بحران آب نیازمند تصمیم گیری اساسی است

فریده خدادادی-استان خوزستان، استانی در جنوب غرب ایران که بر کرانه خلیج فارس قرار دارد و به غیرتمندی جوانان خود در دفاع مقدس شهره است، اما چندی است که مردم غیور این استان از غم بزرگ بی آبی رنج می‏برند به طوری که دام‌ها و محصولات کشاورزی آن‏ها ازتشنگی پژمرده حال شدند که با جرعه‌ای آب می‏توان آن‏ها را از مرگ حتمی نجات داد.

به گزارش جهان اقتصاد، کشور ایران با مشکل کم آبی مواجه است و این مساله تمامی کشور را درگیر کرده است حتی در استان خوزستان با وجود رودخانه‏های متعدد و سدهای بسیار، خشکسالی و نبود آب نمود بیشتری پیدا کرده است به حدی که صدای خشکی زمین را می‏توان ازهورالعظیم شنید. ازسوی دیگر بی‌تابی کشاورزانی که دام هایشان از فرط بی آبی به لجن زارپناه برده اند نیز به وضوح شنیده می‏شود که از خطر مرگ تنها سرمایه زندگی‌شان، فریاد کمک ازمسئولین سر می‏دهند. صدای درخواست‏های ملتمسانه مادری که از تشنگی کودک خود در روستایی دور دست در جست و جوی قطره‌ای آب ناله می‌کند در «گوشی‏های‌ همراهمان» تکرار می‌شود و دل هر بیننده‌ای حتی اگر مسئول یا مسبب هم باشد را به درد می‏آورد.

این استان در ماجرای سیل سال 98 نیز با مشکلاتی همراه بود. ازهمه این مسایل که گذر کنیم استان خوزستان به عنوان یک استان پرآب نباید با چنین وضعیتی مواجه باشد، متاسفانه سو مدیریت‏ها در سال‏های گذشته موجب به وجود آمدن چنین مشکلاتی برای مردم شده است که در این روزهای گرم سال باید با وجود تمامی مشکلات اقتصادی و معیشتی با مشکل کم آبی نیز مواجه شوند و رفع این مشکل جدی از مطالبه‏های آن‏ها بوده است که نسبت به این قضیه معترض شدند.

 به دنبال اعتراضاتی که مردم نسبت به کمبود آب دراستان خوزستان داشتند، روزجمعه 25 تیرماه جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران خوزستان با موضوع بررسی مشکلات تأمین آب استان خوزستان در محل استانداری این استان برگزار شد.

در این جلسه آیت‌الله محسن حیدری، نماینده خوزستان در مجلس خبرگان رهبری، علت اصلی بحران فعلی بی‌آبی خوزستان را انتقال آب از سرچشمه‌های خوزستان به فلات مرکزی و احداث سدهای فراوان در مناطق بالادستی کرخه  برشمرد.

وی افزود: این دوعامل موجب شده است که آب خوزستان به کمترین حد ممکن برسد به گونه‌ای که اکنون مدیریت آب خوزستان نمی‌تواند برای آب شرب مردم برنامه‌ریزی کند.

حیدری تصریح کرد: باید میزانی از آب از سدهای بالادستی رها شود تا مدیریت استان خوزستان آبی در اختیار داشته باشد تا بتواند شرایط را اداره کند. باید برخی از دریچه‌های انتقال آب نیز ولو به صورت موقت بسته شوند تا کارون و دز، حالی پیدا کنند.

 رئیس مجمع نمایندگان خوزستان از رویکرد و نگاه‏های به خوزستان و طرح‏های انتقال آب این استان انتقاد کرد.

وی گفت: آیا واقعاً علت این شرایط خوزستان خشکسالی است یا عوامل دیگر؟

ایزدپناه بیان کرد: خوزستان، استان مهمی برای کشور است و عدم امنیت خوزستان یعنی نبود امنیت در کل کشور. اکنون امنیت خوزستان به دلیل خطاهای انسانی و تصمیمات نابجا به مخاطره افتاده است.

وی تصریح کرد: پروژه‌های انتقال آب باید متوقف شوند. خشکسالی یک طرف قضیه است. انتقال آب است که موجب شده است خوزستان به این روز بیافتد.

رئیس مجمع نمایندگان خوزستان افزود: سدهای کشاورزی بالادست کرخه نیز باید به سدهای برق آبی تبدیل شوند؛ آنجا آب را برای کشاورزی استان‌های بالادست نگهداری کرده‌اند و خوزستان را دچار مشکل کرده‌اند.

ایزدپناه گفت: از منع کشت یا کشت کم آب‌بر صحبت می‌کنند اما چه آموزشی به کشاورزان داده شده تا اکنون گرسنه نباشند؟ اکنون تمام خوزستان گرسنه است. کدام منطقه خوزستان دچار مشکل آب شرب نیست؟ کمترین نقطه‌ای در خوزستان پیدا می‌شود که مشکل آب نداشته باشد. چگونه باید مشکل این نقاط حل شود؟

وی تصریح کرد: خوزستان تاوان بی‌تدبیری و تصمیمات اشتباه را پس می‌دهد و باید جلوی این بی‌تدبیری را بگیریم زیرا خوزستان در حال نابودی و از بین رفتن است.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهوری پس از پیگیری استاندار خوزستان در خصوص مشکلات اخیر استان، به وزرای مربوطه دستور داد به صورت فوری به مشکل مردم خوزستان رسیدگی کنند.

محمود واعظی رییس دفتر رییس جمهوری در تماس تلفنی با استاندار خوزستان تاکید کرد: "دکتر روحانی پیگیر جدی مشکلات آبی استان است و هیاتی که امروز به استان خوزستان اعزام شده در همین راستا به خوزستان امده اند."

وی خطاب به اقای استاندار تاکید کرد: «آنچه نیاز است برای رفع مشکلات آبی استان و امکان تصویب آن در ستاد مدیریت بحران استان وجود دارد امروز مصوب شود و مواردی که نیاز به مصوبه دولت دارد با قید فوریت به تهران ارسال شود.»

واعظی قول داد چنانچه مصوباتی نیاز به مصوبه دولت داشته باشد و جزییات آن به تایید استان رسیده باشد در جلسه روز یکشنبه دولت طرح و مصوب خواهد شد.

قاسم سلیمانی دشتکی، استاندار خوزستان هم در این باره گفت: «پس از رایزنی‌ها و پیگیری‌های مستمر معاون اول رییس جمهوری قول داد هیاتی از سوی دولت شامل رییس سازمان مدیریت بحران کشور، معاون وزیر کشور، معاون وزیر نیرو و افرادی دیگر به استان خوزستان سفر کنند و ضمن شرکت در نشست تخصصی مدیریت بحران استان در خصوص برآورد خسارات ناشی از تنش آبی اقدام نمایند."

استاندار خوزستان گفت: ما خواستار پرداخت خسارات به حق ناشی از تنش آبی به مردم هستیم و در نشست آتی با این هیات به صورت منطقی مشکلات را مطرح خواهیم کرد و انتظار داریم با یک روند درست این خسارات از سوی دولت پرداخت شود."

به گفته استاندار خوزستان اسحاق جهانگیری قول داده پس از حضور هیات اعزامی دولت در خوزستان خسارات تنش آبی پرداخت شود.

خبرنگار جهان اقتصاد نیز پیرو اهمیت این موضوع با محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار به گفت‏وگو پرداخته است که درادامه می‏خوانید:

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار اظهار کرد: در حال حاضر امنیت استان خوزستان به دلیل سدسازی‏های غیرعلمی و انتقال آب در معرض خطر قرار گرفته است که این موضوع چالش نزدیک به 5 میلیون نفر خوزستانی است.

وی با اشاره به آسیب‏های وارد شده به استان خوزستان در دوران جنگ تحمیلی عنوان کرد: این استان پس از جنگ با وجود برخورداری از ثروت‏های عظیم و منابع طبیعی بسیار از جمله خاک و آب، متاسفانه جنگ‎زده باقی ماند به طوری که همچنان بسیاری از نقاط آن به صورت ویرانه مشاهده می‏شود.

عضو انجمن آمایش سرزمین ایران گفت: سرمایه گذاری‏‏های انجام شده در استان خوزستان به صورت سدسازی‏‏های گسترده بر روی رودخانه‏‏های متعدد استان بوده است و از سوی دیگر برداشت‏های بی رویه از آب‏‏های سطحی برای مصارف کشاورزی و صنعتی نیز به شدت بحران‌زا بوده، در کنار این‌ها، موضوع انتقال آب از این استان به سایر نقاط کشور را نیز نمی‌توان نادیده انگاشت.

محبوب فر بیان کرد: در حال حاضرچندین سد وجود دارد که برای جبران رمزارزها در کشور خشکانده شده است و اکنون وضعیت به نحوی پیش رفته که به اعتراضات مردم این استان در مواجهه با تبعیض، فقر، محرومیت، بی آبی منجر شده است.

وی گفت: مردم خوزستان با وجود بیماری کرونا، قطع شدن برق در اوج گرما ، گرانی سرسام آور و مشکلات بی‌آبی کم طاقت شدند و متاسفانه پاسخ به مطالبات آن‏ها با برخوردهای خشونت‌آمیز همراه بوده است.

عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران بیان کرد: متاسفانه استان خوزستان به قهرمان سدسازی در کشور و منطقه خاورمیانه تبدیل شده است یعنی رودخانه‏‏های متعددی از کرخه، دز و رودخانه کارون منابع آبی این استان را فراهم می‏کردند به طوری که در کشور نمی‏توان استانی به پرآبی خوزستان سراغ داشت.

محبوب فرعنوان کرد: در کشور پس از انقلاب سدسازی‎ها به 10برابر افزایش یافته و با هدررفت آب به صورت تبخیر برابراست، در حالی که به دنبال احداث یک سد، دریاچه پشت سد تا 30 درصد آب را می‏تواند تبخیر کند.

وی تصریح کرد: درحال حاضر مصرف آب شرب مردم ایران ازمنابع آب موجود 5 درصد است و از سوی دیگر مردم از بی‌آبی در استان رنج می‏‏برند که به اعتراضاتی دراین حوزه دست زدند.

** لزوم پرهیزاز برخوردهای خشونت آمیز

به گفته وی، راهکارکوتاه مدت برای رفع این اعتراضات این است که در پاسخ مطالبات مردم از برخوردهای خشونت آمیز باید پرهیز شود و ماجرای آب خوزستان به پایتخت واگذارشود و حل و فصل بحران آب خوزستان در جلسات سران سه قوه هرچه سریع ترمورد رسیدگی قرار گیرد.

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار گفت: در حال حاضر آبرسانی به حدود 750 روستا در استان خوزستان از طریق تانکر انجام می‎‏شود و این فرآیند باید به طور گسترده‌تر دنبال شود و حجم آب ورودی به این روستاها باید افزایش پیدا کند و در مناطق شهری همانند سوسنگرد، ماهشهر،هویزه، دزفول و... مشکل آب جدی شده است.

محبوب فر با بیان این که نذرآب برای کمک به حل تامین آب مناطق مواجه با مشکل کم آبی یک مُسکن است،عنوان کرد:علاوه بر نذرآب در استان سیستان بلوچستان این مهم باید متوجه استان خوزستان و سایر نقاط کشور باشد.

** لزوم پرداخت خسارات به کشاورزان

این کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار بیان کرد: درحال حاضر با وجود تشنه بودن دام‏ها و محصولات کشاورزی استان خوزستان در وهله نخست باید بسیج عمومی از سوی مردم و دولت جهت آبرسانی به تمام نقاط استان خوزستان صورت گیرد. از سوی دیگر با توجه به خشک شدن هورالعظیم، تالاب‏ها، رودخانه‏ها و مشکلات ایجاد شده برای کشاورزان و دامداران منطقه و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم باید خسارت‏های وارد شده به آن‏‏ها از سوی دولت و صندوق‏های تعاونی که برای روستاییان و مناطق مواجه با خشکسالی و بحران‏های این چنینی وجود دارد، پرداخت شود.

** امنیت ایران تابعی ازامنیت خوزستان است

وی در ادامه گفت: از بین معترضین افراد معتمد باید شناسایی شوند و آن‏ها را باید به شورای آب استان و تهران دعوت کرد و به راهکارهایشان گوش فرا داد تا برای مشکل خوزستان راهکاری اتخاذ شود و از بروز نا امنی‏ها جلوگیری شود چرا که امنیت ایران تابعی از امنیت خوزستان است.