دهند و با سود انتظاری ۳۰ یا ۴۰ درصدی که در ساختمان سازی‏ها هزینه شده است، منتظر بازگشت سرمایه یا سود هستند که در حال حاضر نیز همین موضوع به بحران برخورده است.

وی ادامه داد: در جائی خواندم که دکتر عبده تبریزی در بخشی از سخنانش گفته بود برخی از این بانک‏ها در پروژه‏های هزار میلیاردی شریک شده‏اند و ساختمان سازی داشته‏اند که در حال حاضر این ساختمانها فروش نمی‏رود و پیمانکارها از بانک‏ها طلب کار هستند.... به عبارت بهتر در برخی شرایط، پولی که باید بانک‏ها به سپرده‏گذاران بدهند به دست این افراد افتاده است.

مروج اضافه کرد: حال که شما عنوان می‏کنید آیا صنعت نساجی نسبت به دریافت وام از بانک‏ها اقدام کرده است یا خیر؟ باید بگویم با توجه به این شرایط، بانک‏ها نیز با احتساب شرایط مالی و بازاری صنایع نساجی که از جمله صنایع نیازمند حمایت است حمایتی نمی کنند و اتفاقا حاضر به سرمایه‏گذاری نیستند و می گویند: ما پول نداریم! در حال حاضر هم نقدینگی در گردش فعالان در نساجی به شدت کاهش یافته به طوریکه از هر ۶ چک دریافتی یک چک برگشتی است.

وی با همه این اوصاف اما معتقد است: نکته مهم این است که صنعت نساجی زنده است و در حال فعالیت است.

وی درپاسخ به این سوال هم که ارزش ریالی صنایع ما چقدر است واین ارزش در مقایسه چگونه تحلیل می شود؟ هم گفت:براساس آمار گمرک، هر تن محصولات صنعتی ما ۳۴۱ دلار به طور متوسط برای هر تن ارزش ریالی در برداشته در بخش محصولات پتروشیمی به ازاء هر تن ۷۴۰ دلار ارزش ریالی در برداشته است و در صنایع نساجی ۴۳۷۰ دلار بوده است. این در حالی است که حتی خود مسوولان نیز بارها عنوان کرده اند که خام فروشی نشود، اما کماکان این رویه ادامه دارد.

رییس انجمن صنایع نساجی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه آماری از سرانه نیاز نساجی در کشور داریم؟ هم گفت: یک سری کالاها و لیست‏هایی در نساجی داریم که در زمانی که پتروشیمی‏ها برخی مواد اولیه را گران کردند واحدهای نساجی ما نیز دچار مشکل شد که امروزه نیز کش‏مکش‏هایی با برخی واحدهای پتروشیمی همچنان بر سر این موضوع ادامه دارد که در مجلس نیز گفته شد و درحال پیگیری است. درحال حاضر نیز که صنعت نساجی توسعه پیدا کرده است باید یادآور شد که براساس استانداردهای بین‏المللی سرانه هر فرد در کشورهای در حال توسعه و فقیر ۲۰ متر تولید منسوجات است که شامل پرده ، پارچه و فرش و .... است.

با این ارقام، ایران باید برای تامین این سرانه، تولیدی نزدیک به ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر داشته باشد، به عبارتی براساس این سرانه ما باید به این میزان در داخل کشور تولید داشته باشیم تا نیازهای داخلی را پوشش دهیم اما متاسفانه به دلایل بسیار تاکنون این امر محقق نشده است.



  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |