روح اله بیگی ئیلانلو مصاحبه با -۱ با وجود این‌که در سال ۶۲  مجلس محترم شورای اسلامی، قانونی را با عنوان  بانک‌داری اسلامی  بدون ربا را تصویب نمودند، متاسفانه هنوز این قانون اجرایی نشده و به دست فراموشی سپرده شد ، علت آن چیست ؟ واقعیت این است که مهمترین رویکرد یا رویکرد غالب و رسمی در نظام جمهوری اسلامی ایران رویکرد  "بانکداری بدون ربا " بوده است بر این اساس می توان گفت که  تاکنون جهت گیری قوانین بانکداری در ایران و  رویه ها و مقررات تعیین شده براساس موازین بانکداری اسلامی نبوده است . ایده  "بانکداری بدون ربا " در واقع به معنی این است که واقعیت بانکداری متعارف، امری پذیرفته و قابل قبول و دارای آثار مطلوبی در جامعه است اما از آنجائی که این نظام براساس نظام حقوقی مبتنی بر ربا  پایه گذاری گردیده ، لازم است ربا را از روابط حقوقی حاکم بر عملیات بانکداری حذف کنیم . این رویکرد اول بار توسط مرحوم شهید آیت ا... محمد باقر صدر در کتاب " البنک اللاربوی فی الاسلام " مطرح گردیده و اول بار در نظام جمهوری اسلامی ایران با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا به اجراء در آمده است . بسیاری از صاحبنظران ذی نفوذ کشور معتقدند بانکداران باید به آنچه صحیح می دانند عمل کنندچنانچه به نحوِ کارشناسی و دقیق به بررسی ماهیت نظام بانکداری عرفی بپردازیم ، می توان این فرضیه را مطرح ساخت و اثبات نمود که اساس نظام بانکداری عرفی بر پایه حاکمیت نرخ بهره قراردادی استوار است و قیمت پول یا نرخ بهره بر اساس عرضه و تقاضای آن در بازار پول و محاسبه هزینه فرصت آن به طور برونزا و یا درونزا تعیین می گردد . تجربه اجرای بانکداری بدون ربا در ایران نیز حاکی از آن است که عملیات بانکداری بدون ربا چندان به تغییر ساختار و ماهیت تصمیم گیری منجر نشده است. امروزه آنچه مشخص است صوری بودن عملیات در نظام بانداری فعلی است با اندک بررسی و تحقیق در ماهیت قراردادهای مشارکتی و مبادله ای انجام شده در بانکهای کشور می توان به حاکمیت نرخ های برونزای تسهیلات و سپرده ها اذعان نمود البته بی انضباطی مالی ،تورم و بی ثباتی  عاملی جهت عدم اجرای مناسب بانکداری اسلامی بدون ربا شده است. ۲- روشنفکران آمریکایی به این نتیجه رسیدند که بحران بانکی آمریکا با گرایش به نظام بانکداری اسلامی قابل حل است،چرا در کشور ما که یکی از بزرگترین کشورهایی اسلامی هستیم بانکداری اسلامی اجرا نمی شود؟ دین مقدس اسلام ظرفیتهای مختلف و قابل اتکایی را در زمینه های مختلف از جمله اقتصاد مهیا نموده است  چنانکه متولیان اقتصاد سرمایه داری نیز به حقیقت موضوع پی برده اند اما مسلمانان در تبین و عملیاتی نمودن این ظرفیتها چندان موفق نبوده اند.برای اجرای بانکداری اسلامی ضمن تبین اصول بایست ،بسترهای لازم نیزجهت مواجهه با اقتضاعات اقتصاد جهانی  فراهم شود چنانچه در چارچوب نظام اسلامی و بر پایه موازین اقتصاد اسلامی بخواهیم نظام بانکداری ایجاد کنیم، مسأله به این راحتی نیست و لذا لازم است همه اجزا و ارکان و ساز و کارهای آن و همه روابط و تصمیم گیری هایِ مرتبط، براساس اصول و موازین اسلام طراحی و عملیاتی شود. به طور  واضح ، بر اساس این رویکرد، مشکلات نظام بانکداریِ عرفی در مسئله ربا منحصر نیست بلکه  ما مسلمانان وظیفه داریم کلیه عملیات مالی و بانکی خود را براساس حذف ربا، حذف غرر، حذف غبن و حذف ظلم استوار کنیم. لذا رویکرد مهم در بانکداری اسلامی بر این ایده استوار است که تنظیم روابط متقابل و تعیین میزان برخورداری هریک از سپرده گذاران و سهامداران بر مبنای حق و عدل تنظیم می گردد ۳- آیا بانک داری ربوی با اعتقادات ما ایرانی ها همخوانی دارد ؟ بانکداری ربوی به هیچ عنوان مطلوب و شایسته نظام اسلامی ما نیست و نبایست در کشور ما جاری باشد. بحث درباره مشکلات بانکداری بدون ربا، به معنای نادیده گرفتن امتیازهای این شیوه بر بانکداری ربوی، و نیز به معنای عدم ضرورت به کار گیری آن نیست، بلکه در جامعه اسلامی، هر چند به کار گیری این شیوه مشکلاتی را در پی داشته باشد؛ به دلیل اتکای بر ارزشهای دینی، قابل تحمل و عملی خواهد بود. در این میان، شناخت مشکلات و رفع آنها ما را به اهداف خویش نزدیک می‏کند. منظور از بانکداری بدون ربا، مجموعه مدون قانون عملیات بانکی و آیین نامه و دستورالعملهای اجرایی آن است، که بانکهای جمهوری اسلامی ایران موظف شده‏اند، فعالیتهای خود را بر اساس آنها انجام دهند.مشکلات بانکداری بدون ربا از این قرار است: ۱- پیچیدگی کار در بانکداری بدون ربا؛ ۲- ضرورت آموزشهای ویژه بانکداری؛ ۳- فقدان اهرم کافی و مؤثر جهت جذب سپرده‏ها؛ ۴- محدودیت‏بهره‏گیری از عقود؛ ۵- بالا بودن هزینه تسهیلات. ۴- راه کارهایی که می توان بانک داری اسلامی را  اجرا و آن را ترویج داد به چه نحوی می باشند؟ یکی از اشتباهات رایج در بین کارشناسان بانکی کشور و عامه مردم آن است که بانکداری بدون ربا را معادل بانکداری اسلامی می‌پندارند؛ حال آنکه بانکداری بدون ربا تنها بخشی مهم از بانکداری اسلامی است و نه همه آن. برای آنکه به تفاوت بانکداری اسلامی و بانکداری بدون ربا پی ببریم بایستی به این نکته مهم توجه کنیم که توصیه و رهنمودهای اسلام در زمینه اقتصاد مالی محصور و منحصر به حذف ربا نیست و مباحثی فراتر از این را شامل می‌شود. به عبارت دیگر باید توجه نمود که هدف بانکداری بدون ربا انجام عملیات بانکی به دور از هرگونه شبهه ربا می‌باشد، در حالیکه اهداف وسیع بانکداری اسلامی ریشه در اهداف اقتصاد اسلامی دارد و به طور پیوسته منشأ این نوع اهداف نیز در اهداف عالیه مکتب اسلام نهفته است. با این تفاسیر برقراری قسط، عدالت، انصاف و ریشه‌کنی تبعیض، رعایت حقوق ذینفعان و برقراری اخلاق در ابعاد اجتماعی و نیز حتی زیست محیطی، برقراری زمینه‌های رشد و توسعه و دستیابی به استقلال و خوداتکایی اقتصادی از جمله اهداف بانکداری اسلامی بشمار می‌رود. از آنجا که قاعدتاً فعالیت‌های نظام بانکداری اسلامی نیز بایستی منشعب از اهداف بانکداری اسلامی باشد، می‌توان دریافت که افزون بر فعالیت‌های مشروع متداول بانکی، فعالیت‌های بانکداری اسلامی در مواردی همچون توزیع عادلانه تسهیلات و خدمات بانکی بین بخش‌ها و اقشار مختلف جامعه، تعیین عادلانه نرخ‌های سود تسهیلات و سپرده‌ها متناسب با شرایط اقتصادی جامعه، تقید به موازین اخلاقی همچون صداقت، شفافیت، امانتداری، انضباط و نظم، وفای به تعهدات و پیمان‌ها، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی و قانونگرایی،رعایت حقوق مشتریان و حفظ احترام و کرامت آنان، صیانت از اسرار مشتریان، رعایت حقوق کارمندان و مدیران بانکی و برقراری نظام عادلانه ارتقاء و دستمزد و پاداش برای آنان، رعایت حقوق سهامداران بانکی، رعایت اخلاق در مراودات بین بانکی، نظارت بر تبلیغات و سیاستگذاری‌های بانکی به منظور صیانت از فرهنگ اسلامی جامعه، صیانت از محیط زیست با اولویت‌دهی به تامین مالی بنگاه‌های تولیدکننده مواد پاک و محدودسازی تامین مالی بنگاه‌های تولیدکننده مواد آلاینده، حمایت سیاستگذاری‌های بانکی از روند رشد، توسعه و ثبات اقتصادی و تقلیل اثرات شوک‌های مخرب اقتصادی، تقویت و حمایت از تولید ملی به منظور دستیابی به خوداتکایی و استقلال اقتصادی در برابر سلطه بیگانگان و مواردی از این دست، تجلی می‌یابد. بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که اجرای کامل عملیات بانکداری بدون ربا تنها یکی از گام‌های تحقق بانکداری اسلامی است و نظام بانکداری کشور بایستی جهت برآورده شدن سایر بخش‌های بانکداری اسلامی فعالیتی مجدانه از خود نشان دهد. ۵-  نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در خصوص بانکداری اسلامی برنامه ای را مدنظر دارند ؟ اجرای شدن قانون بانکداری اسلامی مصوب سال ۶۲ مطالبه مردم است و تلاش در جهت اجرای شده آن مصوبه الویت است .البته همانگونه که اشاره شد بانکداری اسلامی فراتر از بانکداری بدون ربا بوده و گسترده تر از آن است .بنابراین مجلس همزمان با مهیا شدن زیرساختهای اقتصادی و ایجاد انضباط مالی در جهت تحقق حداکثری بانکداری اسلامی کوشا خواهد بود . برای تحقق بانکداری اسلامی لازم است طرحی نو در انداخته شود. البته لازم به تأکید است، با این فرض، تحول ساختاری در رویه های نظام بانکی، نحوه تجهیز و تخصیص منابع، نوع فعالیت بانکها، ساختار رفتاری و سازمانی بانکها و نهادهای تأمین مالی، کیفیت صورتهای مالی و نحوه محاسبه هزینه ها و سود تغییرات ماهوی اساسی انجام پذیرد