به بهانه سالروز درگذشت تئوریسین نخستین شورای اقتصاد پس از انقلاب 57

مشاور امین

رانت و فساد تنها مانع سرمایه گذاری  در تولید داخلی

ادامه از صفحه یک

رباطی از کنترل تورم به عنوان یکی از محورهای مهم اقتصادی برای سالم سازی جریان اقتصاد و رونق حوزه های تولید و تجارت صحیح سخن گفت و افزود: آنچه که بیش از همه مورد تاکید عالی نسب بود لزوم کنترل تورم و تعبیر از آن تحت عنوان ام الامراض اقتصاد بود. وی معتقد بود که چنانچه تورم خارج از حد متعارف باشد مشکلات عدیده ای را برای کل کشور ایجاد می کند.

به گفته رباطی امروزه در کشورهای پیشرفته صنعتی بیشترین تمرکز دولت ها بر روی تورم احاطه یافته و تدابیر مختلفی اندیشیده می شود تا سطح عمومی قیمت ها از حد منطقی فراتر نرود. در حال حاضر متوسط نرخ تورم  در اغلب این کشورها از 3 درصد پایین تر بوده و به دلیل نازل بودن نرخ رشد آهنگ تورم و کارکرد معقول بسیاری از متغییرها ، چرخه اقتصاد با عملکرد صحیحی جلو می رود.

عالی نسب حسایست بسیاری بر روی متغییر تورم در اقتصاد داشت و همواره با بحث های جدی معتقد بود که می باید نرخ تورم در سطوح پایین خود نگاه داشته شود تا بتوان اشتغال را افزایش و نرخ بیکاری را کاهش داد. در عین حال همسو با کاهش نرخ تورم ، نرخ بهره نیز در اقتصاد کاهش یافته و به این ترتیب زندگی و معیشیت مردم در شرایطی که کشور با جنگ مواجه شده می تواند از تنش های اجتماعی و اقتصادی در امان بماند.

دستیار پژوهشی مرحوم عالی نسب با بیان اینکه اقتصاد در شرایط تورم رکودی با شرایط پیچیده و دشواری مواجه می شود ، عنوان کرد: در شرایط آنروز کشور که با جنگ و تحریم مواجه بود شاید با چنین شرایطی در امروز مواجه نبودیم و آهنگ رشد نرخ تورم پس از سال 1366 بطور ملایم و متعادل بود.

با وجود آنکه در آن دوران بسیاری از کارخانجات با بمباران دشمن مواجه می شدند و یا در واقع با هدف تامین نیازهای جنگی کشور فعالیت می کردند ، اقتصاد با رشد و توسعه بسیاری از صنایع کوچک رویرو بود که البته بعدها دچار مشکلات فراوانی شدند. برای مهار تورم لجام گسیخته می بایست تلاش کرد و این در حالی است که حجم نقدینگی کشور از رقم 700 هزار میلیارد تومان فراتر رفته است. سوال اینجاست که چرا این منابع به حوزه های سرمایه گذاری وارد نمی شود و با آنکه منابع مالی وجود دارد اما باید آسیب شناسی کرد که چرا جذب نمی شود .

به گفته وی در حالی که گفته می شود منابع ارزی کشور در 8 دولت قبل به حدود 1000 میلیاد دلار بالغ شده اما معلوم نیست که چرا این منابع وارد حوزه های مولد سرمایه گذاری نشده است. اینها سوالاتی است که دولت برای تبدیل رکود به رونق باید برای انها پاسخی منطقی پیدا کند.

رباطی وجود فساد و رانت را مانع گرایش سرمایه به تولید عنوان کرد و افزود: در اقتصاد امروز عمق و ابعاد فساد و رانت فراوان قابل قیاس با سال های نخستین انقلاب نیست . هر چند در همه دوره ها و کشورها این موضوع وجود داشته و حتی در برخی موراد با برخوردهای بی رحمانه و خشن به مقابله می پردازند اما قابل مقایسه با فساد و رانت فعلی در اقتصاد ایران نیست و منابع گرایش صحیحی منابع به سمت حوزه های اقتصاد شده است. دولت روحانی در مهار تورم لجام گسیخته تا کنون توفیق نسبی بدست آورد اما هنوز نرخ تورم بالا است و باید بازهم تلاش کرد که کاهش یابد.

وی ادامه دارد: در حال حاضر اغلب تولید کنند ها و صاحبان صنایع از کمبود نقدینگی ناله سر می دهند در حالیکه حجم نقدینگی با وجود فراوانی بانک ها و موسسات مالی نمی تواند گرفتاری تولید را در تامین سرمایه در گردش تامین کند.

باید دانست همه مشکلات کشور ناشی از تحریم ها نیست و گره کور آن در منابعی است که با وجود گردش در شبکه پولی و بانکی کشور اما نمی تواند دردی از تولید دوا کند. در سال های ابتدایی انقلاب با وجود محدود بودن منابع ارزی کشور و لزوم اداره مصارف جنگ و معیشت مردم اما اقدام های توسعه ای تحت عنوان « طرح های انقلاب» برای ظرفیت سازی کارخانه های فولاد سازی ،تولید مس و شرکت های سنگ اهن چادر ملو و گل گهر ایجاد شد که ثمرات آنها را امروز می بینیم. در همه این افتخارات رد پای عالی نسب را می توان دید با تعهد به علم و دانش و تفکر دانش محور خود همواره تاکید داشت که مردم باید در اقتصاد بکار گرفته شوند. عالی نسب معتقد بود که فساد و رانت مانع رشد فعالیت های اقتصادی می شود .

به گفته رباطی مرحوم عالی نسب با حساسیت به نرخ بهره بانکی معتقد بود : باید به تناسب نرخ تورم ، برای تداوم توسعه و تولید در کشور ،نرخ بهره در کمترین سطح ممکن باشد.در این شرایط  برایسرمایه گذار حضور در تولید به صرفه خواهد بود و الا در شرایط نرخ بهره بالا اشتغال زدایی و سرمایه گذاری صورت نخواهد گرفت از اینرو نرخ بهره باید همواره زیر نرخ تورم قرار گیرد.

عالی نسب معتقد بود که سودآوری در تولید باید در حدی باشد که سرمایه گذار این احساس را داشته باشد که با تولید و تلاش واقعی می تواند به سود شیرینی دست یابد و تمام فعالیت مردم در خدمت تولید قرار گیرد. اینکه سرمایه گذار با پول های کلان علاقه ای برای ورود به تولید ندارد و بدنبال واسطه گری است ریشه در وجود زمینه های فساد و رانت گسترده در اقتصاد دارد .

این اقتصاد دان با اشاره به خصوصیات شخصیتی مرحوم عالی نسب از وی به عنوان انسانی وارسته و به دور از نگاه منفعت طلبانه یاد کرد و افزود: ایشان همواره به فکر منافع ملی و سونوشت مردم کشور بود و علاوه بر دانش ، خدا ترسی و تدین را در خود داشت. مرور تفکر و ایده های وی از سوی دانشجویان و توجه به آثار ایشان می تواند الگوی مفیدی برای دانش پژوهان و تئوریسین های اقتصادی امروز کشور باشد.