گروه سیاسی

politics@jahaneghtesad.com

توافق هسته ای وین هم چنان مهم ترین موضوع سیاسی در ایران و ایالات متحده آمریکا است. اگرچه در ایران صدای مخالفان توافق آهسته تر به گوش می رسد. روشن نیست که این مسئله به دلیل تلقی شدن توافق به عنوان تصمیم کلیت نظام است یا آن که مخالفان توافق هنوز به جمع بندی روشنی برای نحوه مواجه با آن نرسیده اند. در آمریکا اما مخالفان توافق که به نظر صاحب اکثریت آرا در کنگره آمریکا هستند و از توان مالی و تبلیغاتی گسترده ای برخوردارند با شدت تمام به این توافق حمله می کنند. همین مسئله است که مقامات دولت اوباما را واداشته است تا با حضور در محافل مختلف از این توافق دفاع و کوشش کنند که عرصه افکار عمومی را به رقیب واگذار نکنند. اما اظهار نظرهای آن ها در این محافل که با مصرف داخلی و کوشش برای خنثی سازی و مهار تلاش های مخالفان توافق صورت می گیرد، و گاه زمینه های عصبانیت و رنجش طرف ایرانی را فراهم می آورد. سخنان جان کری در شورای روابط خارجی آمریکا از این دست بود که با واکنش رسمی و تند وزیر امور خارجه کشورمان مواجه شد.

کری : در صورت پایبند نبودن تهران همه گزینه ها مطرح است

روز جمعه جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده یک روز پس از جلسه پر تنش خود در کمیته روابط خارجی ایالات متحده به شورای روابط خارجی یکی از مهم ترین اندیشکده های آمریکا در حوزه سیاست خارجی رفت تا از توافق وین دفاع کند. به گزارش خبر آنلاین کری در این نشست گفت: ایرانی ها ثابت کردند که تحریم ها نمی تواند جلوی پیشرفت آنها را بگیرد. آنها مردمان تحصیل کرده و پیشرفته ای هستند.

کری ادامه داد: اگر توافق را نپذیریم، تندروها در ایران را خوشحال کرده ایم اما اکنون ما به برخی اهدافمان رسیده ایم. در مورد نگه داشتن محدویت های تسلیحاتی موفق شده ایم. بازرسی ها اجازه نمی دهد که ایرانی ها فعالیت مخفیانه داشته باشند.

وزیر خارجه آمریکا گفت: اگر توافق رد شود تحریمها و دسترسی ها از دست خواهد رفت. 

جان کری وزیر امور خارجه آمریکا که در شورای روابط خارجی این کشور در نیویورک سخنرانی می کرد افزود: امکان راستی آزمایی تعهدات ایران در توافقنامه هسته ای ایران وجود دارد. هر کشوری به عنوان مثال آمریکا اگر به اجرای توافقنامه اعتراض داشته باشد می تواند با طرح درخواست در شورای امنیت همه تحریمها علیه ایران را اعمال کند.

وی گفت: در صورت پایبند نبودن تهران همه گزینه ها برای اعمال تحریمها علیه ایران و گزینه نظامی علیه این کشور در صورتی که ملت ما آن را ضروری بداند، مطرح خواهد بود. با کشورهای منطقه به ویژه کشورهای شورای همکاری برای مقابله با اقدامات ایران در منطقه همکاری خواهیم داشت.
وزیر امور خارجه آمریکا گفت: روحانی و ظریف می گویند می خواهند روابط متفاوتی با کشورهای منطقه داشته باشند و ظریف این هفته به امارات سفر خواهد کرد. من نگران آن هستم که اگر سنای آمریکا این توافقنامه را رد کند، انزوای دوستان ما در اسرائیل تشدید خواهد شد. ایران ملزم است پروتکل الحاقی پیمان منع تسلیحات هسته ای را اجرا کند.
کری همچنین سندی را مربوط به سال ۲۰۰۸ قرائت کرد که دولت جرج بوش در آن برای به رسمیت شناختن برنامه صلح آمیز هسته ای در ایران اعلام آمادگی کرده بود.

کری با بیان اینکه آنهایی که مخالف توافق هستند و مدام می گویند این توافق هسته ای خوب نیست گفت: آنها هیچ جایگزین بهتری نداشتند. تنها جایگزین اقدام نظامی بود. حال آنکه گزینه نظامی آخرین گزینه خواهد بود. من اعتقاد دارم اولین گزینه و بهترین گزینه دیپلماسی است. 

پاسخ ظریف : تهدید نظامی متعلق به قرن گذشته است

اظهارات کری در شورای روابط خارجی اما با واکنش سریع و صریح محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان مواجه شد. پایگاه خبری وزارت امور خارجه کشورمان متنی را به نقل از محمد جواد ظریف در پاسخ به اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا منتشر کرد. متن کامل این اظهارات به شرح زیر است :

۱-همان گونه که بارها اعلام کرده ایم مقاومت مردم ایران در برابر فشارهای مختلف بین المللی برای کنار گذاشتن برنامه صلح آمیز هسته ای و پیگیری حقوق خود بر مبنای ان پی تی که در حماسه سیاسی انتخابات سال ۹۲ با حضور ۷۳ درصدی مردم در انتخابات متبلور شد، در نهایت آمریکا را وادار ساخت که راه تقابل را کنار گذاشته و تمرکز خود را بر حل و فصل موضوع از طریق گفتگو قرار دهد، موضوعی که آقای کری امروز به نحوی به آن اشاره کرد.

۲- اما متاسفانه امروز نیز وزیر خارجه آمریکا یک بار دیگر از طناب پوسیده "توان آمریکا برای استفاده از نیروی نظامی" سخن گفت. آقای کری به خوبی می داند که در طول مذاکرات بی فایده بودن این تهدیدات تو خالی علیه ملت ایران و مقاومت مردم ایران در برابر این گونه اقدامات را بارها شنیده است. علاوه بر اینکه این حرف‌ها مربوط به قرن گذشته است و امروز مخالف قواعد آمره حقوق بین الملل است، بلکه حتی خود ایشان و دیگر مقامات آمریکایی نیز بارها اذعان کرده اند که این تهدیدها هیچ تاثیری در اراده مردم ایران نداشته و وضعیت را به ضرر آنها تغییر خواهد داد. لذا بهتر است آمریکایی ها عادت دیرینه خود را فراموش کنند و زبان تهدید و تحریم علیه این مردم بزرگ را یک بار و برای همیشه کنار بگذارند که و بی جهت مصداق این مصرع معروف حافظ نشوند که عرض خود می بری و زحمت ما می داری!

۳- در ارتباط با شعار مردم ایران نسبت به سیاست های دولت آمریکا، در طول مذاکرات بارها به آقای کری تاکید کردم که مردم ایران بزرگوار و فهیم اند و بی دلیل نسبت به اقدامات دیگران عکس العمل تند نشان نمی دهند. شما به دنبال علت بگردید و نه معلول. علت خشم مردم ایران سیاست های آمریکا در طول بیش از ۶۰ سال گذشته در کودتا علیه یک حکومت دمکراتیک و حمایت از دولت کودتا در ۱۳۳۲، پشتیبانی همه جانبه از رژیم پهلوی، حمایت از رژیم صدام حسین در جنایات بی شمار علیه مردم ایران و عراق از جمله استفاده از سلاح های شیمیایی و اقدامات خصمانه دیگر علیه ملت ایران منجمله اتهامات بی اساس علیه برنامه هسته ای صلح آمیز ایران و تحمیل تحریم های ظالمانه و کور علیه این مردم است.

۴- متاسفانه اقای کری در سخنان امروز خود تعهدات برجام را با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ خلط کرد. در متن برجام به روشنی آمده است که مفاد قطعنامه به عنوان مفاد برجام تلقی نمی شود و لذا در توافق ایران و ۱+۵، مفاد قطعنامه موضوعیت ندارد. برخی مواردی که ایشان در مورد اقدامات منطقه ای جمهوری اسلامی ایران و حمایت ایران از متحدین منطقه ای اش که در صف مقدم مبارزه با داعش و افراط قرار دارند، مطرح کرد هیچگونه ارتباطی به توافق ندارد و لذا همان گونه که در بیانیه مورخ   29 تیر ماه (۲۰ جولای ) وزارت خارجه بیان شده‌است جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریزم و افراط در منطقه از کلیه امکانات خود بهره برداری خواهد کرد.

۵- سیاست جمهوری اسلامی ایران پیرامون مسائل منطقه ای و ارتباط با آمریکا کاملا روشن است و دولتمردان کشور در کنار ارتش، سپاه و نیروهای مسلح و در چارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری در موضوعات مختلف یک سیاست واحد را دنبال می کنند و تفاوتی بین نظامیان و غیر نظامیان وجود ندارد. تلاش برای اختلاف انداختن بین مسئولین جمهوری اسلامی ایران به دلیل دقت و هوشیاری مقامات کشور و مردم هوشمند ایران محتوم به شکست است. مسئولین آمریکایی نیز که نتیجه این دسته بندی های ساختگی را قبلاً دیده اند بهتر است اشتباهات گذشته خود را دوباره تکرار نکنند.

قدرت مخالفان توافق در آمریکا زمینه ادعاهای بی اساس

دولت آمریکا برای توجیه مخالفان توافق وین راه دشواری در پیش دارد. قدرت و توان بالای مخالفان توافق به خصوص لابی های صهیونیستی و نفوذ آن ها بر نهادهای تصمیم گیرنده و رسانه های گروهی باراک اوباما و دولتش را به تکاپو برای به تصویب رساندن توافق هسته ای وین در کنگره آمریکا واداشته است.

توافق هسته ای وین آن چنان که وزیر امورخارجه کشورمان و سایر طراحان آن اذعان دارند توافقی برد-برد است. توافقی که هر یک از طرف ها می تواند در آن مدعی برخی دستاوردها باشد و البته هیچ کدام از طرف ها به صورت کامل به خواست های خود دست نیافته اند. در این شرایط بدیهی است که طراحان این توافق در مواجهه با مخالفان داخلی خود بر دستاوردها و ستانده های خود تمرکز کنند. این رویه در مورد دولت امریکا و با توجه به قدرت مخالفان توافق و سابقه و رویه طولانی خصومت با ایران و استفاده از ادبیات تهدید بر علیه کشورمان ممکن است گاه به اغراق و تکرار ادعاهای بی اساس منجر شود.

روشن است که برخی جملات و برخوردهای دولت امریکا با هدف مصرف داخلی و همراه کردن حزب رقیب است. با این حال پاسخ هوشمندانه وزیر امور خارجه کشورمان نشان می دهد که در مقابل "گزینه های روی میز" طرف امریکایی، ایران هم گزینه های خاص خود را روی میز چیده، و در صورت غلبه تندروها در امریکا، غافلگیر نخواهدشد. روزها و هفته های آینده نشان خواهد داد که طرف امریکایی با به رخ کشیدن مخالفت گسترده حزب رقیب با توافق، طرفی نخواهد بست.