رضا توسلی، عضو پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه

اقتصاد جهانی در حال تغییر از اقتصاد صنعتی به اقتصاد مبتنی بر اطلاعات است و این تغییر، پیامدهای بروز تکنولوژی‌های نوین و اینترنت است. در سال‌های گذشته باتوجه به عدم احساس نیاز و نبود اهمیت به موضوع سرمایه انسانی شرکت‌ها توجه کافی نشده بود. توسلی گفت ؛ بنابراین، فقط سرمایه‌های انسانی موجود است که بیش از قبل برای شرکت‌ها و سازمان‌ها مفید فایده خواهد بود.

یکی از مباحث نوین و جدید در دانش حسابداری، نگرش نوین به منابع انسانی (سرمایه‌های انسانی) به‌ عنوان یکی از مؤثرترین عوامل کارآ و مولد در ایجاد درآمدهای آتی سازمان‌هاست. در این نگرش نوین، منابع انسانی به‌عنوان عنصری هوشمند و ارزشمند برای تعالی سازمان‌ها و شرکت‌ها قلمداد می‌شود. به‌دلیل اهمیت موضوع، توسعه و مدیریت منابع انسانی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت محسوب می‌شود و نقش حسابداری منابع انسانی هم که یکی از مهم‌ترین ابزارهای کاربردی جهت خلق انگیزه، ارزش گذاری ارزیابی پولی و غیرپولی منابع و همچنین سنجش و گزارش‌ سودآوری برای تصمیم‌سازان و مدیران ارشد درخصوص توسعه سرمایه‌های انسانی سازمان‌ها به‌شمار می‌رود. از این رو نتیجه میگیریم حسابداری منابع انسانی، امری ضروری و با اهمیت در آینده و مرتبط با درآمد‌های نوین در اقتصاد، منابع انسانی است.

امروز بایستی سرمایه انسانی را در خدمت توسعه منابع درآمدی پیش بگیریم و بر این اساس انسان‌ها با خودشان دانش و مهارت، حکمت و معرفت و دانش را به سازمان میدهند. از طرفی در جهان نظریه‌های جدید حسابداری منابع انسانی در کشورهای توسعه یافته به‌درستی جایگاه مؤثری را به خود اختصاص داده است و میزان خلاقیت و دانش انسانی یک سرمایه قلمداد شده و در حال تغییر از اقتصاد صنعتی به اقتصاد مبتنی بر اطلاعات است و این تغییر، پیامد بروز تکنولوژی‌های نوین و اینترنت است. درنتیجه، سرمایه‌های انسانی بیش از پیش برای سازمان‌ها اهمیت پیدا کرده و مفید فایده خواهد بود.

یکی از مهم‌ترین وظایف مدیران استفاده از کلیه منابع موجود جهت رسیدن به هدف‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت سازمان‌ها است. کارایی و اثربخشی مدیریت هر سازمان به معنای توانایی مدیران آن در چگونگی تهیه، توسعه، تخصیص و نگهداری و به‌کارگیری منابع موجود است و این امر نیازمند اطلاعات صحیحی در مورد کلیه منابع سازمانی خواهد بود.

همواره منابع انسانی ذی‌قیمت‌ترین دارایی سازمان به‌شمار رفته و می‌رود. حال بایستی همان‌گونه که ارزش دارایی‌ها را محاسبه می‌کنیم و برای آن‌ها حساب تنظیم می‌کنیم و از وضعیت منابع فیزیکی و مالی اطلاعات کامل و جامعی در اختیار داریم، داشتن اطلاعات مورد ارزش اقتصادی دارایی‌های کمیاب انسانی که به چه میزان است و چه میزان از مخارج انجام‌شده برای پرورش و آموزش افراد متخصص و موردنیاز ارزش به حساب دارایی منظور کردن را دارد و چه میزان از آن هزینه تلقی می‌شود، از نکات ضعف سیستم‌های حسابداری به‌شمار می‌آید.

تاریخچه حسابداری منابع انسانی، اهمیت حسابداری منابع انسانی و روش‌های متفاوت در حسابداری سرمایه انسانی پس از پیش‌بینی و سنجش، میزان مفید بودن آن‌ها در گزارشگری‌های مالی است.

حسابداری منابع انسانی تلاش می‌کند تا مقدار ارزش یک فرد را برای سازمانی که برایش کار می‌کند، کمّی و قابل محاسبه کند. حسابداری دارایی انسانی را به‌عنوان فرآیند اندازه‌گیری ارزش منابع انسانی تعریف می‌کند و ارتباطات آن‌ها را با گروه‌های ذی‌نفع مشخص می‌کند. حسابداری منابع انسانی فرآیندی است شامل تخصیص دادن، بودجه‌بندی و گزارشگری هزینه‌های منابع انسانی در کشورهای توسعه یافته و سازمان‌های نوین و پیشتاز بسیار مهم و حیاتی است، دقت اندازه‌گیری ارزش و تعیین سطوح کارکنان است. با وجود سختی و پیچیدگی ارزش‌گذاری منابع انسانی، دقت انجام این فرآیند بسیار ضروری است. توسلی گفت، امّا در واقعیت کشور ما شرکت‌ها هنوز اعتقادی عملی ندارند، و به این باور نرسیده‌اند که منابع انسانی مهم‌ترین سرمایه سازمان هستند. البته فقط چند شرکت یا سازمان دانش‌بنیان روی این موضوع نوین سرمایه گذاری کرده و درآمد و سود متناسبی کسب کرده‌اند، عدم توجه مدیران و تصمیم‌سازان منجر به تعویق شکوفایی آتی خواهد شد. در انتها عضو انجمن حسابداران خبره ایران افزود، نهایتاً سختی کار اینجاست که اکثر سازمان‌ها بایستی بپذیرند که از سرمایه‌های انسانی غافل هستند و نمی‌توانند آن را به‌ درستی و راحتی ارزش‌گذاری کنند.