محمد جعفر کبیری معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی معتقد است، بخش تعاون یکی از ظرفیت های خوب اقتصادی برای افزایش تاب آوری اقتصاد ایران و همچنین یکی از بهترین مسیرهای باز توزیع عادلانه ثروت و توسعه رفاه اجتماعی است.

وی با بیان اینکه در چهار دهه گذشته تعاونی ها خدمات مختلفی را به مردم و اقتصاد کلان کشور ارائه کرده اند، افزود: اگر در بخش تعاون توسط مردم، دولت و حاکمیت به درستی بسترسازی مناسبی انجام شود، بهترین الگو برای حمایت هدفمند از بنگاه های کوچک و متوسط به منظور جذب سرمایه های خرد مردمی و ایجاد اشتغال پایدار منطقه ای است.

معاون امور تعاون وزارت تعاون در ارائه تاریخچه ای از بخش تعاون با اشاره به اینکه ایده اولیه ایجاد تعاونی ها به ایران و جمهوری اسلامی بر نمی گردد و اولین تعاونی ها در کشور انگلستان شکل گرفته اند، توضیح داد: در حال حاضر بیش از 3 میلیون تعاونی با یک میلیارد عضو در دنیا وجود دارد که 280 میلیون نفر در آنها شاغل هستند.

وی گفت: با نگاهی آماری مشخص می شود که دنیا با چه نگاه ویژه ای از ظرفیت تعاونی ها استفاده کرده است و ما در ایران باتوجه به الگوها و منابع که در فرهنگ مان داریم چگونه باید از این ظرفیت بیشتر استفاده کنیم، چنانکه در حال حاضر 300 تعاونی برتر دنیا گردش مالی سالانه ای معادل2100 میلیارد دلار دارند و ارزش دارایی تعاونی های برتر دنیا بیش از 80 برابر کل ارزش بازار سرمایه ایران که قریب به 230 تا 240 میلیارد دلار است، تخمین زده می شود.

کبیری با بیان اینکه توجه کشورهای دیگر به این حوزه نشان می دهد که به درستی یکی از سه بخش اقتصادمان را تعاونی قرار داده ایم، اظهارداشت: اما اتفاقی که افتاده بخش تعاون طی چند دهه اخیر پس از فرازهایی که داشت، فرودی هم داشته و دچار رسوب شده است و آن جایگاه خدمات دهی که به اقتصاد کلان و جامعه داشته است را به نوعی از دست داده که ریشه آن را باید در دلایل اقتصادی و فرهنگی جستجو کرد.

وی گفت: گذشته از دلایل به این نقطه می رسیم که باید به سمت احیاء اعتماد عمومی مردم نسبت به تعاونی ها برویم که سرمایه خردشان را در این بخش متمرکز کنند، چراکه اگر حاکمیت و ملت بتوانند باهم ظرفیت های این بخش را احیاء کنند، مردم خیال آسوده به جای اینکه پول هایشان را در بازارهای سکه، طلا، ارز و بازارهای موازی دیگری که ارزش افزوده اقتصادی ندارند فقط شاخص عمومی قیمت ها را برای ما افزایش می دهند، سرمایه هایشان را  در بخش تعاون متمرکز می کنند.

معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید براینکه دولت باید از بازار بورس و سرمایه حمایت کند، اما در سه ماهه نخست امسال، روزانه قریب به 1500 تا 3000 هزار میلیارد تومان وارد بازار سرمایه شده است، تشریح کرد: این یک ظرفیت خیلی خوب است و باید از فرصت اتاق شیشه ای بازار سرمایه استفاده کنیم ولی نکته ای که وجود دارد، این است که بابت این سرمایه گذاری چه میزان اشتغال ایجاد شد و در حالیکه تسهیلات اشتغال روستایی برای کل کشور قریب به 18 هزار میلیارد تومان است، درحالیکه در باره سرمایه چند ده هزار میلیارد تومانی فقط در چند روز صحبت می کنیم که وارد بازار سرمایه شد.

وی ادامه داد: معتقدیم سیل نقدینگی که کشور ما را دچار رکود تورمی کرده، بخشی بابت کرونا، تحریم، بخشی به علت ساختار اقتصادی کشور ما است که تنها چند کشور در دنیا دچار این بیماری اقتصادی هستند و یکی از بهترین راه های درمان این اقتصاد توجه به بنگاه های کوچک و متوسط بالاخص تعاونی ها است، چرا که رویکرد اقتصادی و اجتماعی را به صورت همزمان در بر می گیرند.

کبیری با بیان اینکه برای احیاء اعتماد عمومی به بخش تعاون و جذب سرمایه های خرد مردم به منظور ایجاد اشتغال پایدار منطقه ای، چند رویکرد اصلی تعریف کردیم، توضیح داد: در قدم اول، توسعه شفافیت و دولت الکترونیک را دنبال کردیم مبنی براینکه بخش تعاون را به یک اتاق شیشه ای تبدیل کنیم و اگر عده ای دوست دارند بخش تعاون اتاق سربسته و کوچکی باشد که کسی با آنها کاری نداشته باشد ما برعکس در را باز کنیم، همه دیوارها را برداریم و دور تا دور این اتاق را شیشه ای کنیم، از همین جهت به دنبال ایجاد کدال بخش تعاون بودیم که اعضای تعاونی ها بتوانند به طور مستمر و هوشمند بر فعالیت مدیران و هیأت مدیره ها نظارت کنند.

وی گفت: در حال حاضر 9 هزار تعاونی مسکن در کشور وجود دارد، کمتر از 5 درصد آنها دچار مشکل شده اند اما به دلیل ایجاد ارزش افزوده اقتصادی بالا، تضاد منافع ایجاد می شود که در نهایت ممکن است منجر به اتفاقاتی شود که برای مردم و دولت به عنوان ناظر عالی این فعالیت ها اتفاقات ناخوشایندی یاشد.

معاون وزیر تعاون با اشاره به ایجاد سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون که به اعضای تعاونی ها این امکان را می‌دهد که بتوانند به صورت برخط فعالیت های هیأت مدیره ها را نظاره‌گر باشند، افزود: یک سال تلاش انجام گرفت تاگام اول کدال یا به نوعی اتاق شیشه ای بخش تعاون ایجاد شود و اکنون اعضای تعاونی ها می توانند روی تعاونی هایی که در آنجا سرمایه گذاری کرده‌اند، نظارت مستمر داشته باشند و امروز می توان به مردم گفت هرجا تعاونی هست خصوصا تعاونی جدید التاسیس می‌توانند با خیال آسوده سرمایه گذاری کنند.

وی ادامه داد: این سامانه علاوه براینکه کدال بخش تعاون هست به نوعی پنجره واحد خدمات دولتی به تعاونی ها هم در اینجا شکل گرفته است و اگر در گذشته زمان گرفتن مجوز تعاونی 70 روز طول می کشیده با مراجعات متعدد به مراکز متفاوت، این مراجعات را به صفر رساندیم، خدمات گیرنده خدمات دهنده را نمی بیند و به نوعی زمینه انحراف و فساد را در بخش دولتی از بین بردیم و در حال تکمیل آن هستیم و همه امضاهای طلایی را حذف کردیم.کبیری با بیان اینکه در گذشته باید 18 مدرک ارائه می شد اما امروز این مدارک به دو عدد کاهش پیدا کرده است و این سامانه به سامانه های مختلف متصل شده، تصریح کرد: آسیب بخش تعاون این بود که بانک اطلاعاتی قابل اتکایی برای آن وجود نداشت،؛ امروز از تعاونی ها دعوت کرده ایم که اعضایشان را به روز کنند، این اطلاعات به شدت مورد نیاز است و براین اساس این اطلاعات ایجاد شده و می‌دانیم امروز قریب به 94 هزار تعاونی فعال در کشور داریم که در حوزه های مختلف تولیدی، توزیعی و خدماتی فعال هستند به صورتیکه 54 درصد آنها تولیدی هستند و 1.7 میلیون نفر در تعاونی ها مشغول به کار هستند که باید از آنها حمایت شود و معتقدیم این یک گام مهم تاریخی بود برای توسعه شفافیت بخش تعاون با هدف اینکه مردم اعتمادشان به بخش تعاون مثل گذشته بیش از پیش افزایش یابد.وی مطرح کرد: تعاونی های سنتی نیاز به این دارند که بهره وری شان افزایش پیدا کند و همچنین نیاز داریم که جوانان کارآفرین در قالب کارآفرینی اجتماعی اهدافشان را در تأسیس تعاونی ها دنبال کنند و کمک کنیم استارتاپ هایی با خروجی تعاوی شکل بگیرد که در همین راستا حمایت ویژه ای را از تعاونی های دانش بنیان شروع کردیم و یک خط اعتباری ویژه برای تعاونی های دانش بنیان ایجاد کردیم.

معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه دنبال تأسیس و توسعه مراکز حمایت از هم تعاونی های دانش بنیان و نوبینیان هستیم، گفت: تعاوتی‌های نوبنیان تعاونی هایی هستند که در رتبه تعاونی های دانش بنیان نیستند اما فعالیت های نوآورانه دارند و نیاز هست که هزینه تحقیق و توسعه آنها را کاهش دهیم، همینطور این هزینه را تعاونی های موجود کم کنیم و آنها را کمک کنیم که زودتر با فضای اقتصادی موجود خود را تطبیق داده و بتوانند تعامل داشته باشند که در این راستا اولین وی سی بخش تعاون را با کمک صندوق پژوهش فناوری دانشگاه تهران و صندوق ضمانت تعاون ایجاد کردیم و همچنین برای تعاونی هایی که در این حوزه فعالیت می کنند بدون اخذ وثیقه برای تسهیل در امر جذب تسهیلات ضمانتنامه صادر می‌کنیم.

وی افزود: همچنین در سال 99 مرکز ملی نوآوری و توسعه تعاونی منتا که به زبان کردی می شود هدیه خداوند را با حضور وزیر تعاون و دیگر مسولان افتتاح خواهد شد که با این رویکرد توسعه نوآوری را هم در بخش تعاون خواهیم داشت.

کبیری با بیان اینکه اقدام دیگر حمایت هدفمند و هوشمند از تشکیل و توسعه زنجیره های کسب و کار تعاونی ها با رویکرد توسعه بازار است،‌مطرح کرد: در دولت های مختلف تسهیلات قابل توجهی برای ایجاد اشتغال داده ایم که در دولت آقای روحانی رویکرد این بوده که تسهیلاتی که برای اشتغال روستایی داده می شود با همین هدف توسعه زنجیره ها باشد، چنانکه تسهیلات را به فردی که قصد دارد بنگاه زود بازده ایجاد کند داده و می گوییم فلان دستگاه را تولید کند، چون مبتنی بر نیاز بازار نیست اگر محصول به تولید هم برسد چون در بازار فروش ندارد باز می گردد در صورت سیستم بانکی چون نمی تواند محصول را به فروش برساند و نمی تواند تسهیلات را پرداخت کند پس به بانک بدهکار می شود و ممکن است با نیت خیر یک فرد بیکار را به یک فرد بیکار بدهکار تبدیل کرده ایم.

وی گفت: با همین رویکرد که بتوانیم این مشکل را رفع کنیم به دنبال پرداخت تسهیلات به صورت هدفمند هستیم یعنی زنجیره به صورت طولی و عرضی تکمیل شده باشد و به دنبال توسعه طرحی هستیم که بنگاه های کوچکتری را ایجاد کنیم که تحت یک بنگاهی که به آن بنگاه پیشران می گوییم بتوانند تولیداتی را با استاندارد مشخص و به کمک آن بنگاه پیشران بازار تصبیت شده تولید را انجام دهند و از هر دو بنگاه کوچک و متوسط حمایت می کنیم و چون بازار آن به نوعی تصبیت شده است خیال مان راحت است که این تسهیلات به هدف خورده است.

معاون وزیر تعاون با اشاره به اینکه از طرف دیگر با فروشگاه های آنلاین شناخته شده و مورد اعتماد مردم و همچنین فروشگاه های زنجیره ای تفاهمنامه امضاء کرده ایم که محصولات تعاونی ها را روی سکوهای فروش خود قرار دهند و از این طریق اشتغالی که مورد حمایت دولت قرار گرفته و تسهیلات دریافت کرده است را مورد حمایت قرار دهیم، اطهارداشت: خطوط اعتباری ویژه ای را برای تعاونی های اشتغالزا که هم اعضاء عضو هستند و هم شاغل هستند را با رویکردهایی خاص شروع کرده ایم و حمایت ویژه از تعاونی های جوانان، زنان، توان یابان و دانش بنیان با ایجاد خط اعتباری میان ما و صندوق کارآفرینی امید با تسهیلات با نرخ 8 تا 12 درصد در نظر گرفته شده است و همه تعاونی هایی که در این گروه ها هستند می توانند درخواست داده و از این تسهیلات استفاده کنند.وی گفت: برای توسعه بازار تعاونی ها با نرخ 12 تا 14 درصد خط اعتباری تسهیلات ایجاد کرده ایم و تعاونی ها می توانند از آن استفاده کنند و برای تعاونی ها ضمانت نامه تا سقف 500 میلیون تومان و تا یک و نیم میلیارد تومان برای تعاونی ها برتر ملی ضمانتنامه صادر می کنیم بدون اخذ وثیقه و تنها با دریافت چک و سفته برای تسهیل اخذ تسهیلات از بانک ها و بانک توسعه تعاون نیز طی دو سال گذشته و پس از حضور دکتر شربعتمداری میزان پرداخت تسهیلات آن تا دو برابر افزایش یافته است از 6 هزار و 500 میلیاد تومان در سال 96 به 14 هزار و 700 میلیارد تومان در سال 98 رسیده است و در سال 99 پرداخت تسهیلات بانک توسعه تعاون به بیش از 20 هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت که طبق اساسنامه این بانک باید 70 درصد منابع خود را به تعاونی تسهیلات پرداخت کند.

کبیری در پایان با بیان اینکه امیدواریم مجموعه این حمایت ها منجر شود به اینکه فضای کسب و کار تعاونی ها بهبود پیدا کرده و همینطور توسعه بخش تعاون با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند، افزوو: امیدواریم با این اقدامات هدف 25 درصدی که در قانون آمده که سهم تعاون باید از اقتصاد کشور باشد که فاصله قابل توجهی با آن داریم و می توانم این خبر خوب را بدهم که با توسعه شفافیت و نوآوری زمینه رسیدن به یک سرعت مناسب برای رسیدن به سهم 25 درصدی بخش تعاون از اقتصاد کشور فراهم شده است.