شرکتهای هواپیماسازی خارجی در صورت حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵ که نوید گشوده شدن یکی از بازارهای هواپیمایی موفق جهان را می‌دهد، قراردادهایی به ارزش میلیاردها دلار بدست خواهند آورد.

رویترز با این مقدمه نوشت: ایران و شش قدرت جهان در حال حاضر سرگرم مذاکره در وین برای رفع آخرین موانع توافق تاریخی هستند که به اختلاف ۱۲ ساله بر سر برنامه هسته ای تهران پایان خواهد داد.

دورنمای برداشته شدن تحریمهای اقتصادی و تحریم تجاری طولانی مدت آمریکا، این فرصت را برای تهران فراهم خواهد کرد تا به نوسازی ناوگان هواپیمایی فرسوده خود بپردازد که متوسط عمر آن ۲۳ سال یعنی دو برابر متوسط بین المللی است.

برای ایرباس، بوئینگ و تولیدکنندگان دیگر چشم انداز مذکور به معنای فرصت امضای قراردادهایی به ارزش ۲۰ میلیارد دلار است که البته با موضع گیری طرفین مختلف در مذاکرات هسته ای اخیر شکل گرفته است و برای هواپیمای ۳۸ ساله بوئینگ ۷۴۷SP ایران ایر که آخرین دستگاه از نوع خود است، به معنای یک بازنشستگی شایسته خواهد بود.

طبق برآورد مقامات ایران و غربی، ایران که کشوری با ۸۰ میلیون نفر جمعیت است در یک دهه آینده مجموعا به ۴۰۰ فروند هواپیما نیاز خواهد داشت.

مقامات ازهواپیماهای سبک بوئینگ ۷۸۷ و ایرباس A350 تا بوئینگ ۷۳۷ و ۷۷۷ یا ایرباس A320 و A330 و حتی بوئینگ ۸-۷۴۷ به عنوان مدلهایی نام برده اند که فهرست خرید احتمالی قرار دارند.

به گفته منابع صنعتی، به نظر می‌رسد بوئینگ در نخستین موج از فروش هواپیما در موقعیت بهتری از ایرباس قرار دارد که تا حدودی به دلیل مواضع سخت گیرانه‌تر دولت فرانسه در مذاکرات هسته ای با ایران است.

یک منبع هواپیمایی اروپایی که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت: موضع گیری فرانسه بویژه لوران فابیوس، وزیر خارجه این کشور اوضاع را برای ایرباس دشوار کرده است.

وزیر راه و شهرسازی ایران ماه گذشته به فرانسه هشدار داد اگر مواضعش را در قبال تهران تغییر ندهد، درخطر ازدست دادن بازار هواپیمایی به ارزش ۸۰ میلیارد دلار خواهد بود.

اتحادیه اروپا تجارت هواپیماهای مسافری را با ایران ممنوع نکرده است اما در سال ۲۰۰۷ صادرات فناوری با استفاده دو گانه را ممنوع ساخت و از آن زمان به تدریج محدودیتهایش را تشدید کرد تا اینکه فروش هواپیماهای مسافری و موتورهای جت به کلی ممنوع شد.

ایرباس اعلام کرده تحت تعلیق موقت تحریمهای ایران که فروش برخی از قطعات هواپیما را امکان پذیر کرد، برای صادرات به ایران درخواست مجوز کرد.

مقامات ایران می‌گویند مذاکرات متعددی با نمایندگان شرکتهای هوافضای غربی به منظور بررسی قراردادهای آتی داشته اند که شامل ملاقاتهایی در شهرهای اروپایی متعدد بوده است.

دو مقام ارشد ایرانی گفته اند ایران بمحض برداشته شدن تحریمها، ۱۰۰ فروند هواپیما از بوئینگ خریداری خواهد کرد اما مقامات صنعت آمریکا هر گونه توافقات غیررسمی با مذاکرات تجاری را تکذیب کرده اند.

ری کانر، مدیرعامل هواپیماهای تجاری بوئینگ هفته گذشته در واشنگتن گفت: قطعا فرصت مناسبی وجود دارد بویژه با در نظر گرفتن هواپیماهای زیادی که این شرکت قبلا به ایران فروخته و این ناوگان واقعا فرسوده شده است اما تا زمانیکه دولتمان موافقت نکند، ما همچنان کنار خواهیم ایستاد.

از سوی دیگر بعضی از تحلیلگران صنعت هواپیمایی درباره تعداد هواپیماهایی که صنعت ایران سفارش خواهد داد، برآورد محتاطانه ای دارند زیرا بر این باورند که صنعت هواپیمایی ایران در ابتدا باید کسب و کار سودآوری را با بنای یک بازار داخلی و یک قطب بین المللی جذاب ایجاد کند و بعضی از کارشناسان اظهار می‌کنند ایران برای شروع باید به سراغ بازار هواپیماهای دست دوم و لیزینگ هواپیما برود.