بررسی جهان اقتصاد از وضعیت حال حاضر طلای سرخ در گفتگو با مدیر کل دفتر گل و گیاهان زینتی وزارت جهاد کشاورزی

مهدی زاهدی: خبرهای جسته و گریخته در ماههای اخیر نشانگر این موضوع است که امسال با کاهش 20تا 30 درصدی تولید زعفران نسبت به سال قبل در کشور و به ویژه مناطق اصلی کشت همچون برخی مناطق استان های خراسان رضوی و خراسان شمالی مواجه بودهایم.

مرکزاصلی پرورش زعفران درایران باسابقه سه هزارساله مناطق کویری و کم آب خراسان است. خاک مناطق کشت زعفران درایران سرشار از مواد معدنی لازمه برای کشت آن است و قدرت توان رنگ دهی و عطر زعفران این منطقه به علت وجود فراوان مواد کروسین و پیکرو کروسین، در جهان بی نظیر است.

درهمین رابطه با سید محمد کیایی، مدیرکل دفترگل وگیاهان زینتی وزارت جهاد کشاورزی، به گفتگو نشستیم، این مقام مسوول میزان کاهش تولید زعفران در مناطق مختلف استانهای خراسان رضوی و خراسان شمالی و دلایل این کاهش را مورد بررسی قرار داد.

کیایی موضوع میزان تولید را از جنبه دیگری مطرح کرد و گفت: اعداد و ارقامی که میزان عرضه زعفران در بازار و صادرات آن را نشان می دهند بیانگر میزان موفقیت ما در این حوزه هستند.

وی در تشریح این مطلب افزود: درسال گذشته 137 تن صادرات زعفران به 53 کشور دنیا داشتیم، که به میزان 200 میلیون دلار دریافت ارزی از این بخش نصیبمان شد. آمار 7 ماهه امسال میزان 71 تن صادرات به ارزش 102 میلیون دلار را نشان می داد، که در 7 ماه مشابه سال 92 میزان صادرات این محصول 55 تن به ارزش 78.3 میلیون دلار بود که به لحاظ وزنی 29 درصد و از نظر ارزشی 30 درصد افزایش صادرات را شاهد هستیم.

مدیرکل دفترگل وگیاهان زینتی وزارت جهاد وضعیت بازار و صادرات این محصول را مناسب خواند و گفت: مشکلاتی موجود در بحث زعفران ناشی از سرمازدگی و خشکسالی است. دراستان خراسان رضوی با سرمازدگی و در استان خراسان جنوبی با مشکل خشکسالی مواجه بوده ایم که البته این مشکلات تنها دربخشی از مناطق این استان ها مشاهده شده است.

وی افزود: دربرخی ازمناطق سرد، برداشت گل تا حدود 20 درصد کاهش یافته، این کاهش موجب ایجاد یک جو روانی شده که این جو، منجر به کاهش عرضه محصول تولیدی به بازار، با هدف افزایش قیمت شده است که افزایش یک میلیون تومانی قیمت هرکیلو زعفران هم بیشتر به علت کاهش عرضه می باشد و نه مطلقا به علت کاهش تولید این در حالی است که در حال حاضر هم با افزایش عرضه زعفران کاهش قیمت این محصول را شاهد هستیم.

وی ادامه داد: برداشت این محصول از اواسط مهر آغاز می شود و تا آذر ماه ادامه دارد که با توجه به شرایط اقلیمی، برداشت محصول در مناطق گرمتر، زودتر و در مناطق سردتر، دیرتر صورت میگیرد. که با توجه به میزان برداشت امسال محصول، مدیریت جهاد کشاورزی کاهش حدود 20درصد الی 30درصد زعفران را در مناطق سرد اعلام کرده است.

کیایی در پاسخ به این سوال که، با توجه به اینکه در برخی استان های کشور شاهد تولید زعفران و حتی افزایش میزان آن نیز بوده ایم، آیا این میزان تولید می تواند جایگزین کاهش محصول در استان های خراسان رضوی و جنوبی باشد؟ گفت: 85درصد الی 90درصد تولید زعفران کشور مربوط به استان های خراسان رضوی و خراسان جنوبی است، اما با توجه به رشد تولید زعفران در استان هایی همچون استان اصفهان، یزد، کرمان و مرکزی، شاهد تغییراتی در این درصدها هستیم و مشکلات بازار زعفران را نیز با تولیدات این استانها میتوان حل کرد.

وی ادامه داد: مناطق مناسب برای کشت زعفران مشخص شده اند. با توجه به اینکه زعفران برای رشد نیاز به آب کم اما مطمئن دارد هیچ استانی بدنبال کشت این محصول در منطقه نامساعد نیست.

مدیر کل دفتر گل وگیاهان زینتی وزارت کشور، مشکل واسطه گری و دلالی در این بخش را قابل حل دانست و گفت: در تمامی بخش های کشاورزی ما با مشکل دلالی و واسطه گری مواجه هستیم و تنها مربوط به محصول زعفران نمی باشد. چنانچه در برخی از بخش ها دلال ها جز عوامل بازدارنده و کند کننده تولید هستند. با توجه به اینکه در چرخه تولید تا مصرف، دلالان هم نقش دارند باید سازماندهی شوند تا تاثیرشان به حدی نباشد که تعیین کننده قیمت ها باشند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه زعفران یک محصول صادراتی است، تشکل های صادراتی در ساماندهی دلالان می توانند بسیار تاثیر گذار باشند. درحال حاضر و همچنین در سنوات گذشته نیز پروژه هایی در دستور کار دولت و وزارت خانه ها بود که تسهیلاتی را درغالب سرمایه در گردش به اشکال مختلف در اختیار استان ها قرار دهد تا در یک روند منطقی در دست تولید کننده و مصرف کنندگان قرار گیرد تا بتوانند بحث دلالها را ساماندهی کنند. با توجه به حجم کم و ارزش بالای زعفران جذابیت بالای این محصول برای دلالان دور از ذهن نیست.

کیایی در پاسخ به این سوال که با توجه به این که ایران قطب تولید زعفران در دنیا می باشد، چرا ما بورس زعفران نداریم تا در تعیین قیمت زعفران در عرصه بین المللی هم تاثیر گذار باشیم؟ گفت: در سنوات گذشته بورس زعفران داشتیم اما بخش خصوصی از آن در استقبال چندانی نکرد و علی رغم کار زیادی که دولت و وزارت خانه بر روی ان آنجام داده بود، رونق نگرفت. در حال حاضر هم طی جلساتی که با سازمان بورس داشتیم تصمیم بر این شد تا دوباره بورس زعفران در کشور داشته باشیم و در نهایت بسیاری از مشکلات مربوط به واسطه گری حل شود و سر و سامان معقولی به خود بگیرد.